Berâ (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissa lâtu vesselâm) şöyle buyurdu:

"Kur'ân-ı Kerim'i sesinizle güzelleştirin."[283] Burada kastedile n kıraat sırasında sesi yükseltmektir.

Diğer bazı hadislerd e; “Kur’an ile teganni etmeyen bizden değildir”[284] ve “Allah, Kur’an ile teganni eden bir peygamber i dinlediği kadar hiçbir şeyi dinlemedi”[285] buyrulmuştur.”

Bu hadislerd e Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem’in teganni kelimesi ile kastettiği şey; Kur’an ile yetinmekt ir. [286] Bunu Süfyan Bin Uyeyne, Ebu Ubeyd, Şube, Eyyub, Tahavi, Darimi, Beyhaki, Kurtubi, İbni Kesir, Nevevi ve pek çok âlim böyle izah etmişlerdir.

Bu en doğru manadır. Zira aksi takdirde Kur’an’ı teganni ile okumayan neden bu tehdide muhatap olsun?

Ebu Hureyre r.a. ile bazı alimler de; “Kur’an’ı yüksek sesle okumaktır” dediler.[287] Adı geçen alimler bazı bidatçilerin bu hadisteki “teganni” kelimesin i kendileri nin ezgi gibi Kuran okumalarına delil getirmele rine şiddetle karşı çıkmışlardır.[288]

Nitekim böyle bir saptırmaya ihtimal vermeyece k kadar sarih ibareler vardır ve sesi dalgalandırarak elhan, ezgi ve melodiler le, bir harf eksilmek veya artırmak şeklinde uzatmayla Kur’an okumanın haram oluşunda icma vardır.[289]

Şu ayette, Kur’an’ı açık, anlaşılır ve acelesiz okumak emredilmiştir; “Kur'an'ı tane tane (tertil ile) oku”(Müzemmil 4)

Abis el Gıfari, Amr Bin Abese, Ebu Hureyre ve Avf Bin Malik r.a.’den rivayet edilen hadislerd e; Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem, kendisind en sonra ümmeti için korktuğu bazı hasletler saydı, sonunda buyurdu ki; “…bir de şu kavimden uzağım; onlar Kur’anı şarkı gibi okurlar, bir kimseyi ilim sahibi olmadığı halde sırf şarkı gibi Kur’an okuduğu için imamlığa geçirirler.”[290]

Sehl Bin Sad ve Cabir r.a.’dan; “Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem bizler Kuran okuyorken yanımıza çıktı, aramızda arap da, acem de vardı. Buyurdu ki; “Okuyun, her okuyuş güzeldir. İleride bir kavim gelecekti r ki bunlar, Kur’an’ın kelime ve lafızlarını okun yontulması gibi yontacakl ar, ondan hasıl olacak ecri ahirete bırakmayıp dünyada alacaklar .”[291]

Nevfel Bin Iyas’tan; Bizler Ömer r.a.’ın zamanında mescidte durur, grup grup olurduk. İnsanlar ise gruplarda n en güzel sesli olanlara meylederd i. Bunun üzerine Ömer r.a.; “görüyorum ki Kur’anı nağmeler gibi okuyorlar . Vallahi şayet gücüm yetseydi onların bu hallerini değiştirirdim.” Dedi.[292]

Enes r.a., insanların sonradan ihdas ettikleri bu ezgilerle Kur’an okuyan birini bundan nehyetmiştir.[293]

Muhammed Bin Sirin r.a. dedi ki; “Önceki âlimler (sahabeler ve tabiin) şu ezgilerin sonradan ortaya çıkarılmış bidat olduğu görüşündeydiler.”[294]

Salim Bin Abdullah r.a, birisinin lahinlerl e Kur’an okuduğunu işitince; “bu şarkıdır, bu şarkıdır” diyerek orayı terk etmiştir.[295]

Huzeyfe (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissa lâtu vesselâm) buyurdula r ki:

"Kur'ân'ı Arap lahn'ı ve Arap sesleri üzere okuyun. Sakın ha fasıkların ve Yahudiler le hristiyan ların lahn'ı üzere okumayın. Bilesiniz, benden sonra bir kavim gelecek ki, onlar Kur'ân'ı okurken, şarkı ve mâtem tercîi gibi terci' ile okuyacakl ar. Onların (imanları laftadır) gırtlaklarından öte geçmez. KaIbleri fitne ve fesada uğramıştır. Böylelerinden hoşlanan kimseleri n kalpleri de fitne ve fesad içindedir."[296]

Ebud Derda r.a.’den; “Sizleri Kur’anı tahrif eden, onu okuyuşta haddi aşan, Kur’an ile dalga geçenlerden sakındırım!”[297]

Katâde (r.a.) anlatıyor: "Hz. Enes (radıyallahu anh)'e Hz. Peygamber (aleyhissa lâtu vesselâm)'in kıraatından sordum. Şu cevabı verdi: "Resûlullah (aleyhissa lâtu vesselâm) medleri (uzun heceleri) uzatırdı." Sonra örnek olarak Bismillâhirrahmânirrahim'i okudu ve uzatılacak yerleri belirgin şekilde uzattı: Bismillaa hi'yi uzattı, er-rahmaan'ı uzattı, er rahiim'i uzattı."[298]

Şu hadise gelince; Abdullah İbnu Muğaffel (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissa lâtu vesselâm)'ı devesinin üstünde Feth süresini okurken gördüm. Sureyi terci' üzere okuyordu."[299]

Bu terci (sesi kaldırıp indirme) ile okuma, Rasululla h sallallah u aleyhi ve sellem’in üzerine binmiş olduğu devenin hareketin den kaynaklan mıştır. Bu sadece binek üzerindeyken istek dışı olarak terci yapmanın caiz oluşunu gösterir. Başka yerde caiz değildir.[300]

Esma (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Seleften hiç kimse Kur'ân-ı Kerim'in tilâveti sırasında bayılıp düşmezdi. Onlar ağlarlar ve ürperirlerdi. Sonra bedenleri ve kalpleri zikrullah için yumuşardı."[301]

İmam Nevevi’ye soruldu; “Şimdi Dımeşk’te bazı cahiller cenaze üzerine teganni ile harfleri birbirine katarak, fazladan harf ekleyip uzatarak Kur’an okuyorlar . Bu kötü bir hareket midir?

Cevabında dedi ki; cenaze üzerine bu şekilde Kur’an okunması çok çirkin bir şeydir. Âlimlerin ittifakı ile haramdır. Bu hususta imam Maverdi ve başkaları icma olduğunu söylediler. Hatta yöneticilerin üzerine, bunlara mani olmaları, tevbeye çağırmaları ve cezalandırmaları gerekir. Bu her müslümana vaciptir.”[302] “Kur’an’ı böyle haram tegannile rle okumak bir takım cahil, aşağılık ve zalim kimseleri n müptela olduğu bir musibetti r. Onlar cenaze ve mevlit gibi bidat merasimle rinin okuyucula rıdırlar. İşte bu açıkça haram olan bir bidattir. Kadılar kadısı Maverdi’nin de dediği gibi böyle okuyuşu dinleyen de fasık olur.”[303]

Ezanda bile lahin yapmak caiz olmaz; birisi Ömer r.a.’e geldi ve “Ben seni Allah için seviyorum” dedi. Ömer r.a. ise; “Ben de sana Allah için buğzediyorum. Duyduğuma göre sen ezan okurken teganni ve lahin yapıyorsun.”[304]

İmam Malik ve birçok ulema dediler ki; “Toplu olarak hep bir ağızdan Kur’an okumak bidattir.”[305]

--------------------------------------------------------------

[283] Buhari(Tevhid 52) Ebu Davud(1468) Nesâî(2/179,180) İbnu Mâce(1342) Darimi(3504) Hakim(1/575) Beyhaki Şuab(2/386) Tayalisi(s.100) Ahmed(4/283) İbni Ebi Şeybe(2/251) Buhari Halku Efalil İbad(250) Yakub Bin Şeybe Marife(3/177) Beyhaki(10/229) Muhammed Bin Nasr Kıyamul Leyl(95) Ebu Ubeyd Fadailul Kur’an(34/a) İbni Hibban(Mevarid-661) Mecmauz Zevaid(1/171)

[284] Buhari(tevhid 44) Ebu Davud(vitr 20) Darimi(1498) Ahmed(1/172) Hakim(1/569)

[285] Buhari(6/107) Müslim(1/545) Darimi(1496)

[286] Darimi(1499, 3491) Beyhaki Şuab(2/529) Tahavi Müşkilül Asar(2/130) İbni Kesir Fezailul Kur’an(s.103 v.d.) Nevevi Tıbyan(s.78) Ahmed Davudoğlu Sahihi Müslim Şerhi(4/347) Kurtubi(1/10) Et Tizkar(s.123)

[287] Darimi(1496)

[288] bkz.:İbni Kesir Fezailul Kur’an(s.108)

[289] İbni Kesir Fezailul Kuran(s.113) Kurtubi(1/16) et Tizkar(s.129) İbni Kudame el Muğni(1/459)

[290] sahihtir. Taberani Mucemul Kebir(3/211,18/34-37,51) Taberani Mucemul Evsat(1/212,2/106) Abdurrazz ak(2/488) Hakim(3/501) İbni Ebi Şeybe(7/329) Haris Bin Ebi Üsame Müsned(2/640) Ahmed(3/494,6/22) Beyhaki Şuab(2/541) Deylemi(2328) Buhari Tarihul Kebir(7/80) Bezzar, Mecmauz Zevaid(2/316, 4/199, 5/245, 7/323, 10/206) İbni Kesir Fezailul Kur’an(s.112) Suyuti el Havi(1/252)

[291] Ebu Davud(830) Beyhaki Şuabul İman(2/538-539) Buhari Tarihul Kebir(8/191) Cemül Fevaid(7354) İbni Ebi Şeybe’den; Metalibul Aliye(3492)

[292] Buhari Halku Efalil İbad(259) İbni Sad(5/59) Muhammed Bin Nasr Kıyamul Leyl(s.171)

[293] sahihtir. Darimi(3505) İbni Ebi Şeybe(10/466) İbni Kesir Fezailul Kur’an(s.112)

[294] sahihtir. Darimi(3506)

[295] Darimi(3498)

[296] Taberani Evsat(7/183) Beyhaki Şuab(2/540) Hakiym et Tirmizi Nevadir(3/255) Zehebi el Muktena(2/58) İbni Kesir Fezailul Kur’an(s.111) Kurtubi(1/17) et Tizkar(s.130) Mecmauz Zevaid(7/169) Suyuti el İtkan(1/256) Mişkat(2207) Rezîn’den; Cemül Fevaid(7361) Suyutî, Câmiu's-Sağîr(1339) Feyzu'l-Kadir(2/65) Beyhaki bunu birkaç tarikten rivayet etti. Zayıf olduğu da söylendi. Lakin şahitleri vardır.

[297] Beyhaki Şuab(2/541)

[298] Buharî(Fedaili'1-Kur'ân 42, 29) Buhari Halku Ef’alil İbad(298) Ebu Dâvud(1465) Begavi Şerhus Sunne(4/481) Muhammed İbnul Muzaffer Garaibu Şube(s.113)

[299] Buharî(Fedailu'l-Kur'ân 24, 30, Meğâzi 48, Tefsir, Feth 1, Tevhid 50) Müslim(794) Ebû Dâvud(1467)

[300] Bkz.:İbni Kesir Fazailul Kur’an(s.139)

[301] Rezîn’den; Cemül Fevaid(7370) Bağavî Tefsiri(7/238).

[302] Nevevi Fetava(s.54-55)

[303] Nevevi Tıbyan(s.79)

[304] Abdurrazz ak(1852) Taberani(13059) Tahavi(4/128) Serahsi Mebsut(1/138) Sahiha(42)

[305] Şatıbi el İtisam(2/40)