Sünnet Namazlar..
21:58
SÜNNET NAMAZLAR
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
“ … Enes b. Malik'den. Enes şöyle demiş : Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Seltem'e bir şey sormaktan nehiy olunmuştuk. Bundan dolayı çöl halkından akıllı bir adam gelerek biz de dinlemek şartıyle Peygamber s.a.v'e sual sorması çok hoşumuza giderdi. Derken çöl halkından bir adam geldi ve :
- Ya Muhammed ! Bize senin elçin geldi de şöyle bir söz etti. Güya sen, Allah'ın seni Peygamber gönderdiği iddiasında bulunuyormuşsun öyle mi ?. dedi.Resûlüllah s.a.v :
- Evet ! doğru söylemiş. buyurdu. O zât :
- Şu halde gök yüzünü yaratan kimdir ?. diye sordu. Resûlullah s.a.v :
- Allah'dır. buyurdu. Adam :
- Ya yeri kim yaratmıştır ?. dedi. Peygamber s.a.v :
- Allah, cevabını verdi. Adam :
- Peki şu dağları kim dikti ; ve onlarda her ne yarattı ise kim yarattı ?. diye sordu. Peygamber s.a.v :
- Allah, buyurdu. Adam :
- Öyle ise Gök yüzünü ye yeri yaratan, şu dağları diken Allah için söyle, seni Allah mı gönderdi ?. dedi. Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Ve bi de senin elçin bize günümüzle gecemizde beş namaz farz olduğunu söyledi ? dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. o zat :
- Öyle ise seni gönderen Allah için söyle : Bunu sana Allah mı emretti ?, dedi. Resûlullah s.a.v :
- Evet, cevabını verdi. Adam :
- Elçin bize, mallarımızdan zekât vermenin farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. Adam :
- Seni gönderen Allah için söyle : bunu sana Allah mı emretti ?,dedi.Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Elçin bize, yılda bir kere Ramazan ayı orucunun farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. Adam :
- Seni gönderen Allah için söyle : bunu sana Allah’mı emretti ?,dedi.Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Elçin bize, yoluna gücü yetenlerimize Beyti hacc etmenin farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdular………. Enes dedi k : Sonra o adam şöyle dedi ve dönüp gitti : Seni hak ile gönderen Allah'a yemin ederim ki, bu farzların üzerine ne ziyade yaparım ve ne de eksik yaparım. Bunun üzerine Peygamber s.a.v buyurdu ki : “ Yemin olsun, eğer bu adam doğru söyledi ise mutlaka cennete girer. “
Müslim : 1.c.12.n
{ … Taiha b. Ubeydullah r.a şöyle dedi : Necd halkından saçı başı dağınık bir kimse Rasulullah s.a.v’e geldi. Uzaktan sesinin uğultusunu duyuyor, fakat ne dediğini anlamıyorduk. Nihayet Rasulullah’a yaklaştı. Meğer o kimse İslam’ın ne olduğunu soruyormuş. Rasulullah s.a.v : Bir gün ve gecesinde beş vakit namaz kılmakdır, buyurdu. 0 kimse : Üzerime bu namazdan gayri namaz var mı ? Dedi. Resulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile kılarsan bu müstesnadır, buyurdu. Rasulullah devamla : Ramazan orucunu tutmaktır,buyurdu. 0 kim se : Üzerime bu oruçtan gayri tutmam gereken oruç var mı ? Dedi. Rasulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile olarak oruç tutarsan bu müstesna dır’ buyurdu. Talha r.a der ki : Rasulullah s.a.v ona zekatı da anlattı. .0 kimse : Üzerime bu zekattan gayri vermem gereken başka bir zekat var mı ? Dedi. Rasulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile olarak sadaka ve rirsen bu müstesnadır’buyurdu. Müteakiben o kimse : Vallahi bunun üzerine ne artırırım ne de eksiltirim diyerek arkasını dönüp gitti. Bunun üzerine Resulullah s.a.v : Eğer doğru söylüyorsa felah bulmuştur’ buyurdu. }
Malik (1/175/94) Buhari (1891-Ter:1767) Müslim (11/8-9) Ebu Avane (1/310) Ebu Davud (391) Nesei (457) Darimi (1/309) İbni Huzeyme (306) İbni Hibban (1724) Beyhaki (2/4669 Beğavi (1/18) Ahmed (1/162)
NAFİLE NAMAZLARIN REKAT SAYISINI BİRARADA ZİKREDEN HADİSLER
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat, akşam namazının arkasından iki rekat, yatsı namazının arkasından iki rekat, cuma namazının arkasından iki rekat sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah’ın evinde kıldık.
İbni Ömer : Bana kız kardeşim Hafsa şöyle rivayet etti : Nebi s.a.v fecrin doğuşundan sonra hafif iki rekat namaz kılardı.İbni Ömer şöyle dedi : Bu vakit sabah namazından evvelki zaman benim Nebi’nin yanına giremediğim bir saat idi. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v’den on rekat sünnet namazı ezberledim. Öğle namazının farzından önce iki rekat, öğle namazının farzından sonra iki rekat, akşam namazından sonra – evinde - iki rekat, yatsı namazının farzından sonra – evinde - iki rekat, sabah namazından önce yine iki rekat olarak kıldığı sünnet namazlardır. }
Buhari : 1180-Teri 122
{ … Nebinin eşi Ümmü Habibe r.anha şöyle dedi : Rasulullah s.a.v den işittim şöyle buyuruyordu : Her hangi müslüman bir kul her gün farzın dışında Allah için on iki rekat sünnet kılarsa Allah onun için cennette bir ev bina eder. }
Müslün : 728-103.N – Ebu Davud : 2.c.1250.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı. Akşam namazını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı. Yatsı namazının farzını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
{ … Ebu Musa el-Eş’ari r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdu ki : Her kim gündüz ve gece içerisinde farzların haricinde oniki rekat namaz kılarsa, Allah ona cennette bir ev inşa eder. }
Ahmed : 4/413-19210.N
SABAH NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Ümmül Mü’minin Hafsa r.anha şöyle dedi : Sabah vakti belirdiğinde müezzin sabah namazı için ezanı okuyup sükut ettiğinde Resulullah s.a.v farz namazı ikame olunmadan evvel hafif iki rekat kılardı. }
Müslim : 2.c.723.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdular ki : Sabah namazının iki rekat sünneti dünyadan ve onun içerisindeki her şeyden daha hayırlıdır. }
Müslim : 2.c.725.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v,nafilelerden hiçbir namaz hakkında sabah namazının farzundan evvelki iki rekat sünnet derecesinde şiddetle muha-fazakar değildi. }
Müslim : 2.c.724/94.N
ÖĞLEN NAMAZININ SÜNNETLERİ
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat ……….. sünnet namazı kıldım. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v öğlenin farzından önce dört rekat ….. kılmayı terk etmezdi. }
Buhari : 3.c.1122.S – Beyhaki : 4/4581.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı……….. }
Müslim : 730-105.N
AKŞAM NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v ………. Akşam namazını insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı ........ }
Müslim : 730-105.N
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber ………. akşam namazının arkasından iki rekat ……. sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah’ın evinde kıldık. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
YATSI NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde …….. Yatsı namazının farzını insanlara kıldırdıktan sonra gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber ……….. yatsı namazının arkasından iki rekat ……… sünnet namazı kıldım………… }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
SÜNNET NAMAZLARIN EVDE KILINMASINA TEŞVİK
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v buyurdu ki : Namazlarınızın bir kısmını evlerinizde kılınız.Evlerinizi kabirlere çevirmeyiniz. }
Müslim : 2.c.777.N
{ … Cabir r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdu ki : Herhangi biriniz farz namazını gittiği mescidde kılacak olursa kendi evini de namazdan nasipdar etsin. Çünkü Allah’u Teala namazı sebebiyle onun evinde bir hayır yaratır. }
Müslim : 2.c.778.N
{ … Zeyd İbn Sabit r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdu ki : “ ….. nafile namaz-larınızı evlerinizde kılın. Çünkü farz namaz müstesna insanın en hayırlı namazı evinde kıldığı namazdır. }
Müslim : 2.c.781.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı. Akşam namazını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı. Yatsı namazının farzını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
VİTİR NAMAZI VE ONA TEŞVİK
{ … Ebu Busre r.a dan. Nebi s.a.v şöyle buyurdu : Şüphesiz ki Allah size bir namaz ziyade etmiştir. 0 namaz vitirdir. Onu yatsı namazı ile sabah namazı arasında kılınız. }
Ravilerden Ebu Temim şöyle dedi : Ebu Zerr r.a mescidde elimi tuttu ve beni Ebu Busre’nin yanına götürdü. Ona Amr’ın dediğini sen Rasulullah’dan işittin mi dedi. Ebu Busre : Ben o hadisi Rasulullah’dan işittim dedi. }
Ahmed (23912) Ebu Davud (1418) Darimi (1/370) Tirmizi (449) İbni Mace (1168) Dare kutni (1/30/2) Hakim (1/306) Beyhaki (2/478) Tabarani (41 36-M.Kebir) Albani .423-el-İrva
Bu hadis ayrıyeten ravilerden Harice’nin rivayetinde : “ 0 namaz sizin için kırmızı develerden daha hayırlıdır.” şeklinde de gelmiştir ki, hadisin bu kısmı şaz’dır, dolayısıyla o kısmı zayıftır
VİTİR NAMAZI FARZ BİR NAMAZ DEĞİLDİR
{ … Ali b. Ebi Talib r.a şöyle dedi : Vitir namazı her gün istisnasız ve mutlaka yapılması gerekmez ve o sizin farz namazlarınız gibi de değildir. Fakat Rasulullah s.a.v vitir namazını kıldı ve : Ey Kur’an ehli,vitir namazını kılınız. Şüphesiz ki Allah vitir dir ve vitri sever , buyurdu. }
İbni Mace (1179) Ebu Davud (1416) Tirmizi : 1/450.n - İbni Huzeyıne (1567)
{ … Ali r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Vitr namazı farz namazlar gibi devamlı kılınması gereken bir namaz değildir. Fakat Rasûlullah s.a.v’in yaptığı bir sünnet namazdır. }
Ebû Dâvûd : Vitr : 1 - İbn Mâce : İkame : 115 - Tirmizi : 1/450.n
GECENİN HER VAKTİNDE VİTR NAMAZI KILINIR
{ … Mesruk Aişe’ye Nebinin vitrini sordu. Aişe şöyle dedi : Gecenin her vaktinde; evvelinde, ortasında ve sonunda vitir namazını kılardı. Vefatı dönemlerinde vitir namazmı kılışı seher vaktin de – yani sabaha yakın vakit de - son bulmuştur. }
Tirmizi : 1/454.n - Beğavi Ş.Sünne : 970.N
GECE KALKABİLEN VİTRİ GECENİN SONUNA TEHİR EDEBİLİR
{ … Cabir r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Her kim gecenin sonunda kalkamayacağından korkarsa, gecenin evvelinde vitri kılsın. Her kim de gecenin sonunda kalkacağından emin ise, vitri gecenin sonunda kılsın. Şüphesiz ki gecenin sonunda kılınan namaz şahitlidir ve o daha faziletlidir. }
Müslim : 7551162 – Tirmizi : 1/453.n - Beğavi : 969-eş-Şerh - Albani : 2610- Sahiha
UYUMADAN ÖNCE VİTİR NAMAZI KILINABİLİR
{ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : Halilim – yani candan dostum - bana üç şeyi vasiyet etti …… - bunlardan birisi de - Uyumadan önce vitir namazını kılmaktır. }
Müslim (721/85) Buhari (1178-Ter:1120) Nesei (1676-1677) Darimi (2/18-19) Tayalisi (2392) İbni Huzeyme (1222-1223) İbni Hibban (2536) Beyhaki (3/47) Ahmed (2/459)
{ … Ebud-Derda r.a şöyle dedi : Dostum – Muhammed s.a.v - bana üç şeyi vasiyet etti. Yaşadığım müddetçe onları asla terk etmeyeceğim ……….. Vitir namazını kılıncaya kadar uyumamamı. }
Müslim : 2.c.722/86.N
{ … Ebû Hureyre r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v bana uyumadan önce vitiri kılmamı emretti. }
İbn Mâce, İkame: 122 - Ebû Dâvûd, Vitr : 7 – Tirmizi : 1/452.n
VİTİR MANAZININ REKAT SAYILARI
{ … Ebu Eyyub r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Vitir namazı haktır. Dileyen kimse onu beş rekat olarak kılsın, dileyen kimse üç rekat olarak kılsın, dileyen kimse de bir rekat olarak kılsın. }
Dare kutni : 2122-23 - Ebu Davud : 1422 - Nesei : 1710-1711 - İbni Mace : 1190 - Albani : 84-et-Teravih
TEK REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Enes b. Sirin (r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir :İbn Ömer’e şöyle sormuştum sabah namazının iki rek’at sünnetin de uzun okuyayım mı? Bunun üzerine dedi ki : Rasûlullah s.a.v gece namazını ikişer rek’at olarak kılar, tek bir rek’atta kıldığı namazı teklemiş - vitr yapmış - olurdu. Sabah ezanı okunur okunmaz hemencecik, hafifce iki rek’at sabah namazının sünnetini kılardı. }
İbn Mâce,İkame: 123; Ebû Dâvûd, Vitr: 3
ÜÇ REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Ali r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v, vitiri üç rek’at olarak kılar bu rek’atlarda dokuz kısa sûre okur, her rek’atta üç sûre okurdu ki son okuduğu sûre İhlas sûresi olurdu. }
Müsned: 640
{ … İbn Abbâs r.a’den rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v vitirde A’la, Kafirûn ve İhlas sûrelerini, her birini bir rek’atta okurdu. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 4; İbn Mâce, İkame: 115
{ … Abdulaziz b. Cüreyc’den aktardığına göre, şöyle demiştir : Âişe r.anha’dan, Rasûlullah s.a.v vitr namazında ne okurdu diye sordum. Dedi ki : Birinci rek’atta A’la sûresi, ikinci rek’atta Kafirûn süresi, üçüncü rek’atta İhlas ve Muavvizeteyn - yani Felak ve Nas - sûrelerini okurdu. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 4; İbn Mâce, İkame: 117
BEŞ REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Âişe r.anha’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v’in gece namazı on üç rek’attır. Bunlardan beşini vitr olarak kılar ve beşinci rek’atta otururdu. Müezzin sabah ezanını okuyuncaya kalkar iki rek’at hafif sünnet kılardı. }
Tirmizi : 1/456.n - İbn Mâce, İkame: 123; Ebu Dâvûd, Vitr: 3
VİTİR NAMAZINI UYKUDA KAÇIRAN HATIRLADIĞINDA KILAR
{ … Ebû Saîd el Hudrî r.a’dan rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Kim vitr namazını uykuda veya unutarak geçirirse hatırladığı ve uyandığı zaman hemen kılsın. }
İbn Mâce, İkame: 122
{ … Zeyd b. Eslem r.a’nun babasından rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Kim vitr namazını uykudan dolayı geçirmişse sabahladığında hemen kılsın. }
İbn Mâce, İkame: 122
{ … İbn Ömer r.a’den rivâyet edildiğine göre Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur :
Sabah olmadan önce, vitr namazını kılmakta acele edin. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 7
VİTİR NAMAZINDA OKUNACAK SURELER
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v vitir namazının birinci rekatinde “ Sebbihisme Rab bike’l-A’la “ ikinci rekatinde “ Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun “ üçüncü rekatinde ise “ Kul Huvallahu Ahad, Kul Eüzu Birabbi’l-Felak ve Kul Eüzu Birabbi’n Nas‘ı okuyordu. }
İbni Hibban (2432) Dare kutni (2/35) Hakim (1/305-21520) Beyhaki (3/37-38) Beğavi (973-374)
{ … Ubey b. Ka’b r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v şu üç sure : Sebbihisme Rabbike’l-A’Ia, Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun ve Kul Huvallahu Ahad , ile vitir namazı kılıyordu ve rükü dan önce de kunut yapıyordu. }
Dare kutni : 2131.N
VİTİR NAMAZINDA KUNUT
{ … Ubey b. Ka’b r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v “ ….. vitir namazı kılıyordu ve rukudan önce de kunut yapıyordu. }
Dare kutni : 2/31
KUNUT DUASI
{ … Hasan b. Ali r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v bana bazı dualar öğretti, onları vitir namazında kunut ettiğim zaman söylüyorum. Vitir namazının kunutunda :
Allah’ummeh dini Fi Men Hedeyte, Ve Afini Fi Men Afeyte, Ve Teveleni Fi Men Tevelley te Ve Barik Li Fima Ağtayte Ve Kıni Şerre Ma Kadayte, İnneke Takdi Ve La Yukda Aleyk, Ve İnnehu La Yezillu Men Valeyte Ve La Yeizzu Men Adeyte, Tebarekte Rabbena Ve Tealeyte La Menca Minke İlla İleyk’ Sallallahu Ala Muhammed. }
Ebu Davud (1425) Nesei (1744) Tirmizi (464) Darimi (1/373) İbni Mace (1178) İbni Mende (343 Tayalisi (1179) Ahmed (1718) Albani (31-Kıyam-ı Ramazan)
{ … Ebû Saîd el Hudrî r.a’den rivâyete göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Sabah girmeden önce vitr namazını kılın. }
Ebû Dâvûd, Vitr : 7
{ … İbn Ömer r.a’dan rivâyete göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Sabah namazı vakti girince gece namazı ve vitr namazı kılınmaz öyleyse sabah namazı vakti girmeden vitr namazını kılın. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 9
BİR GECEDE İKİ VİTİR KILINMAZ
{ … Kays bin Talk r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Bir gecede iki kere, vitr namazı kılınmaz……. }
Ebû Dâvûd : 2/1439.N
BİNEK ÜZERİNDE VİTİR NAMAZI KILMAK
{ … Saîd b. Yesâr r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Bir yolculukta İbn Ömer’le beraberdim, biraz geri kalmıştım. Nerede idin ? Diye sordu, vitr namazını kıldım dedim. Dedi ki : Rasûlullah s.a.v senin için en güzel örnek değil mi ? Ben Rasûlullah s.a.v’i biniti üzerinde vitr namazı kılarken gördüm. }
İbn Mâce, İkame: 127
HER EZAN VE KAMET ARASINDA NAMAZ
{ … Abdullah ibnu Muğaffel el- Müzeni r.a dan. Rasulullah s.a.v üç kerre şöyle buyurdu : Her iki ezan – yani ezan ve kamet – arasında bir namaz vardır. Her iki ezan arasında bir namaz vardır. Buyurduktan sonra üçüncüsünde : Dileyen kimse için sözünü ilave etti. }
Müslim : 2.c.838.n – Ebu Davud : 2.c.1283.n
NAFİLE NAMAZLAR İKİŞER İKİŞER KILINIR
{ … İbni Omer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Gece ve gündüz kılınan nafile namazlar ikişer ikişer rekattır. }
Nesei : 3.c.1666.n
GECE NAMAZI KILARAK ONU İHYA ETMENİN FAZİLETİ
{ … Ebu Hureyre r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Gecenin son üçte biri kaldığı vakit Rabbimiz tebareke ve teala dünya semasına her gece iner ve şöyle nida eder : Melik benim, Melik benim ! Hani bana dua eden onun duasına icabet edeyim. Benden kim bir hacet ister ki dileğini vereyim. Benden kim mağfiret diler ki onu mağflret edeyim. }
Müslim (758/169) Buhari (1 145-Ter:1096) Malik (1/214) Ebu Davud (1315) Nesei (484-485) Tirmizi (446) İbni Hibban (920) İbni Ebi Asım : 492-es-Sünne - Lalekai (3/435436) Beyhaki (3/2) Ahmed (2/486)
{ … Cabir r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v’i işittim şöyle buyuruyordu : Gece içinde öyle bir saat var ki, müslüman bir kimse dünya veya ahiret hususunda Allah’tan hayır isterken duasını o saata uygun getirirse Allah onun isteğini mutlaka verir. Bu her gece böyledir. }
Müslim (757/166) Ebu Avane (21289-290) İbni Hibban (2561) Ebu Yağla (1911-2009) Ahmed (3/348-331)
ON ÜÇ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Ümmü Seleme r.anha’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v on üç rek’at kılarak vitr yapardı, yaşlanıp zayıf düşünce yedi rek’atla vitr yapardı. }
Tirmizi : 1/455.n - Ebû Dâvûd, Vitr : 3 – Buhârî : Vitr : 2
İshâk b. İbrahim : “ Rasûlullah s.a.v on üç rek’at vitr kılardı “ hadisinin manası : Vitirle birlikte gece namazı toplam on üç rek’at olurdu demektedir. Bu yüzden gece namazı vitire ilave edilerek söylenmiş oldu, diyerek, Aişe r.anha’dan da bir hadis rivâyet etmiştir, ayrıca şu hadisi de delil getirmektedir. “ Ey Kur’ân’a mensup kimseler vitr kılın.” Burada gece namazı kastedilmiş olup, gece namazının Kur’ân’ı iyi bilenlerin vazifesi olduğu kastedilmiştir.
ON BİR REKATLI GECE NAMAZI
{ … Aişe a.anha şöyle dedi : Rasulullah s.a.v geceleyin on bir rekat namaz kılardı. On bir rekatin son bir rekati ile vitir yapardı. Bunu kıldıktan sonra sağ yanı üzerine müezzin kendisine gelene kadar yatardı. Müezzin gelince kalkar sabah namazının sünnetini hafif iki rekat olarak kılardı. }
Müslim (736/721) Buhari (183-Ter.325) Malik (1/120) Beğavi (900) Albani (294-el-İrva)
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.v’in gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : On bir rekattır. }
Beğavi (903)
DOKUZ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.vin gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : “…...Dokuz rekattır..... “ }
Beğavi (903)
YEDİ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.v’in gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : Yedi rekat rekattır...... }
Beğavi : 903
GECE NAMAZINI İKİŞER İKİŞER KILMAK
{ … İbni Omer r.a şöyle dedi : Bir adam Rasulullah’a gece namazını sordu. Rasulullah s.a.v : Gece namazı ikişer ikişer rekattır. Biriniz sabah vaktinin girmesinden korkarsa bir rekat kılar ki bu kılmış olduğu rekatleri vitir yapar. }
Malik (1/123/13) Buhari (990-Ter:947) Müslim (749/145) Beğavi (955)
UYKULU HALDE İKEN NAMAZ KILMAMAK
{ …Nebi’nin eşi Aişe r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Biriniz namaz kılarken uyukladığında, uyku kendisinden gidene kadar uyusun. Çünkü sizden biri uykulu olduğu halde namaz kıldığında, bilemez de istiğfar edeceği yerde kendisine beddua eder. }
Malik (1/118/3) Buhari (212-Ter:344) Müslim (786(222) Albani : 810-S.Cami
CUMA NAMAZININ ÖNÜNDEN VE ARDINDAN KILINAN NAFİLELER
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat, akşam namazının arkasından iki rekat, yatsı namazının arkasından iki rekat, cuma namazının arkasından iki rekat sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah s.a.v’in evinde kıldık. }
Buhari : 1172-Ter :1116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
TERAVİH NAMAZI
{ … Ebu Seleme,Aişe r.a ya : Resulullah s.a.v’in ramazandaki gece namazı nasıl idi ? diye sordu. Aişe r.a Şöyle dedi : Resulullah s.a.v ne ramazanda, nede ramazanın dışında onbir rekat üzerine ziyade eder değildi. Resulullah s.a.v evvela dört rekat kılardı. Artık o rekatların güzelliğinden ve uzunluğundan sorma ! Sonra dört rekat daha kılardı. Bunların da güzelliğinden ve uzunluğundan sorma ! Sonra da üç rekat kılardı…….}
Buhari : 4/1866.s – Müslim : 2/738.n – Ebu Davud : 2/1341.n – Nesei : 4/1697.n – Muvatta : 1/212.s
{ …. Cabir İbn Abdillah r.a dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v bize ramazan ayının gecesinde sekiz rekat – teravih – ve bir de vitr namazı kıldırdı….. }
Taberani : M.Sağir : 1/370.n
TERAVİH KONUSUNDA ZAYIF RİVAYETLER
Ömer zamanındaki cemaatla kılınan teravihin kaç rek’at olduğu hakkında iki rivayet vardır: Vekî’ın malik İbn Enes’den onun da yahya İbn Sa’d’dan rivayetine göre Ömer r.a görevli birisine cemaatına yirmi rek’at kıldırmasını emretmişti. Yalnız bu rivayet sahih değildir.
İBNİ EBİ ŞEYBE : MUSANNEF : 2 / 393
Bu rivayetin senedinde bulunan Yahya b.Said Ömer b.Hattab’a yetişmiş değildir.Nitekim İbni Medeni : “ Onun Enes ten başka hiçbir sahabiden hadis işittiğini bilmiyorum “ demiştir.
TEHZİBU’T TEHZİB : 11 / 223
DUHA DAMAZI
{ … Ebud-Derda ve Ebu Zerr r.a Rasulullah s.a.v den, o da Allah’u Tebareke ve Teala’dan. Allah şöyle buyuruyor : Ey adem oğlu, gündüzün evvelinde – yani kuşluk vakti - benim için dört rekat namaz kıl ki, gündüzün sonunda sana kifayet edeyim. }
Tirmizi (475-Ter:473) Ebu Davud (1289) Darimi (1/338) Ahmed (5/287- 6/286-287440-451
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v duha namazını dört rekat kılardı ve Allah’ın dilediği kadar da ziyade ederdi. }
Ahmed (6/95-120) Müslim (7 19/79) Ebu Avane (21267) İbni Mace (1381) Beyhaki (3/47) Albani (462-el-İrva)
{ … Abdurrahman b. Ebi Leyla şöyle dedi : Bana Nebi’nin duha namazını kılarken gördüğünü Ümmü Hani dışında kimse haber vermedi. Ummü Hani şöyle rivayet etti : Nebi Mekke’nin fethedildiği gün evime geldi. Sekiz rekat namaz kıldı. Bu namazdan daha hafif namaz kıldığını görmedim, ancak onun rüku ve secde-lerini tam yapıyordu. }
Müslim (719/80) İbni Mace (1379) İbni Huzeyme (1235) Tayalisi (1520) Tabarani (24/1025-1026-1027-M.Kebir) Abdurrezzak 4858) Humeydi (332-333) Beyhaki (3/48) Ahmed (6/341-342- 425)
{ … Ebu Zerr r.a dan Nebi s.a.v şöyle buyurdu : Sizden her birinizin eklem ve organlarına bir sadaka vermesi vaciptir. Her tesbih bir sadakadır. Her tahmid bir sadakadır. Her tahlil bir sadakadır. Her tekbir bir sadakadır. İyiliği emretmek bir sadakadır. Kötülüğü yasaklamak bir sadakadır. Kişinin iki rekat kıldığı duha namazı o vucubiyete kifayet eder. }
Müslim (720/84) Ebu Avane (2/266) Ebu Davud (1285-6243) Beyhaki (3/47) Ahmed (5/167-178) Albani (461-el-İrva )
{ … Ebu Hureyre r.a dan. Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Duha namazı Evvabin namazıdır. }
Deylemi (3729) İbni Huzeyme (1224) Tabarani (3877- M.Evsat) Hakim (1/314) Albani (3827-S. Cami)
{ … Zeyd b. Erkam r.a dan “..... Rasulullah s.a.v şöyle dedi : Evvabin namazı deve yavrularının ayak altlarının yandığı vakittir. }
Müslim (748/143) Ebu Avane (2/270-271) Ahmed (4/366-372-375) Albani (466-el-İrva)
ABDEST NAMAZI
{ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v sabah namazı esnasında Bilal’a : Ya Bilal ! İslam‘da yaptığın amellerden en ümitli olduğun bir amelini bana söylermisin. Çünkü ben, cennette senin yürürken iki ayak sesini işittim, buyurdu. Bilal : Ben gece ve gündüzün her hangi bir saatinde abdest alır ve onunla mutlaka bana takdir olunan miktarda namaz kılarım. Bu benim yanımda faydaca en ümitli olduğum ameldir dedi. }
Buharİ (1149-Ter:1 100) Müslim (2458/108) Beğavi (1012)
TÖVBE NAMAZI
{ …Ali b. Ebi Talib r.a şöyle dedi : Ben, Rasulullah s.a.v den bir hadis işittiğimde Allah o hadisten beni faydalandırmayı dilediği kadar faydalandırırdı. Rasulullah’ın asha-bından bir kimse bana hadis nakledince ona yemin verirdim. Yemin edince onu tasdik eder doğrulardım. Ebu Bekir bana hadis nakletti - Ebu Bekir elbette doğru söyledi - ve dedi ki : Rasulullah s.a.v den işittim şöyle buyurdu : Her kim bir günah işler sonra kalkar abdest alır ve - Allah için - namaz kılar sonra Allah‘a istiğfar ederse Allah elbette onun günahını bağışlar. Sonra Rasulullah : { Onlar bir kötülük yaptıkları, yada nefislerine zulmettikleri zaman, Allah’ı hatırlayıp hemen günahlarının bağışlanmasını dilerler..... } Ali İmran : 135 Ayet’ini sonuna kadar okudu. }
Tirmizi (406-Ter : 402) İbni Mace (1395) Beğavi (1015) Tayalisi (1) İbni Hibban (623) Ahmed (2/47-56)
İSTİHARE NAMAZI VE DUASI
{ … Cabir b. Abdullah r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v bütün işlerde istihare etmeyi bize Kur’an’dan bir süre öğrettiği gibi öğretti ve Buyurdu ki : Herhangi biriniz bir iş yapmaya yeltendiği vakit, iki rekat nafile namaz kılsın sonra şöyle dua etsin :
Allah’umme İnni Estehiruke Bi İlmike Ve Estakdiruke Bi Kudretike Ve Es’eluke Min Fadlikel-Azim. Fe İnneke Takdiru Ve La Akdiru Ve Ta‘lemu Ve La A‘lemu Ve Ente Allamu’l-Ğuyub. Allahumme İn Künte Ta’lemu Enne Haze’l Emre Hayrun Li Fi Dini Ve Meaşi Ve Akibeti Emri. yahut şöyle buyurdu :
Acili Emri Ve Ecilihi Fakdurhu Li Ve Yessir hu Li Sümme Barik Li fih. Ve İn Künte Ta‘lemu Enne Haze‘l-Emre Şerrun Li Fi Dini ve Meaşi Ve Akıbeti Emri.
yahut şöyle buyurdu : Fi Acili Emri Ve Ecilihi Fasr Anni Vasrifni Anhu Vakdir Liye’l-Hayra Haysu Kane Summ ardini Bih. }
Buhari : 1166-Ter:1109) Nesei (3253) Ebu Davud (1538) Tirmizi (480) İbni Mace (1383) İbni Hibban (887) Ahmed (3/344)
İstihare namazı ve duası ile ilgili hadisler mütevatir hadislerdendir. İstihare hadisini Cabir b. Abdullah’tan gayri, İbni Mesud, Ebu Eyyub, Ebu Said, Ebu Hureyre, İbni Abbas gibi sahabeler de rivayet etmişlerdir.
TESBİH NAMAZI
{ … İkrime, İbn Abbas radiyallahu anhuma’dan rivayeten demiştir ki : Rasulullah s.a.v Abdülmuttalib oğlu Abbas’a şöyle dedi : “ Ey Abbas ! Ey Amcam ! Sana ( haber ) vereyim mi? Sana (haber) vereyim mi ? Sana ( haber ) vereyim mi ? Sana, onu yaptığın takdirde Allah’ın o yaptığın şeyle ilki ve sonu, eskisi ve yenisi, bilerek ve bilmeyerek yapılanı, küçüğü ve büyüğü, gizlisi ve açığı olmak üzere on çeşit günahını bağışlayacağı bir şey öğreteyim mi ? ! Dört rek’at namaz kılarsın.Her rek’atında fatıha ve bir ( zammi ) süre okursun.Birinci rek’atte okumayı bitirince ayakta iken : “ Sübhanallahi ve’l hamdulillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber “ tesbihlerini 15 kere söylersin. Sonra ruku’ya giderek ruku’dayken ( ruku tesbihatından sonra ) 10 kere bu sözlerin aynısını söylersin. Sonra ruku’dan başını kaldırınca 10 kere ( rabbena ve leke’l-hamd dedikten sonra ) bu sözleri söylersin. Sonra secdeye inerek 10 kere bunları (secde tesbihatından sonra) söylersin. Secdeden başını kaldırınca 10 kere bunları söylersin. Sonra tekrar secdede bunları ( secde tesbihatından sonra ) söylersin. Sonra secdeden başını kaldırınca ( kıyama kalkmadan önce istirahat oturuşunda ) bu sözlari 10 kere söylersin. Böylece her rek’atte 75 tesbih olmak üzere dört rek’atte ( toplam 300 olmak üzere ) bunun aynısını yaparsın. Eğer tesbih namazını her gün bir kere kılmaya gücün yeterse kılıver. Şayet gücün yetmezse her hafta bir kere kıl. Eğer her hafta bir kere kılamazsan, senede bir kere kıl. Eğer onu da yapamazsan ömründe bari bir kere kıl. }
HADİSİN TAHRiCİ
1. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/67-68. No:1297) İbn Abbas’tan.
2. İbn Mace : (5) Namaz Kitabı, (190) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler Babı (1/442-443, No: 1386,1387) İbn ‘Abbas’dan.
3. Hakim el-Müstedrek : (8) Tetavvu’ Namazı Kitabı (1 /463-464, No: 1192, 1193, 1194,1195 İbn Abbas’dan.
4. Beyhaki es-Sünenü ‘l-Kübra : (3/51-52) İbn Abbas’tan.
5. İbn Huzeyme es-Sahih : Tetavvu’ Namazları Babları, (526) Tesbih Namazı Babı (2/223-224, No:1216) İbn ‘Abbas’dan.
6. Taberani el-Mu ‘cemu ‘l-Kebir : (11/194-195, No.11622) İbn ‘Abbas’tan.
7. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : et-Tercih li Hadisi Salati ‘t-Tesbih (s.5-9) İbn Abbas’tan
8. Tirmizi : Namaz Babları, (350) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler (2/350-35 1, No:482) Ebu Rafi’den.
9. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : A.g.e. (s. 10) Ebu Rafi’den.
10. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/68-69, No:1298) Abdullah b. Amr’dan.
11. Hakim Müstedrek : (8) Tetavvu Namazı Kitabı (1/464-465, No:1196) ibn Ömer’den. Hakim ve Zehebi bu vivayetin senedinin sahih olduğunu belirtiyorlar.
12. Munziri Terğib ve Terhib : (6) Nafile Namazlar Kitabı, (17) Tesbih Namazına Teşvik Babı ( bk. el-Elbani Sahihu‘t-Terğib, 1/424-426, No:677 İbni ‘Abbas’tan, No: 678 Ebu Rafi’den.
13. Tebrizi Mişkatu‘l-Mesabih : Namaz Kitabı, Tesbih Namazı (1/418-419, No:1328 İbnİ Abbas’tan, No: 1329 Ebu Rafi’den.
Tacuddin el-Bayburdi
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
“ … Enes b. Malik'den. Enes şöyle demiş : Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Seltem'e bir şey sormaktan nehiy olunmuştuk. Bundan dolayı çöl halkından akıllı bir adam gelerek biz de dinlemek şartıyle Peygamber s.a.v'e sual sorması çok hoşumuza giderdi. Derken çöl halkından bir adam geldi ve :
- Ya Muhammed ! Bize senin elçin geldi de şöyle bir söz etti. Güya sen, Allah'ın seni Peygamber gönderdiği iddiasında bulunuyormuşsun öyle mi ?. dedi.Resûlüllah s.a.v :
- Evet ! doğru söylemiş. buyurdu. O zât :
- Şu halde gök yüzünü yaratan kimdir ?. diye sordu. Resûlullah s.a.v :
- Allah'dır. buyurdu. Adam :
- Ya yeri kim yaratmıştır ?. dedi. Peygamber s.a.v :
- Allah, cevabını verdi. Adam :
- Peki şu dağları kim dikti ; ve onlarda her ne yarattı ise kim yarattı ?. diye sordu. Peygamber s.a.v :
- Allah, buyurdu. Adam :
- Öyle ise Gök yüzünü ye yeri yaratan, şu dağları diken Allah için söyle, seni Allah mı gönderdi ?. dedi. Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Ve bi de senin elçin bize günümüzle gecemizde beş namaz farz olduğunu söyledi ? dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. o zat :
- Öyle ise seni gönderen Allah için söyle : Bunu sana Allah mı emretti ?, dedi. Resûlullah s.a.v :
- Evet, cevabını verdi. Adam :
- Elçin bize, mallarımızdan zekât vermenin farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. Adam :
- Seni gönderen Allah için söyle : bunu sana Allah mı emretti ?,dedi.Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Elçin bize, yılda bir kere Ramazan ayı orucunun farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdu. Adam :
- Seni gönderen Allah için söyle : bunu sana Allah’mı emretti ?,dedi.Resûlullah s.a.v :
- Evet, buyurdu. Adam :
- Elçin bize, yoluna gücü yetenlerimize Beyti hacc etmenin farz olduğunu söyledi, dedi. Peygamber s.a.v :
- Doğru söylemiş, buyurdular………. Enes dedi k : Sonra o adam şöyle dedi ve dönüp gitti : Seni hak ile gönderen Allah'a yemin ederim ki, bu farzların üzerine ne ziyade yaparım ve ne de eksik yaparım. Bunun üzerine Peygamber s.a.v buyurdu ki : “ Yemin olsun, eğer bu adam doğru söyledi ise mutlaka cennete girer. “
Müslim : 1.c.12.n
{ … Taiha b. Ubeydullah r.a şöyle dedi : Necd halkından saçı başı dağınık bir kimse Rasulullah s.a.v’e geldi. Uzaktan sesinin uğultusunu duyuyor, fakat ne dediğini anlamıyorduk. Nihayet Rasulullah’a yaklaştı. Meğer o kimse İslam’ın ne olduğunu soruyormuş. Rasulullah s.a.v : Bir gün ve gecesinde beş vakit namaz kılmakdır, buyurdu. 0 kimse : Üzerime bu namazdan gayri namaz var mı ? Dedi. Resulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile kılarsan bu müstesnadır, buyurdu. Rasulullah devamla : Ramazan orucunu tutmaktır,buyurdu. 0 kim se : Üzerime bu oruçtan gayri tutmam gereken oruç var mı ? Dedi. Rasulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile olarak oruç tutarsan bu müstesna dır’ buyurdu. Talha r.a der ki : Rasulullah s.a.v ona zekatı da anlattı. .0 kimse : Üzerime bu zekattan gayri vermem gereken başka bir zekat var mı ? Dedi. Rasulullah s.a.v : Hayır, ancak sen nafile olarak sadaka ve rirsen bu müstesnadır’buyurdu. Müteakiben o kimse : Vallahi bunun üzerine ne artırırım ne de eksiltirim diyerek arkasını dönüp gitti. Bunun üzerine Resulullah s.a.v : Eğer doğru söylüyorsa felah bulmuştur’ buyurdu. }
Malik (1/175/94) Buhari (1891-Ter:1767) Müslim (11/8-9) Ebu Avane (1/310) Ebu Davud (391) Nesei (457) Darimi (1/309) İbni Huzeyme (306) İbni Hibban (1724) Beyhaki (2/4669 Beğavi (1/18) Ahmed (1/162)
NAFİLE NAMAZLARIN REKAT SAYISINI BİRARADA ZİKREDEN HADİSLER
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat, akşam namazının arkasından iki rekat, yatsı namazının arkasından iki rekat, cuma namazının arkasından iki rekat sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah’ın evinde kıldık.
İbni Ömer : Bana kız kardeşim Hafsa şöyle rivayet etti : Nebi s.a.v fecrin doğuşundan sonra hafif iki rekat namaz kılardı.İbni Ömer şöyle dedi : Bu vakit sabah namazından evvelki zaman benim Nebi’nin yanına giremediğim bir saat idi. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v’den on rekat sünnet namazı ezberledim. Öğle namazının farzından önce iki rekat, öğle namazının farzından sonra iki rekat, akşam namazından sonra – evinde - iki rekat, yatsı namazının farzından sonra – evinde - iki rekat, sabah namazından önce yine iki rekat olarak kıldığı sünnet namazlardır. }
Buhari : 1180-Teri 122
{ … Nebinin eşi Ümmü Habibe r.anha şöyle dedi : Rasulullah s.a.v den işittim şöyle buyuruyordu : Her hangi müslüman bir kul her gün farzın dışında Allah için on iki rekat sünnet kılarsa Allah onun için cennette bir ev bina eder. }
Müslün : 728-103.N – Ebu Davud : 2.c.1250.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı. Akşam namazını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı. Yatsı namazının farzını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
{ … Ebu Musa el-Eş’ari r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdu ki : Her kim gündüz ve gece içerisinde farzların haricinde oniki rekat namaz kılarsa, Allah ona cennette bir ev inşa eder. }
Ahmed : 4/413-19210.N
SABAH NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Ümmül Mü’minin Hafsa r.anha şöyle dedi : Sabah vakti belirdiğinde müezzin sabah namazı için ezanı okuyup sükut ettiğinde Resulullah s.a.v farz namazı ikame olunmadan evvel hafif iki rekat kılardı. }
Müslim : 2.c.723.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdular ki : Sabah namazının iki rekat sünneti dünyadan ve onun içerisindeki her şeyden daha hayırlıdır. }
Müslim : 2.c.725.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v,nafilelerden hiçbir namaz hakkında sabah namazının farzundan evvelki iki rekat sünnet derecesinde şiddetle muha-fazakar değildi. }
Müslim : 2.c.724/94.N
ÖĞLEN NAMAZININ SÜNNETLERİ
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat ……….. sünnet namazı kıldım. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v öğlenin farzından önce dört rekat ….. kılmayı terk etmezdi. }
Buhari : 3.c.1122.S – Beyhaki : 4/4581.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı……….. }
Müslim : 730-105.N
AKŞAM NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v ………. Akşam namazını insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı ........ }
Müslim : 730-105.N
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber ………. akşam namazının arkasından iki rekat ……. sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah’ın evinde kıldık. }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
YATSI NAMAZININ SÜNNETİ
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde …….. Yatsı namazının farzını insanlara kıldırdıktan sonra gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber ……….. yatsı namazının arkasından iki rekat ……… sünnet namazı kıldım………… }
Buhari : 1172-Ter:1 116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
SÜNNET NAMAZLARIN EVDE KILINMASINA TEŞVİK
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v buyurdu ki : Namazlarınızın bir kısmını evlerinizde kılınız.Evlerinizi kabirlere çevirmeyiniz. }
Müslim : 2.c.777.N
{ … Cabir r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdu ki : Herhangi biriniz farz namazını gittiği mescidde kılacak olursa kendi evini de namazdan nasipdar etsin. Çünkü Allah’u Teala namazı sebebiyle onun evinde bir hayır yaratır. }
Müslim : 2.c.778.N
{ … Zeyd İbn Sabit r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdu ki : “ ….. nafile namaz-larınızı evlerinizde kılın. Çünkü farz namaz müstesna insanın en hayırlı namazı evinde kıldığı namazdır. }
Müslim : 2.c.781.N
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v benim evimde öğle namazından önce dört rekat namaz kılar, sonra çıkar insanlara farz namazını kıldırırdı. Sonra tekrar iki rekat kılardı. Akşam namazını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı. Yatsı namazının farzını da insanlara kıldırdıktan sonra eve gelir iki rekat namaz kılardı....... }
Müslim : 730-105.N
VİTİR NAMAZI VE ONA TEŞVİK
{ … Ebu Busre r.a dan. Nebi s.a.v şöyle buyurdu : Şüphesiz ki Allah size bir namaz ziyade etmiştir. 0 namaz vitirdir. Onu yatsı namazı ile sabah namazı arasında kılınız. }
Ravilerden Ebu Temim şöyle dedi : Ebu Zerr r.a mescidde elimi tuttu ve beni Ebu Busre’nin yanına götürdü. Ona Amr’ın dediğini sen Rasulullah’dan işittin mi dedi. Ebu Busre : Ben o hadisi Rasulullah’dan işittim dedi. }
Ahmed (23912) Ebu Davud (1418) Darimi (1/370) Tirmizi (449) İbni Mace (1168) Dare kutni (1/30/2) Hakim (1/306) Beyhaki (2/478) Tabarani (41 36-M.Kebir) Albani .423-el-İrva
Bu hadis ayrıyeten ravilerden Harice’nin rivayetinde : “ 0 namaz sizin için kırmızı develerden daha hayırlıdır.” şeklinde de gelmiştir ki, hadisin bu kısmı şaz’dır, dolayısıyla o kısmı zayıftır
VİTİR NAMAZI FARZ BİR NAMAZ DEĞİLDİR
{ … Ali b. Ebi Talib r.a şöyle dedi : Vitir namazı her gün istisnasız ve mutlaka yapılması gerekmez ve o sizin farz namazlarınız gibi de değildir. Fakat Rasulullah s.a.v vitir namazını kıldı ve : Ey Kur’an ehli,vitir namazını kılınız. Şüphesiz ki Allah vitir dir ve vitri sever , buyurdu. }
İbni Mace (1179) Ebu Davud (1416) Tirmizi : 1/450.n - İbni Huzeyıne (1567)
{ … Ali r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Vitr namazı farz namazlar gibi devamlı kılınması gereken bir namaz değildir. Fakat Rasûlullah s.a.v’in yaptığı bir sünnet namazdır. }
Ebû Dâvûd : Vitr : 1 - İbn Mâce : İkame : 115 - Tirmizi : 1/450.n
GECENİN HER VAKTİNDE VİTR NAMAZI KILINIR
{ … Mesruk Aişe’ye Nebinin vitrini sordu. Aişe şöyle dedi : Gecenin her vaktinde; evvelinde, ortasında ve sonunda vitir namazını kılardı. Vefatı dönemlerinde vitir namazmı kılışı seher vaktin de – yani sabaha yakın vakit de - son bulmuştur. }
Tirmizi : 1/454.n - Beğavi Ş.Sünne : 970.N
GECE KALKABİLEN VİTRİ GECENİN SONUNA TEHİR EDEBİLİR
{ … Cabir r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Her kim gecenin sonunda kalkamayacağından korkarsa, gecenin evvelinde vitri kılsın. Her kim de gecenin sonunda kalkacağından emin ise, vitri gecenin sonunda kılsın. Şüphesiz ki gecenin sonunda kılınan namaz şahitlidir ve o daha faziletlidir. }
Müslim : 7551162 – Tirmizi : 1/453.n - Beğavi : 969-eş-Şerh - Albani : 2610- Sahiha
UYUMADAN ÖNCE VİTİR NAMAZI KILINABİLİR
{ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : Halilim – yani candan dostum - bana üç şeyi vasiyet etti …… - bunlardan birisi de - Uyumadan önce vitir namazını kılmaktır. }
Müslim (721/85) Buhari (1178-Ter:1120) Nesei (1676-1677) Darimi (2/18-19) Tayalisi (2392) İbni Huzeyme (1222-1223) İbni Hibban (2536) Beyhaki (3/47) Ahmed (2/459)
{ … Ebud-Derda r.a şöyle dedi : Dostum – Muhammed s.a.v - bana üç şeyi vasiyet etti. Yaşadığım müddetçe onları asla terk etmeyeceğim ……….. Vitir namazını kılıncaya kadar uyumamamı. }
Müslim : 2.c.722/86.N
{ … Ebû Hureyre r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v bana uyumadan önce vitiri kılmamı emretti. }
İbn Mâce, İkame: 122 - Ebû Dâvûd, Vitr : 7 – Tirmizi : 1/452.n
VİTİR MANAZININ REKAT SAYILARI
{ … Ebu Eyyub r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Vitir namazı haktır. Dileyen kimse onu beş rekat olarak kılsın, dileyen kimse üç rekat olarak kılsın, dileyen kimse de bir rekat olarak kılsın. }
Dare kutni : 2122-23 - Ebu Davud : 1422 - Nesei : 1710-1711 - İbni Mace : 1190 - Albani : 84-et-Teravih
TEK REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Enes b. Sirin (r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir :İbn Ömer’e şöyle sormuştum sabah namazının iki rek’at sünnetin de uzun okuyayım mı? Bunun üzerine dedi ki : Rasûlullah s.a.v gece namazını ikişer rek’at olarak kılar, tek bir rek’atta kıldığı namazı teklemiş - vitr yapmış - olurdu. Sabah ezanı okunur okunmaz hemencecik, hafifce iki rek’at sabah namazının sünnetini kılardı. }
İbn Mâce,İkame: 123; Ebû Dâvûd, Vitr: 3
ÜÇ REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Ali r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v, vitiri üç rek’at olarak kılar bu rek’atlarda dokuz kısa sûre okur, her rek’atta üç sûre okurdu ki son okuduğu sûre İhlas sûresi olurdu. }
Müsned: 640
{ … İbn Abbâs r.a’den rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v vitirde A’la, Kafirûn ve İhlas sûrelerini, her birini bir rek’atta okurdu. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 4; İbn Mâce, İkame: 115
{ … Abdulaziz b. Cüreyc’den aktardığına göre, şöyle demiştir : Âişe r.anha’dan, Rasûlullah s.a.v vitr namazında ne okurdu diye sordum. Dedi ki : Birinci rek’atta A’la sûresi, ikinci rek’atta Kafirûn süresi, üçüncü rek’atta İhlas ve Muavvizeteyn - yani Felak ve Nas - sûrelerini okurdu. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 4; İbn Mâce, İkame: 117
BEŞ REKATLI VİTİR NAMAZI
{ … Âişe r.anha’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v’in gece namazı on üç rek’attır. Bunlardan beşini vitr olarak kılar ve beşinci rek’atta otururdu. Müezzin sabah ezanını okuyuncaya kalkar iki rek’at hafif sünnet kılardı. }
Tirmizi : 1/456.n - İbn Mâce, İkame: 123; Ebu Dâvûd, Vitr: 3
VİTİR NAMAZINI UYKUDA KAÇIRAN HATIRLADIĞINDA KILAR
{ … Ebû Saîd el Hudrî r.a’dan rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Kim vitr namazını uykuda veya unutarak geçirirse hatırladığı ve uyandığı zaman hemen kılsın. }
İbn Mâce, İkame: 122
{ … Zeyd b. Eslem r.a’nun babasından rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Kim vitr namazını uykudan dolayı geçirmişse sabahladığında hemen kılsın. }
İbn Mâce, İkame: 122
{ … İbn Ömer r.a’den rivâyet edildiğine göre Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur :
Sabah olmadan önce, vitr namazını kılmakta acele edin. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 7
VİTİR NAMAZINDA OKUNACAK SURELER
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v vitir namazının birinci rekatinde “ Sebbihisme Rab bike’l-A’la “ ikinci rekatinde “ Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun “ üçüncü rekatinde ise “ Kul Huvallahu Ahad, Kul Eüzu Birabbi’l-Felak ve Kul Eüzu Birabbi’n Nas‘ı okuyordu. }
İbni Hibban (2432) Dare kutni (2/35) Hakim (1/305-21520) Beyhaki (3/37-38) Beğavi (973-374)
{ … Ubey b. Ka’b r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v şu üç sure : Sebbihisme Rabbike’l-A’Ia, Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun ve Kul Huvallahu Ahad , ile vitir namazı kılıyordu ve rükü dan önce de kunut yapıyordu. }
Dare kutni : 2131.N
VİTİR NAMAZINDA KUNUT
{ … Ubey b. Ka’b r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v “ ….. vitir namazı kılıyordu ve rukudan önce de kunut yapıyordu. }
Dare kutni : 2/31
KUNUT DUASI
{ … Hasan b. Ali r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v bana bazı dualar öğretti, onları vitir namazında kunut ettiğim zaman söylüyorum. Vitir namazının kunutunda :
Allah’ummeh dini Fi Men Hedeyte, Ve Afini Fi Men Afeyte, Ve Teveleni Fi Men Tevelley te Ve Barik Li Fima Ağtayte Ve Kıni Şerre Ma Kadayte, İnneke Takdi Ve La Yukda Aleyk, Ve İnnehu La Yezillu Men Valeyte Ve La Yeizzu Men Adeyte, Tebarekte Rabbena Ve Tealeyte La Menca Minke İlla İleyk’ Sallallahu Ala Muhammed. }
Ebu Davud (1425) Nesei (1744) Tirmizi (464) Darimi (1/373) İbni Mace (1178) İbni Mende (343 Tayalisi (1179) Ahmed (1718) Albani (31-Kıyam-ı Ramazan)
{ … Ebû Saîd el Hudrî r.a’den rivâyete göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Sabah girmeden önce vitr namazını kılın. }
Ebû Dâvûd, Vitr : 7
{ … İbn Ömer r.a’dan rivâyete göre, Rasûlullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Sabah namazı vakti girince gece namazı ve vitr namazı kılınmaz öyleyse sabah namazı vakti girmeden vitr namazını kılın. }
Ebû Dâvûd, Vitr: 9
BİR GECEDE İKİ VİTİR KILINMAZ
{ … Kays bin Talk r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Bir gecede iki kere, vitr namazı kılınmaz……. }
Ebû Dâvûd : 2/1439.N
BİNEK ÜZERİNDE VİTİR NAMAZI KILMAK
{ … Saîd b. Yesâr r.a’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Bir yolculukta İbn Ömer’le beraberdim, biraz geri kalmıştım. Nerede idin ? Diye sordu, vitr namazını kıldım dedim. Dedi ki : Rasûlullah s.a.v senin için en güzel örnek değil mi ? Ben Rasûlullah s.a.v’i biniti üzerinde vitr namazı kılarken gördüm. }
İbn Mâce, İkame: 127
HER EZAN VE KAMET ARASINDA NAMAZ
{ … Abdullah ibnu Muğaffel el- Müzeni r.a dan. Rasulullah s.a.v üç kerre şöyle buyurdu : Her iki ezan – yani ezan ve kamet – arasında bir namaz vardır. Her iki ezan arasında bir namaz vardır. Buyurduktan sonra üçüncüsünde : Dileyen kimse için sözünü ilave etti. }
Müslim : 2.c.838.n – Ebu Davud : 2.c.1283.n
NAFİLE NAMAZLAR İKİŞER İKİŞER KILINIR
{ … İbni Omer r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Gece ve gündüz kılınan nafile namazlar ikişer ikişer rekattır. }
Nesei : 3.c.1666.n
GECE NAMAZI KILARAK ONU İHYA ETMENİN FAZİLETİ
{ … Ebu Hureyre r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Gecenin son üçte biri kaldığı vakit Rabbimiz tebareke ve teala dünya semasına her gece iner ve şöyle nida eder : Melik benim, Melik benim ! Hani bana dua eden onun duasına icabet edeyim. Benden kim bir hacet ister ki dileğini vereyim. Benden kim mağfiret diler ki onu mağflret edeyim. }
Müslim (758/169) Buhari (1 145-Ter:1096) Malik (1/214) Ebu Davud (1315) Nesei (484-485) Tirmizi (446) İbni Hibban (920) İbni Ebi Asım : 492-es-Sünne - Lalekai (3/435436) Beyhaki (3/2) Ahmed (2/486)
{ … Cabir r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v’i işittim şöyle buyuruyordu : Gece içinde öyle bir saat var ki, müslüman bir kimse dünya veya ahiret hususunda Allah’tan hayır isterken duasını o saata uygun getirirse Allah onun isteğini mutlaka verir. Bu her gece böyledir. }
Müslim (757/166) Ebu Avane (21289-290) İbni Hibban (2561) Ebu Yağla (1911-2009) Ahmed (3/348-331)
ON ÜÇ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Ümmü Seleme r.anha’dan rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v on üç rek’at kılarak vitr yapardı, yaşlanıp zayıf düşünce yedi rek’atla vitr yapardı. }
Tirmizi : 1/455.n - Ebû Dâvûd, Vitr : 3 – Buhârî : Vitr : 2
İshâk b. İbrahim : “ Rasûlullah s.a.v on üç rek’at vitr kılardı “ hadisinin manası : Vitirle birlikte gece namazı toplam on üç rek’at olurdu demektedir. Bu yüzden gece namazı vitire ilave edilerek söylenmiş oldu, diyerek, Aişe r.anha’dan da bir hadis rivâyet etmiştir, ayrıca şu hadisi de delil getirmektedir. “ Ey Kur’ân’a mensup kimseler vitr kılın.” Burada gece namazı kastedilmiş olup, gece namazının Kur’ân’ı iyi bilenlerin vazifesi olduğu kastedilmiştir.
ON BİR REKATLI GECE NAMAZI
{ … Aişe a.anha şöyle dedi : Rasulullah s.a.v geceleyin on bir rekat namaz kılardı. On bir rekatin son bir rekati ile vitir yapardı. Bunu kıldıktan sonra sağ yanı üzerine müezzin kendisine gelene kadar yatardı. Müezzin gelince kalkar sabah namazının sünnetini hafif iki rekat olarak kılardı. }
Müslim (736/721) Buhari (183-Ter.325) Malik (1/120) Beğavi (900) Albani (294-el-İrva)
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.v’in gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : On bir rekattır. }
Beğavi (903)
DOKUZ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.vin gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : “…...Dokuz rekattır..... “ }
Beğavi (903)
YEDİ REKATLI GECE NAMAZI
{ … Mesruk şöyle dedi : Aişe’ye Rasulullah s.a.v’in gece kıldığı namazları sordum. Aişe şöyle cevap verdi : Yedi rekat rekattır...... }
Beğavi : 903
GECE NAMAZINI İKİŞER İKİŞER KILMAK
{ … İbni Omer r.a şöyle dedi : Bir adam Rasulullah’a gece namazını sordu. Rasulullah s.a.v : Gece namazı ikişer ikişer rekattır. Biriniz sabah vaktinin girmesinden korkarsa bir rekat kılar ki bu kılmış olduğu rekatleri vitir yapar. }
Malik (1/123/13) Buhari (990-Ter:947) Müslim (749/145) Beğavi (955)
UYKULU HALDE İKEN NAMAZ KILMAMAK
{ …Nebi’nin eşi Aişe r.a dan Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Biriniz namaz kılarken uyukladığında, uyku kendisinden gidene kadar uyusun. Çünkü sizden biri uykulu olduğu halde namaz kıldığında, bilemez de istiğfar edeceği yerde kendisine beddua eder. }
Malik (1/118/3) Buhari (212-Ter:344) Müslim (786(222) Albani : 810-S.Cami
CUMA NAMAZININ ÖNÜNDEN VE ARDINDAN KILINAN NAFİLELER
{ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : Ben Nebi s.a.v ile beraber öğle namazından önce iki rekat, öğle namazından sonra iki rekat, akşam namazının arkasından iki rekat, yatsı namazının arkasından iki rekat, cuma namazının arkasından iki rekat sünnet namazı kıldım. Akşam ve yatsı namazlarının sünnetlerini Rasulullah s.a.v’in evinde kıldık. }
Buhari : 1172-Ter :1116 - Müslim : 2.c.729/104.N - Ebu Avane : 2/263 - Albani : 440.el-İrva - Beyhaki : 4/4579.n
TERAVİH NAMAZI
{ … Ebu Seleme,Aişe r.a ya : Resulullah s.a.v’in ramazandaki gece namazı nasıl idi ? diye sordu. Aişe r.a Şöyle dedi : Resulullah s.a.v ne ramazanda, nede ramazanın dışında onbir rekat üzerine ziyade eder değildi. Resulullah s.a.v evvela dört rekat kılardı. Artık o rekatların güzelliğinden ve uzunluğundan sorma ! Sonra dört rekat daha kılardı. Bunların da güzelliğinden ve uzunluğundan sorma ! Sonra da üç rekat kılardı…….}
Buhari : 4/1866.s – Müslim : 2/738.n – Ebu Davud : 2/1341.n – Nesei : 4/1697.n – Muvatta : 1/212.s
{ …. Cabir İbn Abdillah r.a dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v bize ramazan ayının gecesinde sekiz rekat – teravih – ve bir de vitr namazı kıldırdı….. }
Taberani : M.Sağir : 1/370.n
TERAVİH KONUSUNDA ZAYIF RİVAYETLER
Ömer zamanındaki cemaatla kılınan teravihin kaç rek’at olduğu hakkında iki rivayet vardır: Vekî’ın malik İbn Enes’den onun da yahya İbn Sa’d’dan rivayetine göre Ömer r.a görevli birisine cemaatına yirmi rek’at kıldırmasını emretmişti. Yalnız bu rivayet sahih değildir.
İBNİ EBİ ŞEYBE : MUSANNEF : 2 / 393
Bu rivayetin senedinde bulunan Yahya b.Said Ömer b.Hattab’a yetişmiş değildir.Nitekim İbni Medeni : “ Onun Enes ten başka hiçbir sahabiden hadis işittiğini bilmiyorum “ demiştir.
TEHZİBU’T TEHZİB : 11 / 223
DUHA DAMAZI
{ … Ebud-Derda ve Ebu Zerr r.a Rasulullah s.a.v den, o da Allah’u Tebareke ve Teala’dan. Allah şöyle buyuruyor : Ey adem oğlu, gündüzün evvelinde – yani kuşluk vakti - benim için dört rekat namaz kıl ki, gündüzün sonunda sana kifayet edeyim. }
Tirmizi (475-Ter:473) Ebu Davud (1289) Darimi (1/338) Ahmed (5/287- 6/286-287440-451
{ … Aişe r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v duha namazını dört rekat kılardı ve Allah’ın dilediği kadar da ziyade ederdi. }
Ahmed (6/95-120) Müslim (7 19/79) Ebu Avane (21267) İbni Mace (1381) Beyhaki (3/47) Albani (462-el-İrva)
{ … Abdurrahman b. Ebi Leyla şöyle dedi : Bana Nebi’nin duha namazını kılarken gördüğünü Ümmü Hani dışında kimse haber vermedi. Ummü Hani şöyle rivayet etti : Nebi Mekke’nin fethedildiği gün evime geldi. Sekiz rekat namaz kıldı. Bu namazdan daha hafif namaz kıldığını görmedim, ancak onun rüku ve secde-lerini tam yapıyordu. }
Müslim (719/80) İbni Mace (1379) İbni Huzeyme (1235) Tayalisi (1520) Tabarani (24/1025-1026-1027-M.Kebir) Abdurrezzak 4858) Humeydi (332-333) Beyhaki (3/48) Ahmed (6/341-342- 425)
{ … Ebu Zerr r.a dan Nebi s.a.v şöyle buyurdu : Sizden her birinizin eklem ve organlarına bir sadaka vermesi vaciptir. Her tesbih bir sadakadır. Her tahmid bir sadakadır. Her tahlil bir sadakadır. Her tekbir bir sadakadır. İyiliği emretmek bir sadakadır. Kötülüğü yasaklamak bir sadakadır. Kişinin iki rekat kıldığı duha namazı o vucubiyete kifayet eder. }
Müslim (720/84) Ebu Avane (2/266) Ebu Davud (1285-6243) Beyhaki (3/47) Ahmed (5/167-178) Albani (461-el-İrva )
{ … Ebu Hureyre r.a dan. Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu : Duha namazı Evvabin namazıdır. }
Deylemi (3729) İbni Huzeyme (1224) Tabarani (3877- M.Evsat) Hakim (1/314) Albani (3827-S. Cami)
{ … Zeyd b. Erkam r.a dan “..... Rasulullah s.a.v şöyle dedi : Evvabin namazı deve yavrularının ayak altlarının yandığı vakittir. }
Müslim (748/143) Ebu Avane (2/270-271) Ahmed (4/366-372-375) Albani (466-el-İrva)
ABDEST NAMAZI
{ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v sabah namazı esnasında Bilal’a : Ya Bilal ! İslam‘da yaptığın amellerden en ümitli olduğun bir amelini bana söylermisin. Çünkü ben, cennette senin yürürken iki ayak sesini işittim, buyurdu. Bilal : Ben gece ve gündüzün her hangi bir saatinde abdest alır ve onunla mutlaka bana takdir olunan miktarda namaz kılarım. Bu benim yanımda faydaca en ümitli olduğum ameldir dedi. }
Buharİ (1149-Ter:1 100) Müslim (2458/108) Beğavi (1012)
TÖVBE NAMAZI
{ …Ali b. Ebi Talib r.a şöyle dedi : Ben, Rasulullah s.a.v den bir hadis işittiğimde Allah o hadisten beni faydalandırmayı dilediği kadar faydalandırırdı. Rasulullah’ın asha-bından bir kimse bana hadis nakledince ona yemin verirdim. Yemin edince onu tasdik eder doğrulardım. Ebu Bekir bana hadis nakletti - Ebu Bekir elbette doğru söyledi - ve dedi ki : Rasulullah s.a.v den işittim şöyle buyurdu : Her kim bir günah işler sonra kalkar abdest alır ve - Allah için - namaz kılar sonra Allah‘a istiğfar ederse Allah elbette onun günahını bağışlar. Sonra Rasulullah : { Onlar bir kötülük yaptıkları, yada nefislerine zulmettikleri zaman, Allah’ı hatırlayıp hemen günahlarının bağışlanmasını dilerler..... } Ali İmran : 135 Ayet’ini sonuna kadar okudu. }
Tirmizi (406-Ter : 402) İbni Mace (1395) Beğavi (1015) Tayalisi (1) İbni Hibban (623) Ahmed (2/47-56)
İSTİHARE NAMAZI VE DUASI
{ … Cabir b. Abdullah r.a şöyle dedi : Rasulullah s.a.v bütün işlerde istihare etmeyi bize Kur’an’dan bir süre öğrettiği gibi öğretti ve Buyurdu ki : Herhangi biriniz bir iş yapmaya yeltendiği vakit, iki rekat nafile namaz kılsın sonra şöyle dua etsin :
Allah’umme İnni Estehiruke Bi İlmike Ve Estakdiruke Bi Kudretike Ve Es’eluke Min Fadlikel-Azim. Fe İnneke Takdiru Ve La Akdiru Ve Ta‘lemu Ve La A‘lemu Ve Ente Allamu’l-Ğuyub. Allahumme İn Künte Ta’lemu Enne Haze’l Emre Hayrun Li Fi Dini Ve Meaşi Ve Akibeti Emri. yahut şöyle buyurdu :
Acili Emri Ve Ecilihi Fakdurhu Li Ve Yessir hu Li Sümme Barik Li fih. Ve İn Künte Ta‘lemu Enne Haze‘l-Emre Şerrun Li Fi Dini ve Meaşi Ve Akıbeti Emri.
yahut şöyle buyurdu : Fi Acili Emri Ve Ecilihi Fasr Anni Vasrifni Anhu Vakdir Liye’l-Hayra Haysu Kane Summ ardini Bih. }
Buhari : 1166-Ter:1109) Nesei (3253) Ebu Davud (1538) Tirmizi (480) İbni Mace (1383) İbni Hibban (887) Ahmed (3/344)
İstihare namazı ve duası ile ilgili hadisler mütevatir hadislerdendir. İstihare hadisini Cabir b. Abdullah’tan gayri, İbni Mesud, Ebu Eyyub, Ebu Said, Ebu Hureyre, İbni Abbas gibi sahabeler de rivayet etmişlerdir.
TESBİH NAMAZI
{ … İkrime, İbn Abbas radiyallahu anhuma’dan rivayeten demiştir ki : Rasulullah s.a.v Abdülmuttalib oğlu Abbas’a şöyle dedi : “ Ey Abbas ! Ey Amcam ! Sana ( haber ) vereyim mi? Sana (haber) vereyim mi ? Sana ( haber ) vereyim mi ? Sana, onu yaptığın takdirde Allah’ın o yaptığın şeyle ilki ve sonu, eskisi ve yenisi, bilerek ve bilmeyerek yapılanı, küçüğü ve büyüğü, gizlisi ve açığı olmak üzere on çeşit günahını bağışlayacağı bir şey öğreteyim mi ? ! Dört rek’at namaz kılarsın.Her rek’atında fatıha ve bir ( zammi ) süre okursun.Birinci rek’atte okumayı bitirince ayakta iken : “ Sübhanallahi ve’l hamdulillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber “ tesbihlerini 15 kere söylersin. Sonra ruku’ya giderek ruku’dayken ( ruku tesbihatından sonra ) 10 kere bu sözlerin aynısını söylersin. Sonra ruku’dan başını kaldırınca 10 kere ( rabbena ve leke’l-hamd dedikten sonra ) bu sözleri söylersin. Sonra secdeye inerek 10 kere bunları (secde tesbihatından sonra) söylersin. Secdeden başını kaldırınca 10 kere bunları söylersin. Sonra tekrar secdede bunları ( secde tesbihatından sonra ) söylersin. Sonra secdeden başını kaldırınca ( kıyama kalkmadan önce istirahat oturuşunda ) bu sözlari 10 kere söylersin. Böylece her rek’atte 75 tesbih olmak üzere dört rek’atte ( toplam 300 olmak üzere ) bunun aynısını yaparsın. Eğer tesbih namazını her gün bir kere kılmaya gücün yeterse kılıver. Şayet gücün yetmezse her hafta bir kere kıl. Eğer her hafta bir kere kılamazsan, senede bir kere kıl. Eğer onu da yapamazsan ömründe bari bir kere kıl. }
HADİSİN TAHRiCİ
1. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/67-68. No:1297) İbn Abbas’tan.
2. İbn Mace : (5) Namaz Kitabı, (190) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler Babı (1/442-443, No: 1386,1387) İbn ‘Abbas’dan.
3. Hakim el-Müstedrek : (8) Tetavvu’ Namazı Kitabı (1 /463-464, No: 1192, 1193, 1194,1195 İbn Abbas’dan.
4. Beyhaki es-Sünenü ‘l-Kübra : (3/51-52) İbn Abbas’tan.
5. İbn Huzeyme es-Sahih : Tetavvu’ Namazları Babları, (526) Tesbih Namazı Babı (2/223-224, No:1216) İbn ‘Abbas’dan.
6. Taberani el-Mu ‘cemu ‘l-Kebir : (11/194-195, No.11622) İbn ‘Abbas’tan.
7. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : et-Tercih li Hadisi Salati ‘t-Tesbih (s.5-9) İbn Abbas’tan
8. Tirmizi : Namaz Babları, (350) Tesbih Namazı Hakkında Gelen Şeyler (2/350-35 1, No:482) Ebu Rafi’den.
9. İbnİ Nasiruddin ed-Dımaşki : A.g.e. (s. 10) Ebu Rafi’den.
10. Ebu Davud : (2) Namaz Kitabı, (303) Tesbih Namazı Babı (2/68-69, No:1298) Abdullah b. Amr’dan.
11. Hakim Müstedrek : (8) Tetavvu Namazı Kitabı (1/464-465, No:1196) ibn Ömer’den. Hakim ve Zehebi bu vivayetin senedinin sahih olduğunu belirtiyorlar.
12. Munziri Terğib ve Terhib : (6) Nafile Namazlar Kitabı, (17) Tesbih Namazına Teşvik Babı ( bk. el-Elbani Sahihu‘t-Terğib, 1/424-426, No:677 İbni ‘Abbas’tan, No: 678 Ebu Rafi’den.
13. Tebrizi Mişkatu‘l-Mesabih : Namaz Kitabı, Tesbih Namazı (1/418-419, No:1328 İbnİ Abbas’tan, No: 1329 Ebu Rafi’den.
Tacuddin el-Bayburdi
Seferde Namaz..
21:55
SEFER’DE NAMAZ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُواْ مِنَ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُواْ لَكُمْ عَدُوّاً مُّبِيناً
“ Yeryüzünde adım attığınızda – yani, yolculuğa ya da savaşa çıktığınızda - kafirlerin size bir kötülük yapmalarından korkarsanız, namazı kısaltmanızda sizin için bir sakınca yoktur. Şüphesiz kafirler, sizin apaçık düşmanlarınızdır. “
NİSA : 101
{ … Ya’lau’bnu Umeyye şöyle dedi : Ömer İbnu’l Hattab’a dedim ki : Allah’u Teala:
“….Yeryüzünde sefere çıktığınız zaman eğer kafirlerin size fenalık yapaca-ğından endişe ederseniz,namazı kısaltmanızda üzerinize bir vebal yoktur…”
buyurdu. Şimdi ise insanlar emniyete dahil olmuşlardır.Yine seferde namazı kısal-tıyoruz.Ömer r.a şöyle dedi : Bu senin şaştığın şeye vaktiyle ben de şaşmıştım da Resulullah’a bunu sormuştum.Resulullah s.a.v : Bu Allah’u Teala’nın size yaptığı bir sadakadır,binaen aleyh Allah’ın sadakasını kabul ediniz,buyurdu….}
Ebu Davud : 2.C.1199.S – Tirmizi : 5.C.3224.N – Darimi : 3.C.1513 – Müslim : 2.c.688 - İbni Mace : 3.C.1065.N
{ … Harise b. Vehb şöyle buyurdu : Nebi s.a.v Mina’da en emin olduğu bir ortam-da bize, namazı iki rekat olarak kıldırdı. }
Buhari, Taksir, 2.
SEFERDE NAMAZLARI İKİ REKAT OLARAK KILMAK FARZDIR
{ … Bize Süfyan İbni Uyeyne ez-Zuhri’den,o da Urve den tahdis etti de Aişe r.anha şöyle demiştir : “ Namaz ilk farz kılındığı zaman iki rekat olarak farz kılındı : Sonra sefer namazı olduğu gibi bırakıldı da hazar namazı dört rekata tamamlandı...” }
Buhari : 3.c.1060.s – Müslim : 2.C.685.N - Müsned : 6/301 – Muvatta : 1/189
{…İbnu Abbas r.a şöyle dedi : “… Allah’u Teala öğle,ikindi,yatsı namazlarının hazar da dört, seferde iki,harp halinde de bir rekat kılınmasını Peygamberimizin diliyle farz kılmıştır…}
Müslim : 2.C.687.N - İbni Mace : 3.C.1068.N - Ebu Davud : 2.C.1198.1247.N
{ … Abdullah İbnu Ömer r.a şöyle dedi : Sefer namazı gökten inme iki rekattır. İsterseniz onları reddedin. }
Taberani M.Sağir,Buluğul Meram,Heysemi : Bunun ricali mutemettir diyor.
KİŞİ SEFERİ OLDUĞU SÜRECE NAMAZLARI KISALTIR
{ … İsa İbnu Hafz şöyle demiştir : Bana babam tahdis etti ki,kendisi İbnu Ömer’den şöyle derken işitmiştir : Ben Allah elçisine seferde yoldaşlık ettim ; O,seferde iki rekattan fazla kılmıyordu.Ebu Bekr ,Ömer ve Osman r.a’ya da seferde yoldaşlık ettim ; onlar da böyle yapıyorlardı … }
Buhari : 3. C. 1066. S
{… Abdullah İbnu Ömer r.a şöyle dedi : “….Resulullah s.a.v ehlinden ayrıldığı zaman ta ehline dönünceye kadar iki rekat kılardı….}
İbni Mace : 3.C.1067.N
{ … Enes r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v öğle namazını Medine de dört rekat olarak kıldırdı. İkindi namazını da zulhuleyfe’de iki rekat kıldırdı …}
Buhari : 6.C.2762.S - Müslim : 2.C.690.N - Ebu Davud : 2.1202.N - Darimi : 3.C.1515
{ … Ebu bekr r.a hutbe okudu da şöyle dedi : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Mukim için namaz dört rekat,yolcu için ise iki rekattır.Benim doğum yerim Mekke, hicret yerim ise Medine dir. Medine den çıktımı Zulhuleyfe den öteye iki rekat olarak kılarım. Hatta bu ona – yani Medine’ye – dönünceye kadar böyle devam eder.
Hadisi Ebu bekr r.a’dan rivayet eden Rufeyya’ya denildi ki : Ben memlekete gidiyor ve iki ay kalıyorum, namazları kısaltacakmıyım ? Rufeyye :
- Evet ! Orada Elli sene de kalsan vatanına dönünceye kadar kısaltırsın , bu-yurdu. }
Ebu Bekr el-Mervezi Müsned : 135.N
{ … Ebu İshakt’an şöyle rivayet olundu : Enes’i şöyle derken işittim : Peygamber s.a.v ile birlikte Medine’den Mekke’ye yapılan yolculukta, namazları, Medine’ye dönünceye kadar ikişer rekat kılıyordu. Enes’e sordum : Mekke’de hiç kaldınız mı ? On gün kaldık , diye cevap verdi. }
Buhari, Taksir, 1; Muslim, Salatu’l-Musafirin, 693 ; Tirmizi, Taksir, 387.
{ … Abdurahman b. Yezid şöyle der : Osman b. Affan Mina’da namazı bizlere dört rekat olarak kıldırdı. Bu olay Abdullah b. Mes’ud’a söylenince, üzüntüsünü belirtti ve şöyle dedi : Peygamber s.a.v, Ebu Bekir ve Ömer ile Mina’da namazı iki rekat olarak kıldım. Ah keşke bu dört rekattan sa kabul olunan iki rekatım olsa. }
Buhari, Taksir, 2 ; Muslim, Salatu’l-Musafirin, 695
SEFERDE AKŞAM NAMAZI ÜÇ REKAT OLARAK KILINIR
{ … Zuhri şöyle demiştir : Bana Salim Abdullah İbnu Ömer’dan haber verdi ,O şöyle demiştir : Ben Rasulullah s.a.v’i gördüm ki o sefer esnasında yürümek onu acele ettirdiği zaman,akşam namazını geri bırakır, nihayet akşam namazı ile yatsı namazını birleştirirdi.
Salim şöyle dedi : Abdullah İbnu Ömer de ,yürümek kendisini acele sürdüğü zaman bunu yapardı. Akşam namazı için ikamet eder ve onu üç rekat olarak kılar,sonra selam verirdi.Bu iki namaz arasında da,yatsıdan sonra da hiçbir namaz kılmazdı ; ta gece ortasında teheccüde kalkıncaya kadar … }
Buhari : 3.C.1070.S
NAMAZI KISALTMAK İÇİN MESAFE
{ … Enes b. Malik r.a şöyle der : Peygamber s.a.v ile beraber Medine’de öğle namazını dört, Zül-huleyfe’de ise ikindiyi iki rekat olarak kıldım. }
Buhari, Taksir, 5, Muslim, Salatu’l-Musafirin, 690; Ebu Davud, Salatu’s-Sefer, 269
NOT : Bu iki yerin arası yaklaşık altı – yedi mildir – yani 11 km
{ … Ebu Said el-Hudri r.a dan. Şöyle dedi : Resulullah s.a.v bir fersah yürüdüğü zaman namazı kısaltırdı. }
Abdurrezzak : 2/529.4318.N – Beyhaki Salat : 3/146 – İbni Hacer : Telhis – Buluğul Meram : 2/107.S
{ … Yahya ibn Yezid el- Hunaiy dedi ki : Enes b. Malik’e namazı kısaltmaktan sordum, şöyle dedi : Allah Rasulu s.a.v üç mil veya üç fersah mesafelik bir yolcu-luğa çıktığı zaman namazı kısaltırdı. }
Muslim : 2.c.691.N - Ebu Davud : 1.C.268.N
{ … İbn Ömer ve İbn Abbas dört konakta namazı kısaltır ve oruç tutmazlardı. Dört konak ise on altı fersahtır. }
Buhari, Taksir, 4
{ … Ali r.a yola çıkınca binaları görür bir vaziyette iken namazı kısalttı, geri dönünce, işte bak kufe görülüyor denilince şöyle cevap verdi : Hayır kufeye girinceye kadar namazı kısaltarak kılmaya devam edelim. }
Buhari : 3.C.1059.S Talik olarak. Beyhaki : 3/146 – Abdurrezzak : 2/530.4321.n – Beyhaki Salat : 3/146
{ … İbni Ömer r.a der ki : Muhakkak ki ben bir mil yola çıktım mı, namazı kısal-tırım. }
Buluğul Meram : 2/107.S – Fethu’l Bari : 2/567 – İrva : 3/18 – S.Sahiha : 1/259
{ … Cubeyr b. Nufeyr’de şöyle dediği rivayet edilir : Şurahbil b. Semt ile on yedi veya on sekiz mil uzaklıkta bir köye yola çıktık, orada namazı iki rekat olarak kıldı. Ona itiraz edince, bana : Ömer’i Zül-huleyfe’de namazı iki rekat olarak kılarken gördüm, dedi,kendisine itiraz edince, oda bana : Ben Allah Rasulu’nü nasıl yaptığını gördüysem o şekilde yaparım ” dedi. }
Muslim : 2.C. 692.N
KADIN MAHREMSİZ OLARAK YOLCULUĞA ÇIKAMAZ
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v halka şöyle hitab etti : “ Kadın bir erkekle, yanın da mahremi bulunmadan halvet edemez. Sefere de mahremsiz çıkamaz.” Birisi kalkıp : “ Ya Rasulullah ! Benim karım Hacc için yola çıktı,bense falanca gazveye yazıldım,” deyince, Resulullah s.a.v : “ öyleyse hemen yola çık ve hanımınla birlikte hacc et ” buyurdu. }
Buhari : 4.C.1744.S – 6.C.2803.S
{ … Ebu Said el-Hudri r.a diyor ki : Resulullah s.a.v buyurdular ki : Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadına ; babası, kardeşi, kocası, oğlu ya da – kendisine haram olmayan – bir yakını olmadan üç günden fazla sürecek bir yolculuğa çıkması helal olmaz. }
Müslim : hacc – Tirmizi : istihzan
{ … İbni Ömer r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Kadın, yanında mahremi olmadan üç günlük sefere çıkamaz. }
Ahmed : 2 / 13 – 19 / 143 - Buhari : 3.c.1058. S
{ … Ebu Hureyre r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Kadın,bir gece ve bir gündüz yolculuğunu, ancak yakınıyla birlikte yapabilir. – diğer bir rivayette ise “ sadece gece yolculuğu “ anlatılmaktadır. }
Ahmed : 2 / 236 – 251
{ … Ebu Hureyre’den Nebi s.a.v yine şöyle buyurmuştur : Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir kadının, yanında mahremi olmadan bir gün ve bir gece yolcu-luğuna çıkamaz. }
Buhari : 3.c.1058. S
OSMAN VE AİŞE R.A NUN BU KONUYU TE’VİL ETMELERİ
{ … Urve şöyle der : Aişe yolculukta namazı dört rekat olarak kılardı. Ona ; namazı iki rekat olarak kılsaydın olmaz mıydı ? dedim. Bana şöyle cevap verdi : Ey kardeşimin oğlu ! bu bana zor gelmiyor. }
Bu hadisin isnadı sahihdir.
{ … Aişe r.a şöyle der : Namaz ilk farz kılındığında iki rekat olarak farz kılındı, yolculukta olan, iki rekat olarak ikrar edildi, hazarda olan namaz da dörde tamamlandı. }
Zuhri, Urve’ye şöyle der : Aişe’ye ne oluyor da namazı tam olarak kılıyor. Bunun üzerine Zühri, şöyle cevap verdi : Osman’ın yorumladığı şeyi o da yorumladı. }
Buhari : 3.C.1060.S - Müslim, Salatu’l-Musafirin, 685; Ebu Davud, Salatu’s-Sefer, 268
{ … Abdullah b. Ömer r.a’dan şöyle rivayet olunur : Nebi s.a.v Ebu Bekir, Ömer ve Osman r.a ile hilafetinin başında Mina’da namazı ikişer rekat olarak kıldım. Daha sonra Osman namazı tam kılmaya başladı. }
Buhari : 3.c.1054.n - Müslim, Salatu’l-Musafirin, 694; Tirmizi, Taksir, 386
{ … Bize İbrahim en Nehai tahdis edip şöyle dedi : Ben Abdurrahman ibn Yezid’den işittim ; o şöyle diyordu : Oaman ibni Affan bize Mina da dört rekat farz kıldırdı. Bu keyfiyet Abdullag ibn Mes’uda söylendiği zaman, o : - inna lillahi ve inna ileyhi raciun – Muhakkakki bizler Allah’ınız ve yine O’na döneceyiz – Bakara : 156 dedikten sonra : Resulullah s.a.v’in arkasında Mina da iki rekat kıldım,Ebu Bekirin arkasında Mina da iki rekat kıldım,Ömer’in arkasında Mina da iki rekat kıldım. Ah nasibim o dört rekat olacağına keşke Allah katında kabul olunmuş iki rekat olsa, dedi. }
Buhari : 3.c.1055.n
NAMAZLARIN ON GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … Ebu İshakt’an şöyle rivayet olundu : Enes’i şöyle derken işittim : Peygamber s.a.v ile birlikte Medine’den Mekke’ye yapılan yolculukta, namazları, Medine’ye dönünceye kadar ikişer rekat kılıyordu. Enes’e sordum : Mekke’de hiç kaldınız mı ? On gün kaldık , diye cevap verdi. }
Buhari : 3.c.1053.s – Muslim : 2.c.693.n - Tirmizi : 1.c.547.n – Ebu Davud : 2.c.1233.n – Darimi : 3.c.1518.n
NAMAZLARIN ON YEDİ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v Mekke’de on yedi gün kaldı namazları kısalttı. İbni Abbas diyor ki : bir kimse on yedi gün kalırsa namazları kısaltır, daha çok kalırsa tam kılar. }
Ebu Davud : 2.c.1230.n
NAMAZLARIN ON DOKUZ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan. Şöyle dedi : Rasulullah s.a.v Mekke’de on dokuz gün namazları kısaltarak ikamet etti. Biz de sefer ettiğimizde on dokuz gün kalırsak namazları kısaltır, daha çok kalırsa tam kılar. }
Buhari : 3.c.1053.s – Tirmizi : 1.c.548.n
NAMAZLARIN YİRMİ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … Cabir b. Abdillah’ın şöyle dediği rivayet edilir : Allah Rasulu s.a.v Tebuk’ta yirmi gün ikameti esnasında namazları kısaltarak kılıyordu. }
Ebu Davud : 2.c.1235.n – Ahmed : 3 / 105
NAMAZLARIN KIRK GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v Hayber’de kırk gün kaldı namazlarını ikişer ikişer kıldı. }
Beyhaki : Salat : 3 / 152 – Abdurrezzak : 2 / 533.4338.n
NAMAZLARIN İKİ AY KISALTILMASI
{ … Enes İbn Malik r.a’nun Şam’da iki ay namazları kısaltması. }
Beyhaki : 4.c.5580.n
NAMAZLARIN ALTI AY KISALTILMASI
{ … İbn Ömer r.a’nun Azarbeycan’da altı ay namazı kısaltmaları. }
Beyhaki : 4.c.5577.n – Taberani Mu’cem – Albani : İrva
NAMAZLARIN DOKUZ AY KISALTILMASI
{ … Enes İbn Malik r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’in ashabı Ramahurmuz’da dokuz ay kaldılar ve namazlarını ikişer rekat kıldılar. }
Beyhaki : 4.c.5581.n
NAMAZLARIN İKİ SENE KISALTILMASI
{ …. Hasani Basri şöyle der : Kabul’da Abdurrahman bin Semure ile birlikte iki sene ikamet ettim, namazları kısaltırdı. }
Abdurrezzak : 2.536 / 4352.n
{ … Enes İbn Malik r.a’nun Taberistan’da iki sene namazları kısaltması. }
Heysemi M.Zevaid : 2/158 – 2959.n – Abdurrezzak : 4354.n – İbni Ebu Şeybe : 517.n -Albani : İrva
SEFERDE ELLİ SENE’DE KALINSA NAMAZ KISALTILIR
{ … Ebu bekr r.a hutbe okudu da şöyle dedi : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Mukim için namaz dört rekat,yolcu için ise iki rekattır.Benim doğum yerim Mekke,hicret yerim ise Medine dir.Medine den çıktımı Zulhuleyfe den öteye iki rekat olarak kılarım.Hatta bu ona – yani Medine’ye – dönünceye kadar böyle devam eder.
Hadisi Ebu bekr r.a’dan rivayet eden Rufeyya’ya denildi ki : Ben memlekete gidiyor ve iki ay kalıyorum, namazları kısaltacakmıyım ? Rufeyye :
- Evet ! Orada Elli sene de kalsan vatanına dönünceye kadar kısaltırsın , bu-yurdu. }
Ebu Bekr el-Mervezi Müsned : 135.N
SEFERDE SÜNNET NAMAZLARIN KILINMADIĞI
{ … İsa ibn Hafs ibn Asım İbn Ömer ibn’ul Hattab babasından tahdis edip şöyle dedi : Ben Mekke yolunda İbni Ömer’e arkadaşlık ettim, öğlen namazını bize iki rekat olarak kıldırdıktan sonra konduğu menzile döndü,bizde onunla beraber dönüp birlikte oturduk. Namaz kıldığı yöne bir aralık gözü ilişti.Bir takım kimselerin namaza durmuş olduklarını gördü. Bunlar ne yapıyorlar ? diye sordu. Sünnet namazı kılıyorlar, dedim. Bunun üzerine : A benim yeğenim ! eğer ben namaz kılacak olsaydım, farzı dörde tamamlardım. Ben Allah Rasulu s.a.v ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ebu Bekr ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ömer ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ve Osman ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı.
Ve Allah’u Teala’da şöyle buyurur :
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً
“ Andolsunki Allah’ın Resulünde sizin için, Allah’ı ve Ahiret gününü umar olanlar ve Allah’ı çok zikreden kimseler için pek güzel bir örnek vardır. “
AHZAB : 21.AY.
Müslim : 2.c.689.n – Buhari : 3.c.1066.s - Tirmizi : 1.c.543.n – Ebu Davud : 2.c.1223.n
DERLEYEN
TACUDDİN EL- BAUBURDİ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُواْ مِنَ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُواْ لَكُمْ عَدُوّاً مُّبِيناً
“ Yeryüzünde adım attığınızda – yani, yolculuğa ya da savaşa çıktığınızda - kafirlerin size bir kötülük yapmalarından korkarsanız, namazı kısaltmanızda sizin için bir sakınca yoktur. Şüphesiz kafirler, sizin apaçık düşmanlarınızdır. “
NİSA : 101
{ … Ya’lau’bnu Umeyye şöyle dedi : Ömer İbnu’l Hattab’a dedim ki : Allah’u Teala:
“….Yeryüzünde sefere çıktığınız zaman eğer kafirlerin size fenalık yapaca-ğından endişe ederseniz,namazı kısaltmanızda üzerinize bir vebal yoktur…”
buyurdu. Şimdi ise insanlar emniyete dahil olmuşlardır.Yine seferde namazı kısal-tıyoruz.Ömer r.a şöyle dedi : Bu senin şaştığın şeye vaktiyle ben de şaşmıştım da Resulullah’a bunu sormuştum.Resulullah s.a.v : Bu Allah’u Teala’nın size yaptığı bir sadakadır,binaen aleyh Allah’ın sadakasını kabul ediniz,buyurdu….}
Ebu Davud : 2.C.1199.S – Tirmizi : 5.C.3224.N – Darimi : 3.C.1513 – Müslim : 2.c.688 - İbni Mace : 3.C.1065.N
{ … Harise b. Vehb şöyle buyurdu : Nebi s.a.v Mina’da en emin olduğu bir ortam-da bize, namazı iki rekat olarak kıldırdı. }
Buhari, Taksir, 2.
SEFERDE NAMAZLARI İKİ REKAT OLARAK KILMAK FARZDIR
{ … Bize Süfyan İbni Uyeyne ez-Zuhri’den,o da Urve den tahdis etti de Aişe r.anha şöyle demiştir : “ Namaz ilk farz kılındığı zaman iki rekat olarak farz kılındı : Sonra sefer namazı olduğu gibi bırakıldı da hazar namazı dört rekata tamamlandı...” }
Buhari : 3.c.1060.s – Müslim : 2.C.685.N - Müsned : 6/301 – Muvatta : 1/189
{…İbnu Abbas r.a şöyle dedi : “… Allah’u Teala öğle,ikindi,yatsı namazlarının hazar da dört, seferde iki,harp halinde de bir rekat kılınmasını Peygamberimizin diliyle farz kılmıştır…}
Müslim : 2.C.687.N - İbni Mace : 3.C.1068.N - Ebu Davud : 2.C.1198.1247.N
{ … Abdullah İbnu Ömer r.a şöyle dedi : Sefer namazı gökten inme iki rekattır. İsterseniz onları reddedin. }
Taberani M.Sağir,Buluğul Meram,Heysemi : Bunun ricali mutemettir diyor.
KİŞİ SEFERİ OLDUĞU SÜRECE NAMAZLARI KISALTIR
{ … İsa İbnu Hafz şöyle demiştir : Bana babam tahdis etti ki,kendisi İbnu Ömer’den şöyle derken işitmiştir : Ben Allah elçisine seferde yoldaşlık ettim ; O,seferde iki rekattan fazla kılmıyordu.Ebu Bekr ,Ömer ve Osman r.a’ya da seferde yoldaşlık ettim ; onlar da böyle yapıyorlardı … }
Buhari : 3. C. 1066. S
{… Abdullah İbnu Ömer r.a şöyle dedi : “….Resulullah s.a.v ehlinden ayrıldığı zaman ta ehline dönünceye kadar iki rekat kılardı….}
İbni Mace : 3.C.1067.N
{ … Enes r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v öğle namazını Medine de dört rekat olarak kıldırdı. İkindi namazını da zulhuleyfe’de iki rekat kıldırdı …}
Buhari : 6.C.2762.S - Müslim : 2.C.690.N - Ebu Davud : 2.1202.N - Darimi : 3.C.1515
{ … Ebu bekr r.a hutbe okudu da şöyle dedi : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Mukim için namaz dört rekat,yolcu için ise iki rekattır.Benim doğum yerim Mekke, hicret yerim ise Medine dir. Medine den çıktımı Zulhuleyfe den öteye iki rekat olarak kılarım. Hatta bu ona – yani Medine’ye – dönünceye kadar böyle devam eder.
Hadisi Ebu bekr r.a’dan rivayet eden Rufeyya’ya denildi ki : Ben memlekete gidiyor ve iki ay kalıyorum, namazları kısaltacakmıyım ? Rufeyye :
- Evet ! Orada Elli sene de kalsan vatanına dönünceye kadar kısaltırsın , bu-yurdu. }
Ebu Bekr el-Mervezi Müsned : 135.N
{ … Ebu İshakt’an şöyle rivayet olundu : Enes’i şöyle derken işittim : Peygamber s.a.v ile birlikte Medine’den Mekke’ye yapılan yolculukta, namazları, Medine’ye dönünceye kadar ikişer rekat kılıyordu. Enes’e sordum : Mekke’de hiç kaldınız mı ? On gün kaldık , diye cevap verdi. }
Buhari, Taksir, 1; Muslim, Salatu’l-Musafirin, 693 ; Tirmizi, Taksir, 387.
{ … Abdurahman b. Yezid şöyle der : Osman b. Affan Mina’da namazı bizlere dört rekat olarak kıldırdı. Bu olay Abdullah b. Mes’ud’a söylenince, üzüntüsünü belirtti ve şöyle dedi : Peygamber s.a.v, Ebu Bekir ve Ömer ile Mina’da namazı iki rekat olarak kıldım. Ah keşke bu dört rekattan sa kabul olunan iki rekatım olsa. }
Buhari, Taksir, 2 ; Muslim, Salatu’l-Musafirin, 695
SEFERDE AKŞAM NAMAZI ÜÇ REKAT OLARAK KILINIR
{ … Zuhri şöyle demiştir : Bana Salim Abdullah İbnu Ömer’dan haber verdi ,O şöyle demiştir : Ben Rasulullah s.a.v’i gördüm ki o sefer esnasında yürümek onu acele ettirdiği zaman,akşam namazını geri bırakır, nihayet akşam namazı ile yatsı namazını birleştirirdi.
Salim şöyle dedi : Abdullah İbnu Ömer de ,yürümek kendisini acele sürdüğü zaman bunu yapardı. Akşam namazı için ikamet eder ve onu üç rekat olarak kılar,sonra selam verirdi.Bu iki namaz arasında da,yatsıdan sonra da hiçbir namaz kılmazdı ; ta gece ortasında teheccüde kalkıncaya kadar … }
Buhari : 3.C.1070.S
NAMAZI KISALTMAK İÇİN MESAFE
{ … Enes b. Malik r.a şöyle der : Peygamber s.a.v ile beraber Medine’de öğle namazını dört, Zül-huleyfe’de ise ikindiyi iki rekat olarak kıldım. }
Buhari, Taksir, 5, Muslim, Salatu’l-Musafirin, 690; Ebu Davud, Salatu’s-Sefer, 269
NOT : Bu iki yerin arası yaklaşık altı – yedi mildir – yani 11 km
{ … Ebu Said el-Hudri r.a dan. Şöyle dedi : Resulullah s.a.v bir fersah yürüdüğü zaman namazı kısaltırdı. }
Abdurrezzak : 2/529.4318.N – Beyhaki Salat : 3/146 – İbni Hacer : Telhis – Buluğul Meram : 2/107.S
{ … Yahya ibn Yezid el- Hunaiy dedi ki : Enes b. Malik’e namazı kısaltmaktan sordum, şöyle dedi : Allah Rasulu s.a.v üç mil veya üç fersah mesafelik bir yolcu-luğa çıktığı zaman namazı kısaltırdı. }
Muslim : 2.c.691.N - Ebu Davud : 1.C.268.N
{ … İbn Ömer ve İbn Abbas dört konakta namazı kısaltır ve oruç tutmazlardı. Dört konak ise on altı fersahtır. }
Buhari, Taksir, 4
{ … Ali r.a yola çıkınca binaları görür bir vaziyette iken namazı kısalttı, geri dönünce, işte bak kufe görülüyor denilince şöyle cevap verdi : Hayır kufeye girinceye kadar namazı kısaltarak kılmaya devam edelim. }
Buhari : 3.C.1059.S Talik olarak. Beyhaki : 3/146 – Abdurrezzak : 2/530.4321.n – Beyhaki Salat : 3/146
{ … İbni Ömer r.a der ki : Muhakkak ki ben bir mil yola çıktım mı, namazı kısal-tırım. }
Buluğul Meram : 2/107.S – Fethu’l Bari : 2/567 – İrva : 3/18 – S.Sahiha : 1/259
{ … Cubeyr b. Nufeyr’de şöyle dediği rivayet edilir : Şurahbil b. Semt ile on yedi veya on sekiz mil uzaklıkta bir köye yola çıktık, orada namazı iki rekat olarak kıldı. Ona itiraz edince, bana : Ömer’i Zül-huleyfe’de namazı iki rekat olarak kılarken gördüm, dedi,kendisine itiraz edince, oda bana : Ben Allah Rasulu’nü nasıl yaptığını gördüysem o şekilde yaparım ” dedi. }
Muslim : 2.C. 692.N
KADIN MAHREMSİZ OLARAK YOLCULUĞA ÇIKAMAZ
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v halka şöyle hitab etti : “ Kadın bir erkekle, yanın da mahremi bulunmadan halvet edemez. Sefere de mahremsiz çıkamaz.” Birisi kalkıp : “ Ya Rasulullah ! Benim karım Hacc için yola çıktı,bense falanca gazveye yazıldım,” deyince, Resulullah s.a.v : “ öyleyse hemen yola çık ve hanımınla birlikte hacc et ” buyurdu. }
Buhari : 4.C.1744.S – 6.C.2803.S
{ … Ebu Said el-Hudri r.a diyor ki : Resulullah s.a.v buyurdular ki : Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadına ; babası, kardeşi, kocası, oğlu ya da – kendisine haram olmayan – bir yakını olmadan üç günden fazla sürecek bir yolculuğa çıkması helal olmaz. }
Müslim : hacc – Tirmizi : istihzan
{ … İbni Ömer r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Kadın, yanında mahremi olmadan üç günlük sefere çıkamaz. }
Ahmed : 2 / 13 – 19 / 143 - Buhari : 3.c.1058. S
{ … Ebu Hureyre r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Kadın,bir gece ve bir gündüz yolculuğunu, ancak yakınıyla birlikte yapabilir. – diğer bir rivayette ise “ sadece gece yolculuğu “ anlatılmaktadır. }
Ahmed : 2 / 236 – 251
{ … Ebu Hureyre’den Nebi s.a.v yine şöyle buyurmuştur : Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir kadının, yanında mahremi olmadan bir gün ve bir gece yolcu-luğuna çıkamaz. }
Buhari : 3.c.1058. S
OSMAN VE AİŞE R.A NUN BU KONUYU TE’VİL ETMELERİ
{ … Urve şöyle der : Aişe yolculukta namazı dört rekat olarak kılardı. Ona ; namazı iki rekat olarak kılsaydın olmaz mıydı ? dedim. Bana şöyle cevap verdi : Ey kardeşimin oğlu ! bu bana zor gelmiyor. }
Bu hadisin isnadı sahihdir.
{ … Aişe r.a şöyle der : Namaz ilk farz kılındığında iki rekat olarak farz kılındı, yolculukta olan, iki rekat olarak ikrar edildi, hazarda olan namaz da dörde tamamlandı. }
Zuhri, Urve’ye şöyle der : Aişe’ye ne oluyor da namazı tam olarak kılıyor. Bunun üzerine Zühri, şöyle cevap verdi : Osman’ın yorumladığı şeyi o da yorumladı. }
Buhari : 3.C.1060.S - Müslim, Salatu’l-Musafirin, 685; Ebu Davud, Salatu’s-Sefer, 268
{ … Abdullah b. Ömer r.a’dan şöyle rivayet olunur : Nebi s.a.v Ebu Bekir, Ömer ve Osman r.a ile hilafetinin başında Mina’da namazı ikişer rekat olarak kıldım. Daha sonra Osman namazı tam kılmaya başladı. }
Buhari : 3.c.1054.n - Müslim, Salatu’l-Musafirin, 694; Tirmizi, Taksir, 386
{ … Bize İbrahim en Nehai tahdis edip şöyle dedi : Ben Abdurrahman ibn Yezid’den işittim ; o şöyle diyordu : Oaman ibni Affan bize Mina da dört rekat farz kıldırdı. Bu keyfiyet Abdullag ibn Mes’uda söylendiği zaman, o : - inna lillahi ve inna ileyhi raciun – Muhakkakki bizler Allah’ınız ve yine O’na döneceyiz – Bakara : 156 dedikten sonra : Resulullah s.a.v’in arkasında Mina da iki rekat kıldım,Ebu Bekirin arkasında Mina da iki rekat kıldım,Ömer’in arkasında Mina da iki rekat kıldım. Ah nasibim o dört rekat olacağına keşke Allah katında kabul olunmuş iki rekat olsa, dedi. }
Buhari : 3.c.1055.n
NAMAZLARIN ON GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … Ebu İshakt’an şöyle rivayet olundu : Enes’i şöyle derken işittim : Peygamber s.a.v ile birlikte Medine’den Mekke’ye yapılan yolculukta, namazları, Medine’ye dönünceye kadar ikişer rekat kılıyordu. Enes’e sordum : Mekke’de hiç kaldınız mı ? On gün kaldık , diye cevap verdi. }
Buhari : 3.c.1053.s – Muslim : 2.c.693.n - Tirmizi : 1.c.547.n – Ebu Davud : 2.c.1233.n – Darimi : 3.c.1518.n
NAMAZLARIN ON YEDİ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v Mekke’de on yedi gün kaldı namazları kısalttı. İbni Abbas diyor ki : bir kimse on yedi gün kalırsa namazları kısaltır, daha çok kalırsa tam kılar. }
Ebu Davud : 2.c.1230.n
NAMAZLARIN ON DOKUZ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan. Şöyle dedi : Rasulullah s.a.v Mekke’de on dokuz gün namazları kısaltarak ikamet etti. Biz de sefer ettiğimizde on dokuz gün kalırsak namazları kısaltır, daha çok kalırsa tam kılar. }
Buhari : 3.c.1053.s – Tirmizi : 1.c.548.n
NAMAZLARIN YİRMİ GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … Cabir b. Abdillah’ın şöyle dediği rivayet edilir : Allah Rasulu s.a.v Tebuk’ta yirmi gün ikameti esnasında namazları kısaltarak kılıyordu. }
Ebu Davud : 2.c.1235.n – Ahmed : 3 / 105
NAMAZLARIN KIRK GÜN KISALTILMASINI ANLATAN HADİS
{ … İbni Abbas r.a dan.Rasulullah s.a.v Hayber’de kırk gün kaldı namazlarını ikişer ikişer kıldı. }
Beyhaki : Salat : 3 / 152 – Abdurrezzak : 2 / 533.4338.n
NAMAZLARIN İKİ AY KISALTILMASI
{ … Enes İbn Malik r.a’nun Şam’da iki ay namazları kısaltması. }
Beyhaki : 4.c.5580.n
NAMAZLARIN ALTI AY KISALTILMASI
{ … İbn Ömer r.a’nun Azarbeycan’da altı ay namazı kısaltmaları. }
Beyhaki : 4.c.5577.n – Taberani Mu’cem – Albani : İrva
NAMAZLARIN DOKUZ AY KISALTILMASI
{ … Enes İbn Malik r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’in ashabı Ramahurmuz’da dokuz ay kaldılar ve namazlarını ikişer rekat kıldılar. }
Beyhaki : 4.c.5581.n
NAMAZLARIN İKİ SENE KISALTILMASI
{ …. Hasani Basri şöyle der : Kabul’da Abdurrahman bin Semure ile birlikte iki sene ikamet ettim, namazları kısaltırdı. }
Abdurrezzak : 2.536 / 4352.n
{ … Enes İbn Malik r.a’nun Taberistan’da iki sene namazları kısaltması. }
Heysemi M.Zevaid : 2/158 – 2959.n – Abdurrezzak : 4354.n – İbni Ebu Şeybe : 517.n -Albani : İrva
SEFERDE ELLİ SENE’DE KALINSA NAMAZ KISALTILIR
{ … Ebu bekr r.a hutbe okudu da şöyle dedi : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Mukim için namaz dört rekat,yolcu için ise iki rekattır.Benim doğum yerim Mekke,hicret yerim ise Medine dir.Medine den çıktımı Zulhuleyfe den öteye iki rekat olarak kılarım.Hatta bu ona – yani Medine’ye – dönünceye kadar böyle devam eder.
Hadisi Ebu bekr r.a’dan rivayet eden Rufeyya’ya denildi ki : Ben memlekete gidiyor ve iki ay kalıyorum, namazları kısaltacakmıyım ? Rufeyye :
- Evet ! Orada Elli sene de kalsan vatanına dönünceye kadar kısaltırsın , bu-yurdu. }
Ebu Bekr el-Mervezi Müsned : 135.N
SEFERDE SÜNNET NAMAZLARIN KILINMADIĞI
{ … İsa ibn Hafs ibn Asım İbn Ömer ibn’ul Hattab babasından tahdis edip şöyle dedi : Ben Mekke yolunda İbni Ömer’e arkadaşlık ettim, öğlen namazını bize iki rekat olarak kıldırdıktan sonra konduğu menzile döndü,bizde onunla beraber dönüp birlikte oturduk. Namaz kıldığı yöne bir aralık gözü ilişti.Bir takım kimselerin namaza durmuş olduklarını gördü. Bunlar ne yapıyorlar ? diye sordu. Sünnet namazı kılıyorlar, dedim. Bunun üzerine : A benim yeğenim ! eğer ben namaz kılacak olsaydım, farzı dörde tamamlardım. Ben Allah Rasulu s.a.v ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ebu Bekr ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ömer ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı. Ve Osman ile beraber yolculuk yaptım, Allah onun ruhunu kabzedinceya kadar iki rekattan fazla kıldırmazdı.
Ve Allah’u Teala’da şöyle buyurur :
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً
“ Andolsunki Allah’ın Resulünde sizin için, Allah’ı ve Ahiret gününü umar olanlar ve Allah’ı çok zikreden kimseler için pek güzel bir örnek vardır. “
AHZAB : 21.AY.
Müslim : 2.c.689.n – Buhari : 3.c.1066.s - Tirmizi : 1.c.543.n – Ebu Davud : 2.c.1223.n
DERLEYEN
TACUDDİN EL- BAUBURDİ
Namazın Kazası Olur mu?
21:54
NAMAZIN KAZASI OLUR MU ?
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
İslam’da ameli olarak Allah’a takdim edilen en azim ibadet şüphesizki namazdır.
Bundan dolayıdırki İslam, namazın üzerinde çok ciddi bir şekilde durmuş ve kulun kıyamet günü ilk hesabını vereceği amelinin de namaz olduğunu haber vermiştir.
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
Bunun yanı sıra namazı bilinçli bir şekilde terk edenlerin de islam’dan çıkacağını birçok delillerle haber vermiştir…… İslam’ın bu konuda dile getirmiş olduğu Ayet ve hadisleri,konuyla ilgilenenler çok iyi bilirler.
Ama ne yazıkki bu kadar delillere rağmen meseleyi sulandıran ve namaz gibi çok önemli bir ibadeti, “ Nasıl olsa kaza ederim “ diyerek terk eden ve hatta bu terk ettikleri namazları seneler sonra kaza etmeye çalışan insanlar yaygınlaşmıştır.
Acaba gerçekten onların iddia ettiği gibi, namazı bilinçli olarak vaktinden çıkarıpta onu başka bir zamanda eda edebilir mi bir Müslüman ?.
Veya, - yine bu insanların iddia ettikleri ve yaptıkları gibi – 10 – 15 sene namaz kıl-mayıpta, seneler sonra bu namazları kaza edebilir mi bir insan ?
İşte bu yazımızda bu konudan bahsedip ve meselenin Kur’an ve Sünnet çizgisinde meşru olup olmadığına bakacağız. Çünkü biraz önce de ifade ettiğimiz gibi , bu konu çok hassas ve önemli bir konudur.
Değerli kardeşlerim ! meseleye namazın terkiyle alakalı bilinen gerçekleri hatır-latarak girecek olursak, konu dahada güzel anlaşılacaktır inşaallah . O gerçeklerden bir tanesi de bilindiği gibi, bir vakit de olsa namazı terk eden bir kimsenin bütün amel-lerinin iptal olacağıdır.
وقال أبو الدرداء : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم :" من ترك الصلاة متعمداً فقد حبط عمله "
رواه أحمد ورجاله رجال الصحيح.
{ …. Ebû'd-Derda r.a'dan. O şöyle dedi : Allah Resulü S.A.V. buyurdu ki : " Her kim ki bilerek namazı terkederse bütün amellerini ibtal etmiştir." }
Bu Hadis'i Ahmed Müsned'in de rivayet etmiştir. Heysemi. Mecmau'z-Zevaid de bu rivayetin ravileri Sahih'in ravileridir demiştir.
MECMAU’Z ZEVAİD : 1 / 295 . 1639.N
“ ..... أن أبا المليح حدثه قال : كنا مع بريدة في يوم ذي غيم، فقال: بكروا بالصلاة فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال : من ترك صلاة العصر حبط عمله "
{ … Ebu’l Melih’den,şöyle dedi : Biz Bureyde r.a ile bulutlu bir günde gazada bulunu-yorduk. Bureyde r.a bize hitaben şöyle dedi : İkindi namazını vaktinde kılınız, çünkü resulullah s.a.v buyurdular ki : “ Kim ikindi namazını terk ederse onun bütün amelleri boşa gitmiştir “ }
BUHARİ : 2.C.617.S
NESEİ : 1.C.473.N
Durum böyle iken namazı bilinçli olarak nasıl terk edebiliriz ki ? … Veya başka bir ifadeyle ; terki olmayan bir şeyin kazası nasıl yapılabilir ki ? …
Ben Müslüman kardeşlerimin dikkatine şunu sunmak isterim : “ Eğer bir müslü-manın bilinçli olarak terk ettiği namazının kazası olmuş olsaydı,kadınlar ay hali gördüklerinde terk ettikleri namazlarını temizlendikten sonra kaza ederlerdi. Çünkü kadın hastalandığı zaman namazı da orocu da terk eder. “
Ama İslam, kadınların temizlendikten sonra oroçlarını kaza etmelerini emretmiş , namazlarını ise kaza etmelerini emretmemiştir.
{ ….. Ebu Said el-Hudri r.a’dan. Resulullah s.a.v : ………….. Kadın hayız gördüğü zaman namaz da kılmaz oruç ta tutmaz ………… }
BUHARİ:4.C.1820.S
{ …. Aişe r.a dan. Şöyle demiştir :Biz,peygamber s.a.v’in yanında iken ramazanda adet görürdük. Temizlendikten sonra bize orucu kaza etmemizi emrederdi. }
İBNİ MACE :4.C.1670.N
{ …. Muaze el-Adevi r.a’dan rivayet edildiğine göre kadının biri Aişe r.a’ya : “ Hayız gören bir kadın namazı kaza edecek mi ? “ diye soru sordu. Aişe r.a : “ Sen haru-rilerden misin ? . Biz Resulullah s.a.v’in yanında hayız gördüyümüz zamanlarda namaz kılmazdık ve kazasıyla da emrolunmazdık “ diye cevap verdi. }
TİRMİZİ : 1.C.130.N
NESEİ : 1.C.381.N
Görüldüğü gibi bu deliller, özür olmadan, bir müslümanın bilinçli - yani iradesine bağlı olarak - bir vakit de olsa namazı terk edemeyeceğine açıkça delalet etmektedir.
Özür ise, insanların belirlediği şeyler değil , İslam’ın belirlediği şeylerdir. Bunlar da ; kadınlarda hastalanma – yani ay hali - , Umumen kadın ve erkeklerde ise,uyuma ve unutma halidir. Bunların haricinde hiçbir şey,namazın terki için özür kabul edilmez.
Basiretli bir müslüman bu hususta şunu asla unutmaması gerekir. O da ; “ Allah indindeki özrün tayini , insanların seçtikleri ile değil , Allah’ın seçtikleri iledir.”
Yani, bizim özür olarak gördüğümüz veya belirlediğimiz şeyler Allah katında özür kabul edilmez,özür ancak Allah’ın belirlediği şeylerdir.
Öyleyse tekrar altını çizerek ifade edelim ki, bu hususta bir Müslüman için özür ancak, “ ay hali “ “ unutma hali “ ve “ uyku hali “ dir.
Ay başı olan kadının namazı terk edeceği ve bu halinin de şer’i bir özür olduğu biraz önce delillerle anlatıldı. Şimdi ise Uyku ve unutma halinin şer’i özür olduğunu anlatan delilleri zikredelim.
… عن أنس بن مالك ؛ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال :من نسي صلاة فليصلها إذا ذكرها. لا كفارة لها إلا ذلك .
{ …. Enes İbni Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kim bir namazı kılmayı unutursa onu hatırladığında kılsın.Onun bundan başka kefareti yoktur. }
BUHARİ : 2.C.648.S
MÜSLİM : 2.C.684.N
…. “ عن أنس بن مالك قال: قال نبي الله صلى الله عليه وسلم " من نسي صلاة أو نام عنها ، فكفارتها أن يصليها إذا ذكرها
{ …. Enes İbni Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kim bir namazı kılmayı unutur veya onu uyuyarak kaçırırsa, artık o namazın kefareti, hatırladı-ğında – veya uyandığında – onu kılmasıdır. }
MÜSLİM : 2 . C. 684 / 315.N
{ … Ebu Katade r.a dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ …………. Dikkat edin ! şu muhakkak ki uyku ile namaz kaçırmakta bir taksirat yoktur.Taksirat ancak diğer bir namaz vakti girinceye kadar namazını kılmayan için vardır. Binaenaleyh her kim vakti çıkana kadar bir namazdan uyku sebebiyle gafil olursa, uyandığında bu namazı kılsın. Ertesi gün olduğunda ise, o namazı kendi vakti içerisinde kılsın …….. “ . }
MÜSLİM : 2.C.681.N … TİRMİZİ : 1.C.177.N
EBU DAVUD : 1.C.437. N … NESEİ : 1.C.615.N
İBNİ MACE : 2.C.698. N … AHMED : 5 / 298
Bu delillerde de açıkça görüldüğü gibi, Allah resulü s.a.v uyku ve unutmayı şer’i özür kabul etmiş ve bu sebeplerden dolayı kılınamayan namaza da, uyanmayı ve hatırlamayı vakit tayin etmiştir.
ALLAH’U TEALA SAVAŞTA BİLE NAMAZ KILMAYI EMRETMEKTEDİR
Değerli Müslümanlar ! unutmayalım ki Allah’u Teala savaş gibi ölüm korkusunun yaşandığı en şiddetli ortamlarda bile Müslümanlara cemaatle namaz kılmalarını emretmiştir.
Rabbimiz bu hususta kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّواْ فَلْيُصَلُّواْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَاحِدَةً وَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن كَانَ بِكُمْ أَذًى مِّن مَّطَرٍ أَوْ كُنتُم مَّرْ ضَى أَن تَضَعُواْ أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُواْ حِذْرَكُمْ إِنَّ اللّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَاباً مُّهِيناً
“ İçlerinde olup onlara namazı kıldırdığında, onlardan bir grup, seninle birlikte namaza dursun ve silahlarını da yanlarına alsın ; böylece onlar secde ettik-lerinde, arkalarınızda olsunlar. Namazlarını kılmayan diğer grup gelip seninle namaz kılsınlar, onlar da korunma araçlarını ve silahlarını yanlarına alsınlar. Küfredenler, size apansız bir baskın yapabilmek için, sizin silahlarınızdan ve emtianız – yani,erzak ve mühimmatınızdan - ayrılmış olmanızı isterler. Yağmur dolayısıyla bir güçlüğünüz varsa veya hastaysanız, silahlarınızı bırakmanızda size bir sorumluluk yoktur. Korunma tedbirlerinizi alın. Şüphesiz, Allah kafirler için aşağılatıcı bir azab hazırlamıştır. “
NİSA : 102.AY.
Yeri gelmişken sormak gerekir ; acaba bugün namazlarını terk edenlerin bundan daha önemli bir mazeretleri olabilir mi ?.
El cevap : elbette ki olamaz….. Öyleyse düşünmemiz gerekmez mi ? . Allah’u Teala savaş gibi vahim bir ortamı dahi namazı terk etmek için bir mazeret kabul etmezken,bizler nasıl olurda havadan sudan şeyleri kendimize mazeret kabul ederek namazı terk ederiz.
Acaba bizim mazeret diye öne sürdüğümüz şeyleri Allah’u Teala mazeret olarak kabul eder mi ?. Elbette ki etmez. Neden ? . Çünkü Rabbimiz nelerin mazeret ola-cağını Resulünün dili ile beyan etmiştir. Onları da biraz önce zikrettik.
Eğer Allah resulü s.a.v’in Hendek savaşında birkaç namazı güneşin batımından sonra kılmasını, namazın kaza edileceğine delil sayanlar varsa, bunların bu iddia-larına birçok yönden reddiye vardır.
BİRİNCİSİ : Her şeyden önce bu namazların vaktinin dışında kılınma sebebi ihmal değil savaşın şiddetidir.
Bundan dolayıdır ki Allah resulü s.a.v o gün onlara şu şekilde beddua etmiştir :
" ملأ الله قبورهم وبيوتهم نارا. كما حبسونا وشغلونا عن الصلاة الوسطى . حتى غابت الشمس".
“ Allah onların kabirlerini ve evlerini ateş doldursun . Zira onlar, ta güneşin batışına kadar bizi hapsettiler ve ikindi namazını kılmaktan alıkoydular. “
MÜSLİM : 2.C.627.N
İKİNCİSİ : Korku namazı ile ilgili Ayet henüz nazil olmamıştı.Yani,Müslümanlar savaşta dahi olsalar namazlarını mutlaka kılmaları gerektiğini anlatan Ayet henüz inmemişti. Bundan dolayıdır ki,bu Ayet’lerin inzalinden sonra Allah resulü s.a.v ve onun ashabı, savaşta dahi namazlarını kılmışlar ve onu vaktin dışına bırakmamışlardır.
{ …. Resulullah s.a.v ile beraber Zatu’r Rika gününde korku namazı kılanlardan Sehl İbni Hamse şöyle anlatıyor : “ Askerin bir kısmı Resulullah s.a.v ile beraber namaz için saf bağladı.Öbür kısmı da düşmanın karşısında saf bağladı. Resu-lullah kendisi ile beraber bulunanlara bir rekat kıldırdı.Sonra Resulullah s.a.v ayakta sabit kaldı.Kendisi ile beraber bir rekat kılanlar kendi başlarına kılarak tamamladılar.Sonra çekildiler ve düşmanın yüzüne karşı saf bağladılar.Ve öbür taife gelip Resulullah’ın geri kalan bir rekat namazını onunla birlikte kıldılar. Sonra Resulullah s.a.v oturmakta devam etti. Cemaat da bir rekat kendi baş-larına kılıp tamamladılar. Sonra Resulullah bunlarla beraber selam verdi.” }
MÜSLİM : 2.C.842.N
ÜÇÜNCÜSÜ : Bu olay, savaş sebebiyle kılınamayan namazın kaza edileceğine de delil olamaz. Neden ? ….. Çünkü ümmet ilk defa böyle bir sıkıntıyla karşı karşıya gelmek-tedir. Dolayısıyla,böyle anlarda namazı nasıl eda edeceklerini de bilmiyorlardı. Ne zaman ki Allah’u Azze ve Celle bu gibi durumlarda namazın nasıl kılınacağını Resu-lüne vayyetti , artık bundan sonra vahyin doğrultusunda hareket edilmiştir.
{ …. Ebî Sa'îd el-Hudrî'den,O da babasından haber verdi ki, O şöyle dedi : Hendek Savaşında, geceden uzun bir zaman geçinceye kadar - namaz kılmaktan - alıkonulduk. Nihayet bize kifayet edildi, - yani bize elverildi, savaştan kurtarıldık - Bu, yüce Allah'ın şu sözünde - açıklanan durumdadır - : " Allah savaşta – yardımıyle – müminlere yetti.Allah güçlüdür,üstündür " Bunun üzerine Peygamber s.a.v Bilâl'i çağırdı ve O'na emretti de, O kamet getirdi de öğle namazını kıldırdı ve onu, vaktinde kıldırdığı gibi güzelce edâ etti. Sonra O'na emretti de ikindi namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra O'na emretti de akşam namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra O'na emretti de yatsı namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Bu - olay - ; " Fakat bir tehlikeden korkarsanız, yaya yahut binmiş olarak kılın " âyetinin inmesinden önce olmuştu. }
AHMED : 3 / 67 . 11250.N
DARİMİ : 3.C.1532.N
TİRMİZİ : 1.C.179.N
DÖRDÜNCÜSÜ : Bilindiği gibi ibadetlerde asıl olan taabbudiliktir. Yani,bir ibadet Allah’ın istediği ve Resulünün de gösterdiği şekilde yapılır. Dolayısıyla, namaz husu-sunda her şey en ince ayrıntısına varana kadar tarif edilmişken,insanların kendi kafa-larına göre öne sürdükleri tarifler kabul edilemez.
Özellikle namazın terki için kabul edilen özürler İslam tarafından anlatılmışken,hiç kimse kendi kafasına göre özür tayin edip, namazını terkedemez.
BEŞİNCİSİ : Sohbetimizin başında da zikrettiğimiz gibi ; “ Allah indindeki özrün ta-yini, insanların seçtikleri ile değil , Allah’ın seçtikleri iledir.”
Yani, bizim özür olarak gördüğümüz veya belirlediğimiz şeyler Allah katında özür kabul edilmez,özür kabul edilecek şeyler ancak Allah’ın belirlediği şeylerdir.
Öyleyse tekrar altını çizerek ifade edelim ki, bu hususta bir Müslüman için özür ancak, “ ay hali “ “ unutma hali “ ve “ uyku hali “ dir. Bunun haricinde hiçbir özür, şer’i özür kabul edilmez.
Hulasa, sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Benim bu hususta problemi olan insanlara nasihatim şudur :
“ …. Unutmayın ki namaz, insanın kıyamet günü hesabını vereceği ilk amelidir. Eğer namaz hususunda hesabınız kolay olursa, sair amelleriniz hususunda da hesabınız kolay olacaktır. Eğer namaz konusunda sınıfı geçemez iseniz unut-mayın ki,diğer ameller hususunda da sınıfı geçemeyeceksinizdir…. “
“ … Öyleyse hiç vakit kaybetmeden Allah’ın Kitabına ve Resulü’nün sünnetine koşun …. Ve sakın bu konularda Radyo ve televizyonlarda şarlatanlık yapanlara da aldanmayın. Çünkü bu zavallı kağıt karalama alimleri, hiçbir delile dayan-madan sizlere - 10-15 sene de olsa – namazın kazasından bahsedeceklerdir … “
Sizler Allah resulü s.a.v’in şu hadisi şeriflerine güvenerek Allah’a yönelin ve nama-zınıza başlayın.
Eğer namazınızı ara sıra da olsa ihmal ediyor iseniz, sakın bundan sonra nama-zınızı şer’i bir özür olmadan terk etmeyiniz.
Bakınız Allah Resulü s.a.v ne buyurmaktadır :
“ Adem oğullarının hepsi günah işler, günah işleyenlarin en hayırlısı ise çokça tevbe edenlerdir “
İBNİ MACE : 10.C.4251.N
"... قَالَ رَسثولً اللهِ صلى الله عليه وسلم : التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ، كَمَنْ لاَ ذَنْبَ لَهُ ..
“ Allah Resulü s.a.v yine şöyle buyurmaktadırlar : Günahından tevbe eden kimse, tıpkı günahı olmayan kimse gibidir. “
İBNİ MACE : 10.C.4250.N
Öyleyse bu fırsatı kaçırmadan Rabbine yönel,O’na tevbe et ve namazına başla.Ve asla onu terk etme.
Allah’u Azze ve Celle bizlere, hakkı hak bilip ona ittiba eden ve batılı da batıl bilip ondan uzak duran kullarından olmamızı nasip eylesin.
VEL HAMDU LİLLAHİ RABBİL ALEMİN
TACUDDİN EL- BAYBURDİ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
İslam’da ameli olarak Allah’a takdim edilen en azim ibadet şüphesizki namazdır.
Bundan dolayıdırki İslam, namazın üzerinde çok ciddi bir şekilde durmuş ve kulun kıyamet günü ilk hesabını vereceği amelinin de namaz olduğunu haber vermiştir.
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
Bunun yanı sıra namazı bilinçli bir şekilde terk edenlerin de islam’dan çıkacağını birçok delillerle haber vermiştir…… İslam’ın bu konuda dile getirmiş olduğu Ayet ve hadisleri,konuyla ilgilenenler çok iyi bilirler.
Ama ne yazıkki bu kadar delillere rağmen meseleyi sulandıran ve namaz gibi çok önemli bir ibadeti, “ Nasıl olsa kaza ederim “ diyerek terk eden ve hatta bu terk ettikleri namazları seneler sonra kaza etmeye çalışan insanlar yaygınlaşmıştır.
Acaba gerçekten onların iddia ettiği gibi, namazı bilinçli olarak vaktinden çıkarıpta onu başka bir zamanda eda edebilir mi bir Müslüman ?.
Veya, - yine bu insanların iddia ettikleri ve yaptıkları gibi – 10 – 15 sene namaz kıl-mayıpta, seneler sonra bu namazları kaza edebilir mi bir insan ?
İşte bu yazımızda bu konudan bahsedip ve meselenin Kur’an ve Sünnet çizgisinde meşru olup olmadığına bakacağız. Çünkü biraz önce de ifade ettiğimiz gibi , bu konu çok hassas ve önemli bir konudur.
Değerli kardeşlerim ! meseleye namazın terkiyle alakalı bilinen gerçekleri hatır-latarak girecek olursak, konu dahada güzel anlaşılacaktır inşaallah . O gerçeklerden bir tanesi de bilindiği gibi, bir vakit de olsa namazı terk eden bir kimsenin bütün amel-lerinin iptal olacağıdır.
وقال أبو الدرداء : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم :" من ترك الصلاة متعمداً فقد حبط عمله "
رواه أحمد ورجاله رجال الصحيح.
{ …. Ebû'd-Derda r.a'dan. O şöyle dedi : Allah Resulü S.A.V. buyurdu ki : " Her kim ki bilerek namazı terkederse bütün amellerini ibtal etmiştir." }
Bu Hadis'i Ahmed Müsned'in de rivayet etmiştir. Heysemi. Mecmau'z-Zevaid de bu rivayetin ravileri Sahih'in ravileridir demiştir.
MECMAU’Z ZEVAİD : 1 / 295 . 1639.N
“ ..... أن أبا المليح حدثه قال : كنا مع بريدة في يوم ذي غيم، فقال: بكروا بالصلاة فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال : من ترك صلاة العصر حبط عمله "
{ … Ebu’l Melih’den,şöyle dedi : Biz Bureyde r.a ile bulutlu bir günde gazada bulunu-yorduk. Bureyde r.a bize hitaben şöyle dedi : İkindi namazını vaktinde kılınız, çünkü resulullah s.a.v buyurdular ki : “ Kim ikindi namazını terk ederse onun bütün amelleri boşa gitmiştir “ }
BUHARİ : 2.C.617.S
NESEİ : 1.C.473.N
Durum böyle iken namazı bilinçli olarak nasıl terk edebiliriz ki ? … Veya başka bir ifadeyle ; terki olmayan bir şeyin kazası nasıl yapılabilir ki ? …
Ben Müslüman kardeşlerimin dikkatine şunu sunmak isterim : “ Eğer bir müslü-manın bilinçli olarak terk ettiği namazının kazası olmuş olsaydı,kadınlar ay hali gördüklerinde terk ettikleri namazlarını temizlendikten sonra kaza ederlerdi. Çünkü kadın hastalandığı zaman namazı da orocu da terk eder. “
Ama İslam, kadınların temizlendikten sonra oroçlarını kaza etmelerini emretmiş , namazlarını ise kaza etmelerini emretmemiştir.
{ ….. Ebu Said el-Hudri r.a’dan. Resulullah s.a.v : ………….. Kadın hayız gördüğü zaman namaz da kılmaz oruç ta tutmaz ………… }
BUHARİ:4.C.1820.S
{ …. Aişe r.a dan. Şöyle demiştir :Biz,peygamber s.a.v’in yanında iken ramazanda adet görürdük. Temizlendikten sonra bize orucu kaza etmemizi emrederdi. }
İBNİ MACE :4.C.1670.N
{ …. Muaze el-Adevi r.a’dan rivayet edildiğine göre kadının biri Aişe r.a’ya : “ Hayız gören bir kadın namazı kaza edecek mi ? “ diye soru sordu. Aişe r.a : “ Sen haru-rilerden misin ? . Biz Resulullah s.a.v’in yanında hayız gördüyümüz zamanlarda namaz kılmazdık ve kazasıyla da emrolunmazdık “ diye cevap verdi. }
TİRMİZİ : 1.C.130.N
NESEİ : 1.C.381.N
Görüldüğü gibi bu deliller, özür olmadan, bir müslümanın bilinçli - yani iradesine bağlı olarak - bir vakit de olsa namazı terk edemeyeceğine açıkça delalet etmektedir.
Özür ise, insanların belirlediği şeyler değil , İslam’ın belirlediği şeylerdir. Bunlar da ; kadınlarda hastalanma – yani ay hali - , Umumen kadın ve erkeklerde ise,uyuma ve unutma halidir. Bunların haricinde hiçbir şey,namazın terki için özür kabul edilmez.
Basiretli bir müslüman bu hususta şunu asla unutmaması gerekir. O da ; “ Allah indindeki özrün tayini , insanların seçtikleri ile değil , Allah’ın seçtikleri iledir.”
Yani, bizim özür olarak gördüğümüz veya belirlediğimiz şeyler Allah katında özür kabul edilmez,özür ancak Allah’ın belirlediği şeylerdir.
Öyleyse tekrar altını çizerek ifade edelim ki, bu hususta bir Müslüman için özür ancak, “ ay hali “ “ unutma hali “ ve “ uyku hali “ dir.
Ay başı olan kadının namazı terk edeceği ve bu halinin de şer’i bir özür olduğu biraz önce delillerle anlatıldı. Şimdi ise Uyku ve unutma halinin şer’i özür olduğunu anlatan delilleri zikredelim.
… عن أنس بن مالك ؛ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال :من نسي صلاة فليصلها إذا ذكرها. لا كفارة لها إلا ذلك .
{ …. Enes İbni Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kim bir namazı kılmayı unutursa onu hatırladığında kılsın.Onun bundan başka kefareti yoktur. }
BUHARİ : 2.C.648.S
MÜSLİM : 2.C.684.N
…. “ عن أنس بن مالك قال: قال نبي الله صلى الله عليه وسلم " من نسي صلاة أو نام عنها ، فكفارتها أن يصليها إذا ذكرها
{ …. Enes İbni Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Her kim bir namazı kılmayı unutur veya onu uyuyarak kaçırırsa, artık o namazın kefareti, hatırladı-ğında – veya uyandığında – onu kılmasıdır. }
MÜSLİM : 2 . C. 684 / 315.N
{ … Ebu Katade r.a dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ …………. Dikkat edin ! şu muhakkak ki uyku ile namaz kaçırmakta bir taksirat yoktur.Taksirat ancak diğer bir namaz vakti girinceye kadar namazını kılmayan için vardır. Binaenaleyh her kim vakti çıkana kadar bir namazdan uyku sebebiyle gafil olursa, uyandığında bu namazı kılsın. Ertesi gün olduğunda ise, o namazı kendi vakti içerisinde kılsın …….. “ . }
MÜSLİM : 2.C.681.N … TİRMİZİ : 1.C.177.N
EBU DAVUD : 1.C.437. N … NESEİ : 1.C.615.N
İBNİ MACE : 2.C.698. N … AHMED : 5 / 298
Bu delillerde de açıkça görüldüğü gibi, Allah resulü s.a.v uyku ve unutmayı şer’i özür kabul etmiş ve bu sebeplerden dolayı kılınamayan namaza da, uyanmayı ve hatırlamayı vakit tayin etmiştir.
ALLAH’U TEALA SAVAŞTA BİLE NAMAZ KILMAYI EMRETMEKTEDİR
Değerli Müslümanlar ! unutmayalım ki Allah’u Teala savaş gibi ölüm korkusunun yaşandığı en şiddetli ortamlarda bile Müslümanlara cemaatle namaz kılmalarını emretmiştir.
Rabbimiz bu hususta kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّواْ فَلْيُصَلُّواْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَاحِدَةً وَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن كَانَ بِكُمْ أَذًى مِّن مَّطَرٍ أَوْ كُنتُم مَّرْ ضَى أَن تَضَعُواْ أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُواْ حِذْرَكُمْ إِنَّ اللّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَاباً مُّهِيناً
“ İçlerinde olup onlara namazı kıldırdığında, onlardan bir grup, seninle birlikte namaza dursun ve silahlarını da yanlarına alsın ; böylece onlar secde ettik-lerinde, arkalarınızda olsunlar. Namazlarını kılmayan diğer grup gelip seninle namaz kılsınlar, onlar da korunma araçlarını ve silahlarını yanlarına alsınlar. Küfredenler, size apansız bir baskın yapabilmek için, sizin silahlarınızdan ve emtianız – yani,erzak ve mühimmatınızdan - ayrılmış olmanızı isterler. Yağmur dolayısıyla bir güçlüğünüz varsa veya hastaysanız, silahlarınızı bırakmanızda size bir sorumluluk yoktur. Korunma tedbirlerinizi alın. Şüphesiz, Allah kafirler için aşağılatıcı bir azab hazırlamıştır. “
NİSA : 102.AY.
Yeri gelmişken sormak gerekir ; acaba bugün namazlarını terk edenlerin bundan daha önemli bir mazeretleri olabilir mi ?.
El cevap : elbette ki olamaz….. Öyleyse düşünmemiz gerekmez mi ? . Allah’u Teala savaş gibi vahim bir ortamı dahi namazı terk etmek için bir mazeret kabul etmezken,bizler nasıl olurda havadan sudan şeyleri kendimize mazeret kabul ederek namazı terk ederiz.
Acaba bizim mazeret diye öne sürdüğümüz şeyleri Allah’u Teala mazeret olarak kabul eder mi ?. Elbette ki etmez. Neden ? . Çünkü Rabbimiz nelerin mazeret ola-cağını Resulünün dili ile beyan etmiştir. Onları da biraz önce zikrettik.
Eğer Allah resulü s.a.v’in Hendek savaşında birkaç namazı güneşin batımından sonra kılmasını, namazın kaza edileceğine delil sayanlar varsa, bunların bu iddia-larına birçok yönden reddiye vardır.
BİRİNCİSİ : Her şeyden önce bu namazların vaktinin dışında kılınma sebebi ihmal değil savaşın şiddetidir.
Bundan dolayıdır ki Allah resulü s.a.v o gün onlara şu şekilde beddua etmiştir :
" ملأ الله قبورهم وبيوتهم نارا. كما حبسونا وشغلونا عن الصلاة الوسطى . حتى غابت الشمس".
“ Allah onların kabirlerini ve evlerini ateş doldursun . Zira onlar, ta güneşin batışına kadar bizi hapsettiler ve ikindi namazını kılmaktan alıkoydular. “
MÜSLİM : 2.C.627.N
İKİNCİSİ : Korku namazı ile ilgili Ayet henüz nazil olmamıştı.Yani,Müslümanlar savaşta dahi olsalar namazlarını mutlaka kılmaları gerektiğini anlatan Ayet henüz inmemişti. Bundan dolayıdır ki,bu Ayet’lerin inzalinden sonra Allah resulü s.a.v ve onun ashabı, savaşta dahi namazlarını kılmışlar ve onu vaktin dışına bırakmamışlardır.
{ …. Resulullah s.a.v ile beraber Zatu’r Rika gününde korku namazı kılanlardan Sehl İbni Hamse şöyle anlatıyor : “ Askerin bir kısmı Resulullah s.a.v ile beraber namaz için saf bağladı.Öbür kısmı da düşmanın karşısında saf bağladı. Resu-lullah kendisi ile beraber bulunanlara bir rekat kıldırdı.Sonra Resulullah s.a.v ayakta sabit kaldı.Kendisi ile beraber bir rekat kılanlar kendi başlarına kılarak tamamladılar.Sonra çekildiler ve düşmanın yüzüne karşı saf bağladılar.Ve öbür taife gelip Resulullah’ın geri kalan bir rekat namazını onunla birlikte kıldılar. Sonra Resulullah s.a.v oturmakta devam etti. Cemaat da bir rekat kendi baş-larına kılıp tamamladılar. Sonra Resulullah bunlarla beraber selam verdi.” }
MÜSLİM : 2.C.842.N
ÜÇÜNCÜSÜ : Bu olay, savaş sebebiyle kılınamayan namazın kaza edileceğine de delil olamaz. Neden ? ….. Çünkü ümmet ilk defa böyle bir sıkıntıyla karşı karşıya gelmek-tedir. Dolayısıyla,böyle anlarda namazı nasıl eda edeceklerini de bilmiyorlardı. Ne zaman ki Allah’u Azze ve Celle bu gibi durumlarda namazın nasıl kılınacağını Resu-lüne vayyetti , artık bundan sonra vahyin doğrultusunda hareket edilmiştir.
{ …. Ebî Sa'îd el-Hudrî'den,O da babasından haber verdi ki, O şöyle dedi : Hendek Savaşında, geceden uzun bir zaman geçinceye kadar - namaz kılmaktan - alıkonulduk. Nihayet bize kifayet edildi, - yani bize elverildi, savaştan kurtarıldık - Bu, yüce Allah'ın şu sözünde - açıklanan durumdadır - : " Allah savaşta – yardımıyle – müminlere yetti.Allah güçlüdür,üstündür " Bunun üzerine Peygamber s.a.v Bilâl'i çağırdı ve O'na emretti de, O kamet getirdi de öğle namazını kıldırdı ve onu, vaktinde kıldırdığı gibi güzelce edâ etti. Sonra O'na emretti de ikindi namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra O'na emretti de akşam namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra O'na emretti de yatsı namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Bu - olay - ; " Fakat bir tehlikeden korkarsanız, yaya yahut binmiş olarak kılın " âyetinin inmesinden önce olmuştu. }
AHMED : 3 / 67 . 11250.N
DARİMİ : 3.C.1532.N
TİRMİZİ : 1.C.179.N
DÖRDÜNCÜSÜ : Bilindiği gibi ibadetlerde asıl olan taabbudiliktir. Yani,bir ibadet Allah’ın istediği ve Resulünün de gösterdiği şekilde yapılır. Dolayısıyla, namaz husu-sunda her şey en ince ayrıntısına varana kadar tarif edilmişken,insanların kendi kafa-larına göre öne sürdükleri tarifler kabul edilemez.
Özellikle namazın terki için kabul edilen özürler İslam tarafından anlatılmışken,hiç kimse kendi kafasına göre özür tayin edip, namazını terkedemez.
BEŞİNCİSİ : Sohbetimizin başında da zikrettiğimiz gibi ; “ Allah indindeki özrün ta-yini, insanların seçtikleri ile değil , Allah’ın seçtikleri iledir.”
Yani, bizim özür olarak gördüğümüz veya belirlediğimiz şeyler Allah katında özür kabul edilmez,özür kabul edilecek şeyler ancak Allah’ın belirlediği şeylerdir.
Öyleyse tekrar altını çizerek ifade edelim ki, bu hususta bir Müslüman için özür ancak, “ ay hali “ “ unutma hali “ ve “ uyku hali “ dir. Bunun haricinde hiçbir özür, şer’i özür kabul edilmez.
Hulasa, sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Benim bu hususta problemi olan insanlara nasihatim şudur :
“ …. Unutmayın ki namaz, insanın kıyamet günü hesabını vereceği ilk amelidir. Eğer namaz hususunda hesabınız kolay olursa, sair amelleriniz hususunda da hesabınız kolay olacaktır. Eğer namaz konusunda sınıfı geçemez iseniz unut-mayın ki,diğer ameller hususunda da sınıfı geçemeyeceksinizdir…. “
“ … Öyleyse hiç vakit kaybetmeden Allah’ın Kitabına ve Resulü’nün sünnetine koşun …. Ve sakın bu konularda Radyo ve televizyonlarda şarlatanlık yapanlara da aldanmayın. Çünkü bu zavallı kağıt karalama alimleri, hiçbir delile dayan-madan sizlere - 10-15 sene de olsa – namazın kazasından bahsedeceklerdir … “
Sizler Allah resulü s.a.v’in şu hadisi şeriflerine güvenerek Allah’a yönelin ve nama-zınıza başlayın.
Eğer namazınızı ara sıra da olsa ihmal ediyor iseniz, sakın bundan sonra nama-zınızı şer’i bir özür olmadan terk etmeyiniz.
Bakınız Allah Resulü s.a.v ne buyurmaktadır :
“ Adem oğullarının hepsi günah işler, günah işleyenlarin en hayırlısı ise çokça tevbe edenlerdir “
İBNİ MACE : 10.C.4251.N
"... قَالَ رَسثولً اللهِ صلى الله عليه وسلم : التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ، كَمَنْ لاَ ذَنْبَ لَهُ ..
“ Allah Resulü s.a.v yine şöyle buyurmaktadırlar : Günahından tevbe eden kimse, tıpkı günahı olmayan kimse gibidir. “
İBNİ MACE : 10.C.4250.N
Öyleyse bu fırsatı kaçırmadan Rabbine yönel,O’na tevbe et ve namazına başla.Ve asla onu terk etme.
Allah’u Azze ve Celle bizlere, hakkı hak bilip ona ittiba eden ve batılı da batıl bilip ondan uzak duran kullarından olmamızı nasip eylesin.
VEL HAMDU LİLLAHİ RABBİL ALEMİN
TACUDDİN EL- BAYBURDİ
Namazda Tadil-i Erkan..
21:52
NAMAZ’DA TADİLİ ERKAN
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
Değerli Müslümanlar ! şüphesiz ki kulun tevhidi gerçekleştirmede ameli olarak Allah’a takdim edeceği ilk ibadeti namazıdır.
Bu ibadetin din’deki yerinin azim oluşundan dolayıdır ki, Allah Resulü s.a.v bir çok hadisi şeriflerinde namaz konusunda Allah’tan korkulmasını ve onu eda ederken de usulüne uygun hareket edilmesini emretmiştir.
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
Biz bundan önceki sohbetlerimizde namazın dindeki yerini, önemini ve onu bilinçli olarak terk etmenin hükmünü sık sık dile getirmiştik. Bu sohbetimizde ise inşallah, namazın tadili erkanından ve onu geçersiz kılacak olan riayetsizliklerden bahsetmeye çalışacağız.
Değerli kardeşlerim ! Unutmayalım ki Allah resulü s.a.v namazın tadili erkanı hususunda çok titiz davranmış ve ümmetine de bu konuda dikkatli olmalarını sık sık hatırlatmıştır.
"....... عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : صلى رسول الله صلى الله عليه وسلم يوما ثم انصرف فقال يا فلان : ألا تحسن صلاتك ؟ ألا ينظر المصلي إذا صلى كيف يصلي فإنما يصلي لنفسه , إني لأبصر من ورائي كما أبصر من بين يدي ."
وابن خزيمة في صحيحه ولفظه قال : صلى بنا رسول الله صلى الله عليه وسلم الظهر, فلما سلم نادى رجلا كان في آخر الصفوف, فقال يا فلان : ألا تتقي الله ألا تنظر كيف تصلي ? إن أحدكم إذا قام يصلي إنما يقوم يناجي ربه , فلينظر كيف يناجيه , إنكم ترون أني لا أراكم , إني والله : لأرى من خلف ظهري كما أرى من بين يدي ( صحيح )
{ … Ebu Hureyre r.a anlatıyor : Bir gün Resulullah s.a.v namazdan sonra birisine hitaben şöyle buyurdu : Ey fulan ! neden namazını güzel kılmıyorsun ? Neden birisi namaz kıldığında onun nasıl namaz kıldığına bakmıyorsun ? – bu şekilde hatanı düzeltebilirsin – Ancak şunu da bil ki,o kendisi için namaz kılıyor, senin için değil………………. }
İbni Huzeyme’nin sahihinde rivayet edilen hadiste ise Ebu Hureyre r.a şöyle der :
Resulullah s.a.v bize öğle namazını kıldırdı. Selam verince son safta bulunan birisine seslenerek şöyle buyurdu :
{ Ey falan kişi ! Namaz kılarken Allah’tan kork. Nasıl namaz kıldığına bir bak. Biriniz namaza durduğu vakit Rabbisine munacaatta bulunuyor. Bu itibarla Rabbisiyle nasıl konuştuğuna insan iyi dikkat etsin. Siz,benim sizi görmediğimi mi sanıyorsunuz. Ben arkamı, önümü gördüğüm gibi görüyorum. }
HADİS SAHİH … SAHİHİ TERHİB VE TERĞİB : 1.C.541.N
Bu hadislerde anlatıldığı gibi Müslüman namazı hususunda çok dikkatli olması gerekir. Çünkü namaz, Mü’minin mıracı, Dinin direği, müslümanın Rabbisiyle konuş-ma anı ve kulun kıyamet günü hesabını vereceği ilk amelidir.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi , kıldığı namazından gafil olmamasıdır.
Yani, bu namazı neden kıldığını, kime kıldığını , neye göre kıldığını ve bu ibadetiyle neyi kasdettiğini çok iyi bilen birisi olmalıdır.
Çünkü Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar kılmış oldukları namazlarından gafil-dirler. Onlar riyakarlık yaparlar. “
MAUN : 4.5.6.AY.
Görüldüğü gibi bu Ayet’i celilede namaz kıldıkları halde insanlar kınanmaktatırlar. Nedeni ise, kıldıkları namazlarında gaflet içerisinde olmalarıdır. Öyleyse samimi bir Müslümanın buna çok dikkat etmesi gerekir.
Bunun yanı sıra Müslüman, Allah’a takdim ettiği namazının kadrini kıymetini bilen, ona değer veren ve onu eda ederken de neler söylediğinin bilincinde ve şuurunda olan birisi olmalıdır.
"..... عن عقبة بن عامر رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : ما من مسلم يتوضأ فيسبغ الوضوء , ثم يقوم في صلاته فيعلم ما يقول إلا انفتل وهو كيوم ولدته أمه
رواه الحاكم وقال صحيح الإسناد (صحيح)
{ …. Ukbe bin Amr r.a’dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Bir Müslüman eksik-siz bir şekilde abdestini alır ve sonra da ne dediğini bilerek namazını kılarsa, mutlaka annesinden doğduğu günkü gibi – günahlarından - temizlenmiş olur. }
TERHİB VE TERĞİB : 1.C.546.N
Müslüman, namazında neler dediğinin bilincinde olması gerektiği gibi, bu ibade-tinde huşu içerisinde de olan birisi olmalıdır. Çünkü namazda huşu içerisinde olmak , - diğer bir ifadeyle namazda huşuyu yakalamak - müslümanın felah bulacağı en önemli vesilelerden bir tanesidir……Rabbimiz, bu husustaki bir Ayet’i celilesinde şöyle buyurmaktadır :
“ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ “
“ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki, namazlarında huşu içerisin-dedirler. “
MU’MİNUN : 1. 2 . AY.
HUŞU : Namaz’da sukunet demektir … Vakar demektir … Tevazu demektir …Allah korkusu taşımak demektir … ve … Murakabe demektir. Yani, insanın Allah’ın göze-timi altında bulunduğunu idrak etmesi demektir.
Öyleyse basiretli bir Müslüman, namazında bu duygularla hareket eden ve buna önem veren birisi olmalıdır.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi de, bu ibadetinde riya ve gösterişten uzak durmasıdır.
Çünkü ibadetlerde ihlas ve samimiyet tevhid’ten, riya ve gösteriş ise şirkten kabul edilmiştir. Ve unutmayalım ki ibadette insanlara gösteriş yapmak ise, munafıklık alametidir.
Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِ عُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً
“ O munafıklar güya Allah’ı aldatmaya çalışırlar. Oysa O onları aldatır. Onlar namaza kalktıkları zaman üşene üşene kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve Allah’ı da çok az zikrederler. “
NİSA : 142.AY.
فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar kılmış oldukları namazlarından gafil-dirler. Onlar riyakarlık yaparlar. “
MAUN : 4.5.6.AY.
".... عَنْ أَبِي سَعيِدٍ؛ قَالَ: خَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَنَحْنُ نَتَذَكَرُ الْمَسِيحَ الدَّجَّالَ. فَقَالَ : أَلاَّ أُخْبِرُكُمْ بَمَا هُوَ أَخْوَفُ عَلَيْكُمْ عِنْدِي مِنَ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ ؟ قَالَ قُلْنَ : بَلَى. فَقَالَ الشِّرْكُ الْخَفِيُّ : أَنْ يَقُومُ الرَّجُلُ يُصَلِّي فَيُزَيِّنُ صلاتَهُ لِمَا يَرَى مِنْ نَظَرِ رَجُلٍ ."
{ …. Ebu Said el-Hudri r.a'dan, şöyle dedi : Bir gün bizler kendi aramızda " mesihu'd-Deccal'dan konuşurken Allah Resulü s.a.v çıkageldi. - Bize hitaben - şöyle buyur-dular : " Benim yanımda sizin için "mesihu'd-deccal'dan daha korkulu bir şeyi size haber vereyim mi ? " Bizde " Evet yâ Resûlellah haber verin " dedik. Resu-lullah s.a.v buyurdular ki : “ O gizli şirk’tir “ . Kişi namaz kılmaya kalkar da birisi-nin kendisine baktığını anlayınca namazını güzelleştirir " }
İBNİ MACE : 10.C.4204.N
BEYHAKİ : 2 / 291
ما أخاف عن محمود بن لبيد ان رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : ان أخاف عليكم الشرك الأصغر قالوا وما الشرك الأصغر يا رسول الله قال الرياء
{ …. Mahmud İbnu Lebid r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v şöyle buyurdu : " Sizin için en çok korktuğum şey küçük şirktir ". Sahabeler dediler ki :" küçük şirk nedir yâ resûlellah ? " Allah Resulü s.a.v'de cevaben " küçük şirk riyadır " buyur-dular…………. }
AHMED : 5 / 428. 23119.N
{ … Şeddat bin Evs r.a'dan. O şöyle dedi : Bizler Allah resulü s.a.v zamanında riya’yı küçük şirk sayardık. }
M.ZEVAİD : 10/222
BEZZAR : 3565.N
TABERANİ KEBİR : 7160 – EVSAT : 198.N
Görüldüğü gibi , insanın amelleriyle gösteriş yapması şiddetli bir şekilde kınanmış ve bu çirkin davranış ise şirk’ten kabul edilmiştir… Allah’u Azze ve Celle bizleri, açık ve gizli bütün şirk çeşitlerinden muhafaza eylesin.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi de, bu ibadetin vakitlerine riayet etmesidir.
Çünkü Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
……” إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَّوْقُوتاً “
“ Muhakkak ki namaz, mü’minler üzerine vakitleri belirlenmiş olarak farz kılın-mıştır. “
NİSA : 103.AY.
{ Allah Resulü s.a.v ise bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Muhakkak ki namazın da hacc gibi bir vakti vardır. }
TABERANİ KEBİR : 9375.N
ABDURREZZAK : 3747.N
Bununla beraber, Allah’u Azze ve Celle Ayet’i kerimelerinde mü’minleri vasfederken onların, namazlarını muhafaza eden kimseler olduklarını haber vermektedir :
Allah’u Azze ve Celle şöyle buyurmaktadır :
الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ Onlar ki, namazlarında devamlıdırlar
وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ Onlar ki, namazlarını muhafaza ederler
MEARİC : 23. 34.AY.
{ … İbni Mesûd r.a der ki : Burada kasdedilen muhafaza ; namazların vakitlerine riayet ederek, onları zamanında eda etmektir. }
İBNİ KESİR : 10.C.5158.S
Allah’u Azze ve Celle yine şöyle buyurmaktadır :
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً
“ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uydu-lar.Bunlar, bu suçlarından dolayı ğayya vadisini boylayacaklardır. “
MERYEM : 59.AY.
Bu Ayet’i Celile de görüldüğü gibi, şehvetlerine uyupta namazlarını zayi edenler bu suçlarının cezası olarak, cehennemde ğayya denilen vadiyi boylayacaklardır.
Ayet’i kerimede bahsi edilen namazın zayi edilmesi ise ; bu ibadetin vakitlerine riayet edilmemesi ve zamanında kılınmamasıdır.
{ …. İbni Necih’in Mücahid’den rivayetine göre o ; “ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uydular. Bunlar ğayya vadisini boyla-yacaklardır. “ Ayet’ini okuyup sonra şöyle dedi : “ Onların namazı zayi etmeleri, namazı terk etmek değildir. Onların namazı zayi etmeleri, vakitlerine riayet etmeme-leridir. }
İBNİ KESİR : 10.C.5159.S
{ …Enes İbni Malik r.a dan gelen bir hadisi şeriflerinde ise Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır :
" تلك صلاة المنافقين ، تلك صلاة المنافقين ، تلك صلاة المنافقين : يجلس أحدهم حتَّى إذا اصفرَّت الشَّمس فكانت بين قرني شيطانٍ أو على قرني الشَّيطان ، قام فنقر أربعاً لا يذكر اللّه عزَّوجلَّ فيها إلاَّ قليلاً "
“ İşte munafık namazı , İşte munafık namazı , İşte munafık namazı ; Oturur gü-neşi gözetler.Güneş şeytanın iki boynuzu arasına girince kalkıp dört rekat na-maz kılar ve namazında da Allah’u Azze ve Celle’yi çok az zikreder. }
MÜSLİM : 2.C.622.N - EBU DAVUD : 1.C.413.N - AHMED : 4.C.12518.N
{ …. Ubadet ibnu Samit r.a’dan gelen bir başka hadislerinde ise Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır :
" خمس صلواتٍ افترضهنَّ اللّه تعالى، من أحسن وضوءهنَّ وصلاَّهنَّ لوقتهنَّ وأتمَّ ركوعهنَّ وخشوعهن كان له على اللّه عهدٌ أن يغفر له، ومن لم يفعل فليس له على اللّه عهدٌ، إن شاء غفر له، وإن شاء عذَّبه "
“ Allah’u Teala kullarına beş vakit namazı farz kılmıştır. Kim abdestlerini güzel-ce alarak bu namazların rukularına, huşularına riayet ederek, onları vakitlerinde kılarsa, o kimseye Allah’u Teala’dan mağfiret olunacağına dair bir ahd vardır. Ve kim de böyle yapmazsa, Allah’u Teala’nın ona bir ahdi yoktur, dilerse o kim-seyi bağışlar, dilerse ona azabeder “ }
İBNİ MACE : 4.C.1421.N - NESEİ : 1.C.460. N - EBU DAVUD : 1.C. 425.N
Bu ve emsali delillerde de zikredildiği gibi namaz, Müslümanların üzerine belirli vakitlerde farz kılınmış bir ibadettir. Dolayısıyla şuurlu bir Müslüman, namazların vakitlerine riayet eden ve onları zamanında kılan birisi olmalıdır. Onları, sürekli geçik-tirerek ve özellikle de vaktin sonuna bırakarak namazını, munafık namazına benzet-memelidir.
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın bu konuda dikkat edeceği hususlardan birisi de ; namazının ruku ve secdelerine dikkat etmesidir.
Çünkü bu konudaki riayetsizlikler, Allah resulü s.a.v’in çok sert tenkitlerine sebeb olmuş arızalardır.
{ …. Ebu Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v mescide girdi, derken birisi girip namaz kıldı. Sonra Resûlullah s.a.v'e gelip selam verdi. Resûlullah s.a.v sela-mını aldıktan sonra Adama : " Dönde namazını yeniden kıl, çünkü sen namaz kılmış olmadın “ buyurdu. O kimse namazını yeniden kılıp Resûlullah'ın yanına gelip yine selam verdi. Resûlullah s.a.v selamını aldıktan sonra tekrar adama : " Namazını yeniden kıl çünkü sen namaz kılmış olmadın " buyurdu. - Bunu üç kere tekrar etti -Nihayet o kimsem : “ Seni hak ile yollayan Allah'a yemin ederim ki, bunun başka tür-lüsünü bilmiyorum. Bana doğrusunu öğret dedi “
Resûlullah s.a.v buyurdu ki : " Namaza durduğun vakit ihram tekbirini al, sonra ne kadar kolayına gelirse o kadar Kur'ân oku. Sonra ruku'ya varıp taa mut'main oluncaya kadar dur. Sonra başını kaldırıp ayakta doğruluncaya kadar dur. Sonra secdeye var ve mut'main oluncaya kadar kal. Sonra başını kaldırıp taa mut'main oluncaya kadar otur. Sonra tekrar secdeye var taa mut'main oluncaya kadar kal. Sonra bunu namazının hepsinde yap." }
BUHARİ : 2.C.791.S
MÜSLİM : 2.C.397. N
E.DAVUD : 2.C.856.N
İBN MACE : 3.C.1060.N
{ …. Ebu Abdullah El-Eş'ari r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v Ruku'sunu tam yapmayan ve sucud'unu tavuğun mısır tanelemesi gibi yapan birisini gördü. Resû-lullah s.a.v buyurdu ki : " Eğer bu adam şu hali - yâni namaz kılışı - üzere ölseydi, Millet'i Muhammed'ten gayri bir millet üzere ölürdü " Ve sonra şöyle dedi : " Ruku'sunu tam yapmayan ve secdelerini de tavuğun mısır tanelemesi gibi yapanın misali, aç birisinin bir veya iki tane hurma yemesine benzer.Nasıl ki bir veya iki hurma ile insan doymuş olmaz ise, - rüku ve secdelerini tam yapmayan da namaz kılmış olmaz - " }
İBNİ HUZEYME : 1.C.665.N
BEYHAKİ . SÜNEN : 2 / 89
MECMAU’Z ZEVAİD : 2 / 121
{ ….Huzeyfe r.a Rukusunu ve sucudunu tam yapmayan bir adam gördü . Adama : “ Sen namaz kılmadın. Eğer - bu namaz kılış şeklinle – ölmüş olsaydın, Allah’ın resulünü yaratmış olduğu fıtrattan gayri bir fıtrat üzere ölürdün “ dedi. }
BUHARİ : 2.C.789.S
علي بن شيبان ، قَالَ :..... رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلَّمْ قَالَ : يا معشر المسلمين ! لا صلاة لمن لا يقيم صلبه في الركوع والسجود "
{ … Ali bin Şeyban r.a’dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ Ey Müslü-manlar topluluğu ! - Ruku ve secdelerde belinizi düzgün tutun - Ruku ve secdede belini düzgün tutmayanın namazı yoktur “ }
İBNİ MACE : 3.C.871.N
EBU DAVUD : 2.C.855.N
AHMED : 2 / 525. 4 / 22.23
İBN EBİ ŞEYBE : 1 / 89 / 1
{ …. Ebu Katade r.a dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki : Hırsızlığın en kötüsü namaz’dan çalmaktır. Denildi ki : “ Kişi namaz’dan nasıl çalar ya Rasulallah ? “ Resulullah s.a.v buyurdu ki : Rukusunu ve secdesini tam yapmayarak. }
AHMED : 3 / 70 – 5 / 310 . 11518.N
İBNİ HİBBAN : 5 / 209 – 1888 . N
HAKİM MUSTEDREK : 1 / 229.S
TABERANİ . M. SAĞİR : 1.C.230.N
".....عن أبي هريرة ر ضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم :
لا ينظر الله إلى عبد لا يقيم صلبه بين ركوعه وسجوده
رواه أحمد بإسناد جيد ( صحيح لغيره )
{ …. Ebu Hureyre r.a dan. Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Allah, ruku ve secdeler arasında belini doğrultmayana nazar etmez. }
EL-ALBANİ : SAHİH Lİ ĞAYRİHİ DER : TERĞİB : 1.C.531.N
Görüldüğü gibi namazında ruku ve secdelerine riayet etmeyenler, Allah resulü s.a.v tarafından çok sert bir şekilde tenkit edilmişler ve ayrıyeten bu şekilde kıldıkları namazın da namaz sayılmadığı kendilerine anlatılmıştır…
Öğleyse bu hususta sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Şuurlu ve basiretli bir Müslüman namazının ruku ve secdelerine mutlaka riayet eden birisi olmalıdır.
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği hususlardan bir diğeri de ; azalarının namaz içerisinde i’tidal üzere kalmasını sağlamasıdır. Yani, saçı ve elbisesiyle oynamaması, gözleriyle orayı burayı kollayarak namazını tilki namazına benzetmemesi ve Rabbisine en yakın olduğu yer olan secdelerde, anlını burnunu tam olarak yere değdirerek, kollarını köpek yayışı gibi yaymaması gerekir.
".... عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : أوصاني خليلي صلى الله عليه وسلم بثلاث و نهاني عن ثلاث نهاني عن نُقرة كنقرة الديك وإقعاء كإقعاء الكلب والتفات كالتفات الثعلب
رواه أحمد وأبو يعلى وإسناد أحمد حسن ( حسن لغيره )
{ … Ebu Hureyre r.a der ki : Dostum Resuli Ekrem bana üç şeyi emretti,üç şeyden de nehyetti :Namaz’da horoz gibi yeri gagalamaktan,köpeğin ayaklarını yaydığı gibi yaymaktan ve tilki gibi oraya buraya bakmaktan nehyetti. }
AHMED : 2 / 311 . 8044.N
EBU YA’LA : 5.C.2619.N
BEYHAKİ.S.KÜBRA : 2 / 120
EL ALBANİ : HASEN Lİ ĞAYRİHİ DER : S . TERĞİB : 1.C.555.N
{ …. İbnu Abbas r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v namaz kılan bir adamın secde-de burnunu yere değdirmediğini gördü ve ona şöyle dedi : Burnunu yere değdir-meyenin namazı yoktur. }
DARE KUTNİ : 1 / 348
ABDURREZZAK : 2982.N
TABERANİ : 11917.N
BEYHAKİ SÜN. : 2 / 104
{ … İbnu Abbasr.a'dan Resûlullah s.a.v buyurdu ki : Her kim ki secde ettiği zaman burnu ile alnını yere yapıştırmazsa onun namazı yeterli değildir. }
TABERANİ . KEBİR : 11917.N
TABERANİ . EVSAT : 1 / 7
MECMAU’Z ZEVAİD : 3 / 136
{ …. İbnu Abbas r.a'dan, - şöyle dedi - : Resûlullah s.a.v şöyle buyurdu : “ …… Na-maz kılarken elbise ve saç toplamaktan neyh olundum “ }
BUHARİ : 2.C.809.S
MÜSLİM : 2.C.490.N
TİRMİZİ : 1.C.272.N
{ … Enes İbnu Malik' r.a şöyle dedi : Resûlullah s.a.v buyurdu ki : " Secdede i'tidal üzere bulununuz. Hiç biriniz kolunu - secdede - köpek yayışı gibi yaymasın " }
BUHARİ : 2.C.812.S
MÜSLİM : 2.C.493.N
EBU DAVUD : 2.C.897.N
TİRMİZİ : 1.C.275.N
NAMAZIN DERECELERİ
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın namaz konusunda bilmesi gereken hususlar-dan birisi de, Allah’a takdim edilen her namazın mutlaka bir derecesinin olduğudur.
Yani, kul namazına ne kadar dikkat ederse o seviyede bir derece kazanacağı gibi, namazındaki ölçüyü kaçırarak yaptığı her eksiklikle de namazının noksanlaşmasına sebep olacaktır.
"...... عن عمار بن ياسر قال: سمعت رسول اللّه صلى الله عليه وسلم يقول : " إن الرجل لينصرف ، وما كتب له إلا عشر صلاته تسعها ثمنها سبعها سدسها خمسها ربعها ثلثها نصفها "
{ …. Ammar b. Yasir r.a dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v’den şöyle dediğini işittim : Bir adam namazını bitirir, namazından ona ancak – tam kıldığında verilecek seva-bın - on’da biri, dokuz’da biri, sekiz’de biri, yedi’de biri, altı’da biri, beş’te biri, dört’te biri, üç’te biri veya yarısı yazılır.
E. DAVUD : 1.C.796.N
AHMED : 4 / 319 - 321
"...... عن أبي اليسر رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال : منكم من يصلي الصلاة كاملة , ومنكم من يصلي النصف , والثلث والربع والخمس حتى بلغ العشر
رواه النسائي بإسناد ( حسن )
{ …. Ebu Yesar r.a’dan. Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : İçinizde namazı tam kılan,yarım kılan,üç’te bir kılan,dört’te bir kılan,hatta on’da bire kadar eksik kılan var. }
SAHİH TERĞİB : 1.C.538.N
"...... عن أبا هريرة قال : قال النبي صلى الله عليه وسلم قال : "إن أولَ ما يحاسبُ الناسُ به يوم القيا مة من أعمالهم الصلاة قال : يقول ربنا عز وجل لملائكته وهو أعلم : انظروا في صلاة عبدي أتمها أم نقصها ، فإِن كانت تامةً كتبت له تامة، وإن كان انتقص منها شيئاً قال : انظروا هل لعبدي من تطوعٍ ؟ فإِن كان له تطوع قال : أتموا لعبدي فريضته من تطوعه ، ثم تؤخذ الأعمال على ذاكم "
{ ….. Ebu Hureyre r.a dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki : Kıyamet gününde insan-ların ilk hesaba çekilecekleri amelleri namaz’dır. Aziz ve celil olan rabbimiz iyi bildiği halde meleklerine : “ Bakın bakayım kulum namazını tam mı kılmış yoksa eksik mi bırakmış “ buyurur. Eğer o kulun namazı tam ise,kendisine tam ecir yazılır. Eğer eksik kılmış ise, Rabbimiz meleklerine : “ Bakın bakayım kulumun nafile namazları var mıdır , Eğer nafile namazları varsa, kulumun farzlarındaki noksanlığı bunlarla tamamlayın “ buyurur. Sonra kulun bütün amelleri bu şekil-de yapılır. }
EBU DAVUD : 2.C.864.N … AHMED : 2 / 425
İBNİ MACE : 4.C.1425.N … HAKİM : 1 / 263
Hulasa, buraya kadar anlatmış olduğumuz delillerin müslümanlara mesajı, Allah resulü s.a.v’in şu ifadelerinde olduğu gibi :
“ …….. Kim bu anlatılanları yaparsa namazı tamamdır. Bunlardan bir şey eksiltenin de, namazı eksik olmuş olur “
TİRMİZİ : 1.C.301.N
NAMAZI İPTAL EDEN ŞEYLER
Değerli kardeşlerim ! Namaz konusundaki en önemli şeylerden bir tanesi de, bir müslümanın namazını ortadan kaldıracak arızaların neler olduğunu bilmesidir. Çünkü öyle arızalar var ki bunlar, namaz kılındığı halde namazı yok sayan şeylerdir. Bunlar sahih delillerin bildirdiği gibi :
“ Abdesti olmayanın namazı yoktur “ ………………. EBU DAVUD : 1.C.101.N
“ Fatihası olmayanın namazı yoktur “ ………………. BUHARİ : 2.C. 765.S
“ Burnunu yere değdirmeyenin namazı yoktur “ ……. DARE KUTNİ : 1 / 348
“ Ruku ve secdede belini düzgün tutmayanın namazı yoktur “ }
İBNİ MACE : 3.C.871.N
EBU DAVUD : 2.C.855.N
“ Gülenin namazı yoktur “ …………………… DARE KUTNİ : 1.C. 647.N
“ Konuşanın namazı yoktur “ …………………... DARE KUTNİ : 1.C. 648.N
Tacuddin el-Bayburdi
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
Değerli Müslümanlar ! şüphesiz ki kulun tevhidi gerçekleştirmede ameli olarak Allah’a takdim edeceği ilk ibadeti namazıdır.
Bu ibadetin din’deki yerinin azim oluşundan dolayıdır ki, Allah Resulü s.a.v bir çok hadisi şeriflerinde namaz konusunda Allah’tan korkulmasını ve onu eda ederken de usulüne uygun hareket edilmesini emretmiştir.
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
Biz bundan önceki sohbetlerimizde namazın dindeki yerini, önemini ve onu bilinçli olarak terk etmenin hükmünü sık sık dile getirmiştik. Bu sohbetimizde ise inşallah, namazın tadili erkanından ve onu geçersiz kılacak olan riayetsizliklerden bahsetmeye çalışacağız.
Değerli kardeşlerim ! Unutmayalım ki Allah resulü s.a.v namazın tadili erkanı hususunda çok titiz davranmış ve ümmetine de bu konuda dikkatli olmalarını sık sık hatırlatmıştır.
"....... عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : صلى رسول الله صلى الله عليه وسلم يوما ثم انصرف فقال يا فلان : ألا تحسن صلاتك ؟ ألا ينظر المصلي إذا صلى كيف يصلي فإنما يصلي لنفسه , إني لأبصر من ورائي كما أبصر من بين يدي ."
وابن خزيمة في صحيحه ولفظه قال : صلى بنا رسول الله صلى الله عليه وسلم الظهر, فلما سلم نادى رجلا كان في آخر الصفوف, فقال يا فلان : ألا تتقي الله ألا تنظر كيف تصلي ? إن أحدكم إذا قام يصلي إنما يقوم يناجي ربه , فلينظر كيف يناجيه , إنكم ترون أني لا أراكم , إني والله : لأرى من خلف ظهري كما أرى من بين يدي ( صحيح )
{ … Ebu Hureyre r.a anlatıyor : Bir gün Resulullah s.a.v namazdan sonra birisine hitaben şöyle buyurdu : Ey fulan ! neden namazını güzel kılmıyorsun ? Neden birisi namaz kıldığında onun nasıl namaz kıldığına bakmıyorsun ? – bu şekilde hatanı düzeltebilirsin – Ancak şunu da bil ki,o kendisi için namaz kılıyor, senin için değil………………. }
İbni Huzeyme’nin sahihinde rivayet edilen hadiste ise Ebu Hureyre r.a şöyle der :
Resulullah s.a.v bize öğle namazını kıldırdı. Selam verince son safta bulunan birisine seslenerek şöyle buyurdu :
{ Ey falan kişi ! Namaz kılarken Allah’tan kork. Nasıl namaz kıldığına bir bak. Biriniz namaza durduğu vakit Rabbisine munacaatta bulunuyor. Bu itibarla Rabbisiyle nasıl konuştuğuna insan iyi dikkat etsin. Siz,benim sizi görmediğimi mi sanıyorsunuz. Ben arkamı, önümü gördüğüm gibi görüyorum. }
HADİS SAHİH … SAHİHİ TERHİB VE TERĞİB : 1.C.541.N
Bu hadislerde anlatıldığı gibi Müslüman namazı hususunda çok dikkatli olması gerekir. Çünkü namaz, Mü’minin mıracı, Dinin direği, müslümanın Rabbisiyle konuş-ma anı ve kulun kıyamet günü hesabını vereceği ilk amelidir.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi , kıldığı namazından gafil olmamasıdır.
Yani, bu namazı neden kıldığını, kime kıldığını , neye göre kıldığını ve bu ibadetiyle neyi kasdettiğini çok iyi bilen birisi olmalıdır.
Çünkü Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar kılmış oldukları namazlarından gafil-dirler. Onlar riyakarlık yaparlar. “
MAUN : 4.5.6.AY.
Görüldüğü gibi bu Ayet’i celilede namaz kıldıkları halde insanlar kınanmaktatırlar. Nedeni ise, kıldıkları namazlarında gaflet içerisinde olmalarıdır. Öyleyse samimi bir Müslümanın buna çok dikkat etmesi gerekir.
Bunun yanı sıra Müslüman, Allah’a takdim ettiği namazının kadrini kıymetini bilen, ona değer veren ve onu eda ederken de neler söylediğinin bilincinde ve şuurunda olan birisi olmalıdır.
"..... عن عقبة بن عامر رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : ما من مسلم يتوضأ فيسبغ الوضوء , ثم يقوم في صلاته فيعلم ما يقول إلا انفتل وهو كيوم ولدته أمه
رواه الحاكم وقال صحيح الإسناد (صحيح)
{ …. Ukbe bin Amr r.a’dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Bir Müslüman eksik-siz bir şekilde abdestini alır ve sonra da ne dediğini bilerek namazını kılarsa, mutlaka annesinden doğduğu günkü gibi – günahlarından - temizlenmiş olur. }
TERHİB VE TERĞİB : 1.C.546.N
Müslüman, namazında neler dediğinin bilincinde olması gerektiği gibi, bu ibade-tinde huşu içerisinde de olan birisi olmalıdır. Çünkü namazda huşu içerisinde olmak , - diğer bir ifadeyle namazda huşuyu yakalamak - müslümanın felah bulacağı en önemli vesilelerden bir tanesidir……Rabbimiz, bu husustaki bir Ayet’i celilesinde şöyle buyurmaktadır :
“ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ “
“ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki, namazlarında huşu içerisin-dedirler. “
MU’MİNUN : 1. 2 . AY.
HUŞU : Namaz’da sukunet demektir … Vakar demektir … Tevazu demektir …Allah korkusu taşımak demektir … ve … Murakabe demektir. Yani, insanın Allah’ın göze-timi altında bulunduğunu idrak etmesi demektir.
Öyleyse basiretli bir Müslüman, namazında bu duygularla hareket eden ve buna önem veren birisi olmalıdır.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi de, bu ibadetinde riya ve gösterişten uzak durmasıdır.
Çünkü ibadetlerde ihlas ve samimiyet tevhid’ten, riya ve gösteriş ise şirkten kabul edilmiştir. Ve unutmayalım ki ibadette insanlara gösteriş yapmak ise, munafıklık alametidir.
Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِ عُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً
“ O munafıklar güya Allah’ı aldatmaya çalışırlar. Oysa O onları aldatır. Onlar namaza kalktıkları zaman üşene üşene kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve Allah’ı da çok az zikrederler. “
NİSA : 142.AY.
فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar kılmış oldukları namazlarından gafil-dirler. Onlar riyakarlık yaparlar. “
MAUN : 4.5.6.AY.
".... عَنْ أَبِي سَعيِدٍ؛ قَالَ: خَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَنَحْنُ نَتَذَكَرُ الْمَسِيحَ الدَّجَّالَ. فَقَالَ : أَلاَّ أُخْبِرُكُمْ بَمَا هُوَ أَخْوَفُ عَلَيْكُمْ عِنْدِي مِنَ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ ؟ قَالَ قُلْنَ : بَلَى. فَقَالَ الشِّرْكُ الْخَفِيُّ : أَنْ يَقُومُ الرَّجُلُ يُصَلِّي فَيُزَيِّنُ صلاتَهُ لِمَا يَرَى مِنْ نَظَرِ رَجُلٍ ."
{ …. Ebu Said el-Hudri r.a'dan, şöyle dedi : Bir gün bizler kendi aramızda " mesihu'd-Deccal'dan konuşurken Allah Resulü s.a.v çıkageldi. - Bize hitaben - şöyle buyur-dular : " Benim yanımda sizin için "mesihu'd-deccal'dan daha korkulu bir şeyi size haber vereyim mi ? " Bizde " Evet yâ Resûlellah haber verin " dedik. Resu-lullah s.a.v buyurdular ki : “ O gizli şirk’tir “ . Kişi namaz kılmaya kalkar da birisi-nin kendisine baktığını anlayınca namazını güzelleştirir " }
İBNİ MACE : 10.C.4204.N
BEYHAKİ : 2 / 291
ما أخاف عن محمود بن لبيد ان رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : ان أخاف عليكم الشرك الأصغر قالوا وما الشرك الأصغر يا رسول الله قال الرياء
{ …. Mahmud İbnu Lebid r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v şöyle buyurdu : " Sizin için en çok korktuğum şey küçük şirktir ". Sahabeler dediler ki :" küçük şirk nedir yâ resûlellah ? " Allah Resulü s.a.v'de cevaben " küçük şirk riyadır " buyur-dular…………. }
AHMED : 5 / 428. 23119.N
{ … Şeddat bin Evs r.a'dan. O şöyle dedi : Bizler Allah resulü s.a.v zamanında riya’yı küçük şirk sayardık. }
M.ZEVAİD : 10/222
BEZZAR : 3565.N
TABERANİ KEBİR : 7160 – EVSAT : 198.N
Görüldüğü gibi , insanın amelleriyle gösteriş yapması şiddetli bir şekilde kınanmış ve bu çirkin davranış ise şirk’ten kabul edilmiştir… Allah’u Azze ve Celle bizleri, açık ve gizli bütün şirk çeşitlerinden muhafaza eylesin.
Değerli kardeşlerim ! müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği en önemli hususlardan birisi de, bu ibadetin vakitlerine riayet etmesidir.
Çünkü Allah’u Azze ve Celle kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
……” إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَّوْقُوتاً “
“ Muhakkak ki namaz, mü’minler üzerine vakitleri belirlenmiş olarak farz kılın-mıştır. “
NİSA : 103.AY.
{ Allah Resulü s.a.v ise bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Muhakkak ki namazın da hacc gibi bir vakti vardır. }
TABERANİ KEBİR : 9375.N
ABDURREZZAK : 3747.N
Bununla beraber, Allah’u Azze ve Celle Ayet’i kerimelerinde mü’minleri vasfederken onların, namazlarını muhafaza eden kimseler olduklarını haber vermektedir :
Allah’u Azze ve Celle şöyle buyurmaktadır :
الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ Onlar ki, namazlarında devamlıdırlar
وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ Onlar ki, namazlarını muhafaza ederler
MEARİC : 23. 34.AY.
{ … İbni Mesûd r.a der ki : Burada kasdedilen muhafaza ; namazların vakitlerine riayet ederek, onları zamanında eda etmektir. }
İBNİ KESİR : 10.C.5158.S
Allah’u Azze ve Celle yine şöyle buyurmaktadır :
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً
“ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uydu-lar.Bunlar, bu suçlarından dolayı ğayya vadisini boylayacaklardır. “
MERYEM : 59.AY.
Bu Ayet’i Celile de görüldüğü gibi, şehvetlerine uyupta namazlarını zayi edenler bu suçlarının cezası olarak, cehennemde ğayya denilen vadiyi boylayacaklardır.
Ayet’i kerimede bahsi edilen namazın zayi edilmesi ise ; bu ibadetin vakitlerine riayet edilmemesi ve zamanında kılınmamasıdır.
{ …. İbni Necih’in Mücahid’den rivayetine göre o ; “ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uydular. Bunlar ğayya vadisini boyla-yacaklardır. “ Ayet’ini okuyup sonra şöyle dedi : “ Onların namazı zayi etmeleri, namazı terk etmek değildir. Onların namazı zayi etmeleri, vakitlerine riayet etmeme-leridir. }
İBNİ KESİR : 10.C.5159.S
{ …Enes İbni Malik r.a dan gelen bir hadisi şeriflerinde ise Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır :
" تلك صلاة المنافقين ، تلك صلاة المنافقين ، تلك صلاة المنافقين : يجلس أحدهم حتَّى إذا اصفرَّت الشَّمس فكانت بين قرني شيطانٍ أو على قرني الشَّيطان ، قام فنقر أربعاً لا يذكر اللّه عزَّوجلَّ فيها إلاَّ قليلاً "
“ İşte munafık namazı , İşte munafık namazı , İşte munafık namazı ; Oturur gü-neşi gözetler.Güneş şeytanın iki boynuzu arasına girince kalkıp dört rekat na-maz kılar ve namazında da Allah’u Azze ve Celle’yi çok az zikreder. }
MÜSLİM : 2.C.622.N - EBU DAVUD : 1.C.413.N - AHMED : 4.C.12518.N
{ …. Ubadet ibnu Samit r.a’dan gelen bir başka hadislerinde ise Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır :
" خمس صلواتٍ افترضهنَّ اللّه تعالى، من أحسن وضوءهنَّ وصلاَّهنَّ لوقتهنَّ وأتمَّ ركوعهنَّ وخشوعهن كان له على اللّه عهدٌ أن يغفر له، ومن لم يفعل فليس له على اللّه عهدٌ، إن شاء غفر له، وإن شاء عذَّبه "
“ Allah’u Teala kullarına beş vakit namazı farz kılmıştır. Kim abdestlerini güzel-ce alarak bu namazların rukularına, huşularına riayet ederek, onları vakitlerinde kılarsa, o kimseye Allah’u Teala’dan mağfiret olunacağına dair bir ahd vardır. Ve kim de böyle yapmazsa, Allah’u Teala’nın ona bir ahdi yoktur, dilerse o kim-seyi bağışlar, dilerse ona azabeder “ }
İBNİ MACE : 4.C.1421.N - NESEİ : 1.C.460. N - EBU DAVUD : 1.C. 425.N
Bu ve emsali delillerde de zikredildiği gibi namaz, Müslümanların üzerine belirli vakitlerde farz kılınmış bir ibadettir. Dolayısıyla şuurlu bir Müslüman, namazların vakitlerine riayet eden ve onları zamanında kılan birisi olmalıdır. Onları, sürekli geçik-tirerek ve özellikle de vaktin sonuna bırakarak namazını, munafık namazına benzet-memelidir.
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın bu konuda dikkat edeceği hususlardan birisi de ; namazının ruku ve secdelerine dikkat etmesidir.
Çünkü bu konudaki riayetsizlikler, Allah resulü s.a.v’in çok sert tenkitlerine sebeb olmuş arızalardır.
{ …. Ebu Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v mescide girdi, derken birisi girip namaz kıldı. Sonra Resûlullah s.a.v'e gelip selam verdi. Resûlullah s.a.v sela-mını aldıktan sonra Adama : " Dönde namazını yeniden kıl, çünkü sen namaz kılmış olmadın “ buyurdu. O kimse namazını yeniden kılıp Resûlullah'ın yanına gelip yine selam verdi. Resûlullah s.a.v selamını aldıktan sonra tekrar adama : " Namazını yeniden kıl çünkü sen namaz kılmış olmadın " buyurdu. - Bunu üç kere tekrar etti -Nihayet o kimsem : “ Seni hak ile yollayan Allah'a yemin ederim ki, bunun başka tür-lüsünü bilmiyorum. Bana doğrusunu öğret dedi “
Resûlullah s.a.v buyurdu ki : " Namaza durduğun vakit ihram tekbirini al, sonra ne kadar kolayına gelirse o kadar Kur'ân oku. Sonra ruku'ya varıp taa mut'main oluncaya kadar dur. Sonra başını kaldırıp ayakta doğruluncaya kadar dur. Sonra secdeye var ve mut'main oluncaya kadar kal. Sonra başını kaldırıp taa mut'main oluncaya kadar otur. Sonra tekrar secdeye var taa mut'main oluncaya kadar kal. Sonra bunu namazının hepsinde yap." }
BUHARİ : 2.C.791.S
MÜSLİM : 2.C.397. N
E.DAVUD : 2.C.856.N
İBN MACE : 3.C.1060.N
{ …. Ebu Abdullah El-Eş'ari r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v Ruku'sunu tam yapmayan ve sucud'unu tavuğun mısır tanelemesi gibi yapan birisini gördü. Resû-lullah s.a.v buyurdu ki : " Eğer bu adam şu hali - yâni namaz kılışı - üzere ölseydi, Millet'i Muhammed'ten gayri bir millet üzere ölürdü " Ve sonra şöyle dedi : " Ruku'sunu tam yapmayan ve secdelerini de tavuğun mısır tanelemesi gibi yapanın misali, aç birisinin bir veya iki tane hurma yemesine benzer.Nasıl ki bir veya iki hurma ile insan doymuş olmaz ise, - rüku ve secdelerini tam yapmayan da namaz kılmış olmaz - " }
İBNİ HUZEYME : 1.C.665.N
BEYHAKİ . SÜNEN : 2 / 89
MECMAU’Z ZEVAİD : 2 / 121
{ ….Huzeyfe r.a Rukusunu ve sucudunu tam yapmayan bir adam gördü . Adama : “ Sen namaz kılmadın. Eğer - bu namaz kılış şeklinle – ölmüş olsaydın, Allah’ın resulünü yaratmış olduğu fıtrattan gayri bir fıtrat üzere ölürdün “ dedi. }
BUHARİ : 2.C.789.S
علي بن شيبان ، قَالَ :..... رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلَّمْ قَالَ : يا معشر المسلمين ! لا صلاة لمن لا يقيم صلبه في الركوع والسجود "
{ … Ali bin Şeyban r.a’dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ Ey Müslü-manlar topluluğu ! - Ruku ve secdelerde belinizi düzgün tutun - Ruku ve secdede belini düzgün tutmayanın namazı yoktur “ }
İBNİ MACE : 3.C.871.N
EBU DAVUD : 2.C.855.N
AHMED : 2 / 525. 4 / 22.23
İBN EBİ ŞEYBE : 1 / 89 / 1
{ …. Ebu Katade r.a dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki : Hırsızlığın en kötüsü namaz’dan çalmaktır. Denildi ki : “ Kişi namaz’dan nasıl çalar ya Rasulallah ? “ Resulullah s.a.v buyurdu ki : Rukusunu ve secdesini tam yapmayarak. }
AHMED : 3 / 70 – 5 / 310 . 11518.N
İBNİ HİBBAN : 5 / 209 – 1888 . N
HAKİM MUSTEDREK : 1 / 229.S
TABERANİ . M. SAĞİR : 1.C.230.N
".....عن أبي هريرة ر ضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم :
لا ينظر الله إلى عبد لا يقيم صلبه بين ركوعه وسجوده
رواه أحمد بإسناد جيد ( صحيح لغيره )
{ …. Ebu Hureyre r.a dan. Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Allah, ruku ve secdeler arasında belini doğrultmayana nazar etmez. }
EL-ALBANİ : SAHİH Lİ ĞAYRİHİ DER : TERĞİB : 1.C.531.N
Görüldüğü gibi namazında ruku ve secdelerine riayet etmeyenler, Allah resulü s.a.v tarafından çok sert bir şekilde tenkit edilmişler ve ayrıyeten bu şekilde kıldıkları namazın da namaz sayılmadığı kendilerine anlatılmıştır…
Öğleyse bu hususta sözü daha fazla uzatmaya gerek yoktur. Şuurlu ve basiretli bir Müslüman namazının ruku ve secdelerine mutlaka riayet eden birisi olmalıdır.
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın namaz konusunda dikkat edeceği hususlardan bir diğeri de ; azalarının namaz içerisinde i’tidal üzere kalmasını sağlamasıdır. Yani, saçı ve elbisesiyle oynamaması, gözleriyle orayı burayı kollayarak namazını tilki namazına benzetmemesi ve Rabbisine en yakın olduğu yer olan secdelerde, anlını burnunu tam olarak yere değdirerek, kollarını köpek yayışı gibi yaymaması gerekir.
".... عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : أوصاني خليلي صلى الله عليه وسلم بثلاث و نهاني عن ثلاث نهاني عن نُقرة كنقرة الديك وإقعاء كإقعاء الكلب والتفات كالتفات الثعلب
رواه أحمد وأبو يعلى وإسناد أحمد حسن ( حسن لغيره )
{ … Ebu Hureyre r.a der ki : Dostum Resuli Ekrem bana üç şeyi emretti,üç şeyden de nehyetti :Namaz’da horoz gibi yeri gagalamaktan,köpeğin ayaklarını yaydığı gibi yaymaktan ve tilki gibi oraya buraya bakmaktan nehyetti. }
AHMED : 2 / 311 . 8044.N
EBU YA’LA : 5.C.2619.N
BEYHAKİ.S.KÜBRA : 2 / 120
EL ALBANİ : HASEN Lİ ĞAYRİHİ DER : S . TERĞİB : 1.C.555.N
{ …. İbnu Abbas r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v namaz kılan bir adamın secde-de burnunu yere değdirmediğini gördü ve ona şöyle dedi : Burnunu yere değdir-meyenin namazı yoktur. }
DARE KUTNİ : 1 / 348
ABDURREZZAK : 2982.N
TABERANİ : 11917.N
BEYHAKİ SÜN. : 2 / 104
{ … İbnu Abbasr.a'dan Resûlullah s.a.v buyurdu ki : Her kim ki secde ettiği zaman burnu ile alnını yere yapıştırmazsa onun namazı yeterli değildir. }
TABERANİ . KEBİR : 11917.N
TABERANİ . EVSAT : 1 / 7
MECMAU’Z ZEVAİD : 3 / 136
{ …. İbnu Abbas r.a'dan, - şöyle dedi - : Resûlullah s.a.v şöyle buyurdu : “ …… Na-maz kılarken elbise ve saç toplamaktan neyh olundum “ }
BUHARİ : 2.C.809.S
MÜSLİM : 2.C.490.N
TİRMİZİ : 1.C.272.N
{ … Enes İbnu Malik' r.a şöyle dedi : Resûlullah s.a.v buyurdu ki : " Secdede i'tidal üzere bulununuz. Hiç biriniz kolunu - secdede - köpek yayışı gibi yaymasın " }
BUHARİ : 2.C.812.S
MÜSLİM : 2.C.493.N
EBU DAVUD : 2.C.897.N
TİRMİZİ : 1.C.275.N
NAMAZIN DERECELERİ
Değerli kardeşlerim ! Müslümanın namaz konusunda bilmesi gereken hususlar-dan birisi de, Allah’a takdim edilen her namazın mutlaka bir derecesinin olduğudur.
Yani, kul namazına ne kadar dikkat ederse o seviyede bir derece kazanacağı gibi, namazındaki ölçüyü kaçırarak yaptığı her eksiklikle de namazının noksanlaşmasına sebep olacaktır.
"...... عن عمار بن ياسر قال: سمعت رسول اللّه صلى الله عليه وسلم يقول : " إن الرجل لينصرف ، وما كتب له إلا عشر صلاته تسعها ثمنها سبعها سدسها خمسها ربعها ثلثها نصفها "
{ …. Ammar b. Yasir r.a dan.Dedi ki : Resulullah s.a.v’den şöyle dediğini işittim : Bir adam namazını bitirir, namazından ona ancak – tam kıldığında verilecek seva-bın - on’da biri, dokuz’da biri, sekiz’de biri, yedi’de biri, altı’da biri, beş’te biri, dört’te biri, üç’te biri veya yarısı yazılır.
E. DAVUD : 1.C.796.N
AHMED : 4 / 319 - 321
"...... عن أبي اليسر رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال : منكم من يصلي الصلاة كاملة , ومنكم من يصلي النصف , والثلث والربع والخمس حتى بلغ العشر
رواه النسائي بإسناد ( حسن )
{ …. Ebu Yesar r.a’dan. Dedi ki : Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : İçinizde namazı tam kılan,yarım kılan,üç’te bir kılan,dört’te bir kılan,hatta on’da bire kadar eksik kılan var. }
SAHİH TERĞİB : 1.C.538.N
"...... عن أبا هريرة قال : قال النبي صلى الله عليه وسلم قال : "إن أولَ ما يحاسبُ الناسُ به يوم القيا مة من أعمالهم الصلاة قال : يقول ربنا عز وجل لملائكته وهو أعلم : انظروا في صلاة عبدي أتمها أم نقصها ، فإِن كانت تامةً كتبت له تامة، وإن كان انتقص منها شيئاً قال : انظروا هل لعبدي من تطوعٍ ؟ فإِن كان له تطوع قال : أتموا لعبدي فريضته من تطوعه ، ثم تؤخذ الأعمال على ذاكم "
{ ….. Ebu Hureyre r.a dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki : Kıyamet gününde insan-ların ilk hesaba çekilecekleri amelleri namaz’dır. Aziz ve celil olan rabbimiz iyi bildiği halde meleklerine : “ Bakın bakayım kulum namazını tam mı kılmış yoksa eksik mi bırakmış “ buyurur. Eğer o kulun namazı tam ise,kendisine tam ecir yazılır. Eğer eksik kılmış ise, Rabbimiz meleklerine : “ Bakın bakayım kulumun nafile namazları var mıdır , Eğer nafile namazları varsa, kulumun farzlarındaki noksanlığı bunlarla tamamlayın “ buyurur. Sonra kulun bütün amelleri bu şekil-de yapılır. }
EBU DAVUD : 2.C.864.N … AHMED : 2 / 425
İBNİ MACE : 4.C.1425.N … HAKİM : 1 / 263
Hulasa, buraya kadar anlatmış olduğumuz delillerin müslümanlara mesajı, Allah resulü s.a.v’in şu ifadelerinde olduğu gibi :
“ …….. Kim bu anlatılanları yaparsa namazı tamamdır. Bunlardan bir şey eksiltenin de, namazı eksik olmuş olur “
TİRMİZİ : 1.C.301.N
NAMAZI İPTAL EDEN ŞEYLER
Değerli kardeşlerim ! Namaz konusundaki en önemli şeylerden bir tanesi de, bir müslümanın namazını ortadan kaldıracak arızaların neler olduğunu bilmesidir. Çünkü öyle arızalar var ki bunlar, namaz kılındığı halde namazı yok sayan şeylerdir. Bunlar sahih delillerin bildirdiği gibi :
“ Abdesti olmayanın namazı yoktur “ ………………. EBU DAVUD : 1.C.101.N
“ Fatihası olmayanın namazı yoktur “ ………………. BUHARİ : 2.C. 765.S
“ Burnunu yere değdirmeyenin namazı yoktur “ ……. DARE KUTNİ : 1 / 348
“ Ruku ve secdede belini düzgün tutmayanın namazı yoktur “ }
İBNİ MACE : 3.C.871.N
EBU DAVUD : 2.C.855.N
“ Gülenin namazı yoktur “ …………………… DARE KUTNİ : 1.C. 647.N
“ Konuşanın namazı yoktur “ …………………... DARE KUTNİ : 1.C. 648.N
Tacuddin el-Bayburdi
Namazda Huşu..
21:50
الخشوع في الصلاة
NAMAZ’DA HUŞU
Değerli kardeşlerim ! Bildiğiniz gibi Kur’an’ı Kerim bir çok Ayet’i celilesinde Mü’min-lerin değerinden,onların güzel fasıflarından ve bu güzel vasıflarından dolayı da felah bulacaklarından bahseder.
Allah’u Azze ve Celle Kerim kitabında, Mü’minleri felaha ulaştıracak özelliklerden bahsederken bunlardan bir tanesinin de, onların “ namazlarında huşulu olma-larıdır “ buyurmaktadır :
{ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ }
{ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki,namazlarında huşu içerisin-dedirler. }
MU’MİNUN : 1. 2 . AY.
Değerli kardeşlerim ! madem ki inananların huşulu bir şekilde kıldıkları namazları onların felah bulmasına vesile olacaktır,öyleyse huşu’dan kasıt nedir ve bunu sağla-yacak vesileler nelerdir,bunları çok iyi bilmemiz gerekir.
· معنى الخشوع
والوقار والتواضع والحامل عليه الخوف من الله ومراقبته - هو السكون
HUŞUNUN MANASI : O sukunet’tir …. vakar’dır …. tevazu’dur …. Allah korkusu taşımaktır ve Murakabe’dir. Yani,insanın Allah’ın gözetimi altında bulunduğunu idrak etmesidir.
İBNİ KESİR R.H :
الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ
“ Onlar ki,namazlarında huşu içerisindedirler “
Ayet’i celilesi ile alakalı şunları zikreder : { …. İbni Abbas’tan rivayetle Ali ibni Ebu Talha der ki : “ Huşu içinde olanlar ; korkanlar ve sukunet içinde olanlardır “ }
Mücahid,Hasan,Katade ve Zühri den de böyle rivayet edilmiştir.
{ … Ali İbni Ebi Talib r.a dan rivayete göre ; Huşu ; kalbin huşusudur. Der. }
{ …. Hasan el-Basri r.h – Sahabe’yi kasdederek – der ki : Onların huşuları kalplerinde idi de,bununla gözlerini kapadılar ve mütevazi oldular. }
{ … Muhammed İbni Sirin der ki : Allah resulü s.a.v’in ashabı namazda gözlerini göğe kaldırırlardı. “ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki, namazlarında huşu içerisindedirler “ Ayetleri nazil olunca gözlerini secde yerlerine indirdiler. }
İBNİ KESİR : 10.C.5545.S
Demek ki huşu ; İnanan bir kimsenin,Allah’ın her an kendisini gözettiğini düşü-nerek O’nun önünde korku, tazim, muhabbet, tevazu, tezellül ve sukunet içerisinde boyun bükmesidir.
Dolayısıyla, namazda huşu denildiği zaman da bunun manası şudur ; Namaz kılan bir kimsenin, Allah’ın her an kendisini gözettiğini düşünerek O’nun önünde korku, tazim, muhabbet, tevazu, tezellül ve sukunet içerisinde boyun bükmesidir.
İşte insanı felaha erdirecek ve gözünü aydınlatacak namaz,bu kıvamda olan bir namazdır.
Değerli kardeşlerim ! şunu çok iyi bilmemiz gerekir ki huşu denilen olay , önce hakkıyla kalbe yerleşmesi gerekir. Eğer huşu denilen bu hava kalbe istenildiği mana da yerleşirse,daha sonra bu ister istemez azalara da sirayet edecektir….. Yani, “ Her kab kendi içerisinde olanı dışarıya sızdırır “ gerçeğinde olduğu gibi, kalp eğer huşu içerisinde olur ise, azalar da mutlaka huşu içerisinde olacaktır.
"..... رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول :".......... إلا وإن في الجسد مضغة، إذا صلحت صلح الجسد كله وإذا فسدت، فسد الجسد كله. ألا وهي القلب
{ …. Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : “ …… Biliniz ki, vücutta küçük bir et parçası vardır.Bu sağlıklı olduğu sürece,bütün vücut sağ-lıklıdır. Bu et parçası ifsad olduğunda da, vücut fesada uğrar. Dikkat ! bu et parçası kalb’tir. }
MÜSLİM : 5.C.1599.N
{ …. Rivayet edildiğine göre Resulullah s.a.v namaz esnasında sakalı ile oynayan birini görmüş ve : Bu zatın kalbi huşu içerisinde olsaydı azaları da huşu içeri-sinde bulunurdu, buyurmuştur. }
FETHU’L KADİR : 5. 319
İşte bu delillerde açıkça ifade edildiği gibi aza’lar kalbe tabidirler. Dolayısıyla kalbin iyi oluşuyla iyi, kötü oluşuyla da kötü olurlar. Kalb kulluğunu hakkıyla yaparsa organlar da hakkıyla yaparlar,yapmazsa organlarda yapmazlar….
Diğer bir ifadeyle ; Kalb eğer huşu içerisinde olursa azalar da huşu içerisinde olular. Eğer kalb gaflet veya vesvese ile fasit olursa, onun halkı ve askerleri konumunda olan azaların ibadeti de fasit olur…
İşte bundan dolayıdır ki Allah resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmak-tadır : “ Allah,ğaflet içerisindeki bir kalbin duasını kabul etmez “
TİRMİZİ : 6.C.3707.N
Değerli Müslümanlar ! madem ki Allah’u Azze ve Celle namaz’da huşulu olmayı Müslümanların felahına vesile kılmıştır,öyleyse bir müslümanın bu hususa önem vermesi,onu güzel araştırması ve namazda huşuyu yakalamak için nelere dikkat edilmesi lazım,bunların üzerinde ciddi bir şekilde durması gerekir.
ALLAH’IN MURAKABESİ ALTINDA OLDUĞUNUN BİLİNCİNDE OLUNMASI
Değerli Müslümanlar ! Namaz’da huşunun yakalanması için her şeyden önce kişi-nin, Allah’ın huzurunda olduğunun ve O’nun her an kendisini görüp gözettiğinin şu-urunda olması gerekir….
Allah resulü s.a.v ashabını, namazda huşulu olmaları için uyarmış ve onlardan bu hususta çok dikkatli olmalarını istemiştir. Hatta bunu sağlayabilmek için de onlara Cibril Hadisinde bahsedilen ihsan makamını anlatmıştır.
Bildiğiniz gibi Cibril aleyhisselam Allah resulü s.a.v’e ; Bana ihsan’dan haber ver, dediğinde Allah resulü s.a.v şöyle buyurdular :
“ Allah’ı görüyormuş gibi O’na ibadet etmendir. Her ne kadar sen Allah’ı görmü-yorsan da, O mutlaka seni görüyor “
MÜSLİM : 1. C. 8 . N
İşte bu duyguyla hareket eden bir Müslüman,mutlaka namazına dikkat edecektir. Çünkü Allah’ı murakabe ederek kılınan bir namaz,mutlaka huşunun yakalandığı riya’dan,gösterişten uzak bir namaz olacaktır.
NAMAZDAKİ DUA VE ZİKİRLERİN MANASINDAN HABERDAR OLMA
Namaz’da huşu’yu yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de, okunan Ayet’lerin,duaların ve zikirlerin manasını bilmektir.
Değerli kardeşlerim ! şunu asla unutmamamız gerekir ki, namazın içerisinde oku-nan Ayet’lerin,duaların ve zikirlerin manasını bilmek ve onların üzerinde tefekkür etmek,kılınan o namazın ruhu ve özüdür. Dolayısıyla,bir Müslümanın Allah’a takdim ettiği namazında neler dediğini,O’ndan neler istediğinin bilincinde olması gerekir.
Müslümanın kılmış olduğu namazından ğafil olması, - diğer bir ifadeyle – nama-zında ne yapıp ne dediğinin bilincinde ve şuurunda olmaması onun, namazının fesada uğramasına sebeb olacaktır.
Bunun içindir ki Allah’u Azze ve Celle Kerim kitabında, namaz kılıpta namazlarını zayi edenleri veya ondan ğaflet içerisinde bulunanları şiddetle kınamış ve onların sonunun çok kötü olacağını haber vermektedir.
Rabbimiz Maun ve Meryem surelerinde şöyle buyurmaktadır :
الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar namazlarında gaflet içerisindedirler “
MAUN : 4 . 5 . AY.
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً
“ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki, namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uy-dular. Onlar ğayya vadisini boylayacaklardır. “
MERYEM : 59.AY.
Şüphesiz ki namaz kılıpta namazında ne yaptığını ve ne dediğini bilmemek de, namazı zayi etmek ve ondan gafil olmak demektir. Çünkü Ayet’i kerimelerde kulla-nılan ifadeler bunları da içerisine alan ifadelerdir.
Öyleyse bir Müslümanın felah bulmasına vesile olacak huşulu bir namazı yaka-laması için, onun içerisinde okuduğu Kur’an’ın manasını bilmesi gerekir….Dile getir-diği duaların ve zikirlerin manasını bilmesi gerekir.
NAMAZ’DA ÖLÜMÜ HATIRLAMA
Namaz’da huşuyu yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de ölümü hatır-lamaktır….. İnsan, - tahkim edilmiş kaleler içerisinde dahi olsa - bir gün mutlaka ölümün kendisini yakalayacağını hatırladıkça, şüphesiz ki namazına biraz daha çeki düzen verecektir.
İşte bundan dolayıdır ki Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmak-tadır :
“ Ağızların tadını kesen o ölümü sık sık anın “
TİRMİZİ : 4.C.2409.N
Allah Resulü s.a.v bu hadisi şeriflerinde namaz’da veya namazın dışında diye bir ayırım yapmadığı gibi, bilakis namazın içerisinde ölümü hatırlamanın insanın nama-zını güzelleştireceğini haber vermektedir.
{ …… Resulullah s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar : Namazınızda ölümü hatırlayın. Muhakkakki kişi namazında ölümü hatırladıkça, onun namazı güzelleşir…………….. }
DEYLEMİ . MÜSNED : 1 / 431 – 1855.N
EL-ALBANİ : HADİS “ HASEN “ DER
Öyleyse bir Müslümanın felah bulmasına vesile olacak huşulu bir namazı yaka-laması için, onu eda ederken ölümü sık sık hatırlaması gerekir….
NAMAZIN DİĞER AMELLERİ ETKİLEYECEĞİNİN ŞUURUNDA OLUNMASI
Huşulu ve şuurlu bir namazı yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de, kılınan namazın diğer ibadetleri olumlu veya olumsuz manada etkilediğinin şuurunda olunmasıdır.
Yani, sağlıklı kılınan bir namazın diğer amellerin sağlıklı olmasına vesile olacağı gibi, sağlıksız kılınan bir namazın da diğer amellerin sağlıksız olacağına vesile olacağı düşüncesi ile insanın namaz kılmasıdır…..
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
İşte insanın bu düşünceyle namaza durması da,mutlaka huşuyu yakalamak için bir vesile olacaktır….
ORGANLARIN SUKUNET VE VAKAR ÜZERE OLMASI
Namazdaki huşunun tesisi için en güzel vesilelerden bir tanesi de, azaların sukunet ve vakar üzere olmasıdır.
Yani her aza, namaz içerisinde kendisine tahsis edilen yeri meşkul ederek orada sukunet üzere olmasıdır.
Baş, kıyam’da kendisini yaradanın önünde büyük bir sukunetle öne eğilmiş, ruku halinde yere yaklaşmış ve secde halinde de yere yapışmış olmalıdır…. Tıpkı şu duamızda dediğimiz gibi :
سَجَدَ وَجْهِيَ لِلَّذِي خَلَقَهُ ، وَشَقَّ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ بِحَوْلِهِ و َقُوَّتِهِ
{ Yüzüm, yaratanına,kudret ve kuvveti ile onda görme ve işitme hassesi vere-nine secde etti. }
TİRMİZİ : 1.C.577.N
EBU DAVUD : 2.C.1414.N
Göz, kendisine tarif edilen yerle meşkul olmalı ve tilki gibi oraya buraya bakmama-lıdır…. Onun namaz anında meşkul olacağı yer kıyam’da,ruku’da secde yerine bakmak, Teşehhüd esnasında ise parmağı takip etmektir.
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : أوصاني خليلي صلى الله عليه وسلم بثلاث ونهاني عن ثلاث نهاني عن نُقرة كنقرة الديك وإقعاء كإقعا ء الكلب و التفات كالتفات الثعلب
{ ….. Ebu Hureyre r.a dan. Dedi ki : Dostum s.a.v beni üç şeyden nehyetti : Na-maz’da tavuk gibi yeri gagalamaktan, - kolları - köpeğin ayaklarını yaydığı gibi yay-maktan ve tilki gibi oraya buraya bakmaktan. }
AHMED MÜSNED : 2 / 311.8044.N
EBU YA’LA : 5 / 30 . 2619.N
BEYHAKİ . KÜBRA : 2 / 120
SAHİHU’T TERĞİB : 1.C. 555.N
Eller, kıyam’da hiçbir varlığı olmayan bir dilenci edası ile bağlı durmalıdır….. Ruku’da kendisine boyun eymiş,bel bükmüş aza’ya yardım etmek için dizler üzerinde olmalıdır….. Secde’de yere yapışmış ve teşehhüd’de ise yaradanına diz çöken aza-ların üzerinde olmalıdır.
Hulasa, her aza büyük bir sukunet ve vakar içerisinde,delillerin belirlediği yerlerde i’tidal ve itmi’nan üzere olmalıdır.
İbni Hacer r.h : Fethu’l Bari’de der ki : Alimlerden birisi huşu’yu tarif ederken şöyle demiştir :
“ Huşu,kişinin iç dünyasında var olan manevi bir özelliktir. Bu özellik sayesinde kulun bedeninde – yani azalarında - ibadetin maksat ve tabiatına uygun bir sukunet ve vakar hakim olur. “
Beyhaki de sahih bir senedle Mücahid’in : “ Abdullah İbni Zübeyr namaza durduğu zaman adeta yere çakılmış bir kazık gibi hareketsiz kalırdı “ dediğini nakletmiş ve Ebu Bekir r.a’nun da aynı şekil de namaz kıldığını aktarmıştır.
FETHU’L BARİ : 2.C.292.S
İşte ilim ehli bu ve emsali rivayetlerle huşu’nun, azaların kımıldamadan sukunet ve vakar üzere olmasıyla elde edileceğine işaret etmiş ve kişinin davranışları ve görü-nen hareketleri, iç dünyasının tercümanı ve yansımasıdır demişlerdir.
Ki zaten, konunun baş tarafında zikretmiş olduğumuz delilde de açıkça ifade edil-diği gibi organlar kalbe tabidirler. Dolayısıyla kalbin iyi oluşuyla iyi, kötü oluşuyla da kötü olurlar.
VESVESELERDEN ALLAH’A SIĞINMAK
Namaz’da huşu’yu yakalamak için yapılması gereken en güzel şeylerden bir tanesi de,kalbe doğan vesveselerden Allah’a sığınmaktır.
Çünkü, - biraz önce de ifade edildiği gibi - Kalbin ibadeti gaflet veya vesvese ile fasit olursa, onun halkı ve askerleri konumunda olan azaların ibadeti de fasit ola-caktır. İşte bundan dolayı şeytan, kalbin fesada uğraması için var gücüyle çalışa-caktır. Yani, ona vesvese atarak kalbin en güzel ameli olan huşu’yu ortadan kaldır-maya uğraşacaktır.
Öyleyse namaz kılan bir Müslüman,huşu’yu yakalamak için bu hususa çok dikkat etmeli ve kalbine doğan vesveselerden dolayı da Allah’a sığınmalıdır.
{ ….. Ebu Hureyre r.a’dan. Allah resulü s.a.v şöyle buyurdu : Namaz için nida edil-diği vakit şeytan ezanı işitmemek için arkasını dönüp yellene yellene kaçar. Ezan bitince yine gelir,namaz için kamet edilince yine arkasını dönüp kaçar. Kamet bitince yine gelir ve insan ile nefsi arasına sokulur.Fulan şeyi hatırla, falan şeyi hatırla,diyerek namazdan evvel insanın hiç de aklında olmayan şeyleri hatırına getirir durur. Ta ki insan kaç rekat kıldığını bilmez oluncaya kadar onunla uğraşır. }
MÜSLİM : 2.C.389 / 19.N
{ ….. Osman ibn Ebi’l As r.a dan. Dedim ki : Ya Rasulallah ! şeytan benimle namazım ve kıraatımın arasına perde oldu. Namaz ve kıraatımı karıştırıp beni onlarda şüpheye düşürüyor. Resulullah s.a.v :
- Bu Hınzeb denilen bir şeytandır.Onu hissettiğin zaman,hemen ondan Allah’a sığın ve sol tarafına üç defa tükür, buyurdu.
Osman ibn Ebi’l As dedi ki : Ben bu tavsiyeyi yaptım da Allah o şeytanı benden giderdi. }
MÜSLİM : 7.C.2203.N
Bununla beraber,namaz içerisinde esnemelere de bir müslümanın mani olması ge-rekir. Çünkü bu da namazın huşusunu bozmak için şeytandan olan bir şeydir….Bun-dan dolayıdır ki ;
{ … Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Esnemek şeytan-dandır.Binaenaleyh sizden herhangi biriniz esneyeceği zaman gücü yettiği kadar ona mani olsun. }
MÜSLİM : 8.C.2994.N
Tacuddin el-Bayburdi
NAMAZ’DA HUŞU
Değerli kardeşlerim ! Bildiğiniz gibi Kur’an’ı Kerim bir çok Ayet’i celilesinde Mü’min-lerin değerinden,onların güzel fasıflarından ve bu güzel vasıflarından dolayı da felah bulacaklarından bahseder.
Allah’u Azze ve Celle Kerim kitabında, Mü’minleri felaha ulaştıracak özelliklerden bahsederken bunlardan bir tanesinin de, onların “ namazlarında huşulu olma-larıdır “ buyurmaktadır :
{ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ }
{ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki,namazlarında huşu içerisin-dedirler. }
MU’MİNUN : 1. 2 . AY.
Değerli kardeşlerim ! madem ki inananların huşulu bir şekilde kıldıkları namazları onların felah bulmasına vesile olacaktır,öyleyse huşu’dan kasıt nedir ve bunu sağla-yacak vesileler nelerdir,bunları çok iyi bilmemiz gerekir.
· معنى الخشوع
والوقار والتواضع والحامل عليه الخوف من الله ومراقبته - هو السكون
HUŞUNUN MANASI : O sukunet’tir …. vakar’dır …. tevazu’dur …. Allah korkusu taşımaktır ve Murakabe’dir. Yani,insanın Allah’ın gözetimi altında bulunduğunu idrak etmesidir.
İBNİ KESİR R.H :
الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ
“ Onlar ki,namazlarında huşu içerisindedirler “
Ayet’i celilesi ile alakalı şunları zikreder : { …. İbni Abbas’tan rivayetle Ali ibni Ebu Talha der ki : “ Huşu içinde olanlar ; korkanlar ve sukunet içinde olanlardır “ }
Mücahid,Hasan,Katade ve Zühri den de böyle rivayet edilmiştir.
{ … Ali İbni Ebi Talib r.a dan rivayete göre ; Huşu ; kalbin huşusudur. Der. }
{ …. Hasan el-Basri r.h – Sahabe’yi kasdederek – der ki : Onların huşuları kalplerinde idi de,bununla gözlerini kapadılar ve mütevazi oldular. }
{ … Muhammed İbni Sirin der ki : Allah resulü s.a.v’in ashabı namazda gözlerini göğe kaldırırlardı. “ Mü’minler gerçekten felah bulmuşlardır. Onlar ki, namazlarında huşu içerisindedirler “ Ayetleri nazil olunca gözlerini secde yerlerine indirdiler. }
İBNİ KESİR : 10.C.5545.S
Demek ki huşu ; İnanan bir kimsenin,Allah’ın her an kendisini gözettiğini düşü-nerek O’nun önünde korku, tazim, muhabbet, tevazu, tezellül ve sukunet içerisinde boyun bükmesidir.
Dolayısıyla, namazda huşu denildiği zaman da bunun manası şudur ; Namaz kılan bir kimsenin, Allah’ın her an kendisini gözettiğini düşünerek O’nun önünde korku, tazim, muhabbet, tevazu, tezellül ve sukunet içerisinde boyun bükmesidir.
İşte insanı felaha erdirecek ve gözünü aydınlatacak namaz,bu kıvamda olan bir namazdır.
Değerli kardeşlerim ! şunu çok iyi bilmemiz gerekir ki huşu denilen olay , önce hakkıyla kalbe yerleşmesi gerekir. Eğer huşu denilen bu hava kalbe istenildiği mana da yerleşirse,daha sonra bu ister istemez azalara da sirayet edecektir….. Yani, “ Her kab kendi içerisinde olanı dışarıya sızdırır “ gerçeğinde olduğu gibi, kalp eğer huşu içerisinde olur ise, azalar da mutlaka huşu içerisinde olacaktır.
"..... رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول :".......... إلا وإن في الجسد مضغة، إذا صلحت صلح الجسد كله وإذا فسدت، فسد الجسد كله. ألا وهي القلب
{ …. Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : “ …… Biliniz ki, vücutta küçük bir et parçası vardır.Bu sağlıklı olduğu sürece,bütün vücut sağ-lıklıdır. Bu et parçası ifsad olduğunda da, vücut fesada uğrar. Dikkat ! bu et parçası kalb’tir. }
MÜSLİM : 5.C.1599.N
{ …. Rivayet edildiğine göre Resulullah s.a.v namaz esnasında sakalı ile oynayan birini görmüş ve : Bu zatın kalbi huşu içerisinde olsaydı azaları da huşu içeri-sinde bulunurdu, buyurmuştur. }
FETHU’L KADİR : 5. 319
İşte bu delillerde açıkça ifade edildiği gibi aza’lar kalbe tabidirler. Dolayısıyla kalbin iyi oluşuyla iyi, kötü oluşuyla da kötü olurlar. Kalb kulluğunu hakkıyla yaparsa organlar da hakkıyla yaparlar,yapmazsa organlarda yapmazlar….
Diğer bir ifadeyle ; Kalb eğer huşu içerisinde olursa azalar da huşu içerisinde olular. Eğer kalb gaflet veya vesvese ile fasit olursa, onun halkı ve askerleri konumunda olan azaların ibadeti de fasit olur…
İşte bundan dolayıdır ki Allah resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmak-tadır : “ Allah,ğaflet içerisindeki bir kalbin duasını kabul etmez “
TİRMİZİ : 6.C.3707.N
Değerli Müslümanlar ! madem ki Allah’u Azze ve Celle namaz’da huşulu olmayı Müslümanların felahına vesile kılmıştır,öyleyse bir müslümanın bu hususa önem vermesi,onu güzel araştırması ve namazda huşuyu yakalamak için nelere dikkat edilmesi lazım,bunların üzerinde ciddi bir şekilde durması gerekir.
ALLAH’IN MURAKABESİ ALTINDA OLDUĞUNUN BİLİNCİNDE OLUNMASI
Değerli Müslümanlar ! Namaz’da huşunun yakalanması için her şeyden önce kişi-nin, Allah’ın huzurunda olduğunun ve O’nun her an kendisini görüp gözettiğinin şu-urunda olması gerekir….
Allah resulü s.a.v ashabını, namazda huşulu olmaları için uyarmış ve onlardan bu hususta çok dikkatli olmalarını istemiştir. Hatta bunu sağlayabilmek için de onlara Cibril Hadisinde bahsedilen ihsan makamını anlatmıştır.
Bildiğiniz gibi Cibril aleyhisselam Allah resulü s.a.v’e ; Bana ihsan’dan haber ver, dediğinde Allah resulü s.a.v şöyle buyurdular :
“ Allah’ı görüyormuş gibi O’na ibadet etmendir. Her ne kadar sen Allah’ı görmü-yorsan da, O mutlaka seni görüyor “
MÜSLİM : 1. C. 8 . N
İşte bu duyguyla hareket eden bir Müslüman,mutlaka namazına dikkat edecektir. Çünkü Allah’ı murakabe ederek kılınan bir namaz,mutlaka huşunun yakalandığı riya’dan,gösterişten uzak bir namaz olacaktır.
NAMAZDAKİ DUA VE ZİKİRLERİN MANASINDAN HABERDAR OLMA
Namaz’da huşu’yu yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de, okunan Ayet’lerin,duaların ve zikirlerin manasını bilmektir.
Değerli kardeşlerim ! şunu asla unutmamamız gerekir ki, namazın içerisinde oku-nan Ayet’lerin,duaların ve zikirlerin manasını bilmek ve onların üzerinde tefekkür etmek,kılınan o namazın ruhu ve özüdür. Dolayısıyla,bir Müslümanın Allah’a takdim ettiği namazında neler dediğini,O’ndan neler istediğinin bilincinde olması gerekir.
Müslümanın kılmış olduğu namazından ğafil olması, - diğer bir ifadeyle – nama-zında ne yapıp ne dediğinin bilincinde ve şuurunda olmaması onun, namazının fesada uğramasına sebeb olacaktır.
Bunun içindir ki Allah’u Azze ve Celle Kerim kitabında, namaz kılıpta namazlarını zayi edenleri veya ondan ğaflet içerisinde bulunanları şiddetle kınamış ve onların sonunun çok kötü olacağını haber vermektedir.
Rabbimiz Maun ve Meryem surelerinde şöyle buyurmaktadır :
الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ
“ Vay o namaz kılanların haline. Ki, onlar namazlarında gaflet içerisindedirler “
MAUN : 4 . 5 . AY.
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً
“ Onlardan sonra öyle bir nesil geldiki, namazı zayi ettiler ve şehvetlerine uy-dular. Onlar ğayya vadisini boylayacaklardır. “
MERYEM : 59.AY.
Şüphesiz ki namaz kılıpta namazında ne yaptığını ve ne dediğini bilmemek de, namazı zayi etmek ve ondan gafil olmak demektir. Çünkü Ayet’i kerimelerde kulla-nılan ifadeler bunları da içerisine alan ifadelerdir.
Öyleyse bir Müslümanın felah bulmasına vesile olacak huşulu bir namazı yaka-laması için, onun içerisinde okuduğu Kur’an’ın manasını bilmesi gerekir….Dile getir-diği duaların ve zikirlerin manasını bilmesi gerekir.
NAMAZ’DA ÖLÜMÜ HATIRLAMA
Namaz’da huşuyu yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de ölümü hatır-lamaktır….. İnsan, - tahkim edilmiş kaleler içerisinde dahi olsa - bir gün mutlaka ölümün kendisini yakalayacağını hatırladıkça, şüphesiz ki namazına biraz daha çeki düzen verecektir.
İşte bundan dolayıdır ki Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmak-tadır :
“ Ağızların tadını kesen o ölümü sık sık anın “
TİRMİZİ : 4.C.2409.N
Allah Resulü s.a.v bu hadisi şeriflerinde namaz’da veya namazın dışında diye bir ayırım yapmadığı gibi, bilakis namazın içerisinde ölümü hatırlamanın insanın nama-zını güzelleştireceğini haber vermektedir.
{ …… Resulullah s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar : Namazınızda ölümü hatırlayın. Muhakkakki kişi namazında ölümü hatırladıkça, onun namazı güzelleşir…………….. }
DEYLEMİ . MÜSNED : 1 / 431 – 1855.N
EL-ALBANİ : HADİS “ HASEN “ DER
Öyleyse bir Müslümanın felah bulmasına vesile olacak huşulu bir namazı yaka-laması için, onu eda ederken ölümü sık sık hatırlaması gerekir….
NAMAZIN DİĞER AMELLERİ ETKİLEYECEĞİNİN ŞUURUNDA OLUNMASI
Huşulu ve şuurlu bir namazı yakalamak için en güzel vesilelerden bir tanesi de, kılınan namazın diğer ibadetleri olumlu veya olumsuz manada etkilediğinin şuurunda olunmasıdır.
Yani, sağlıklı kılınan bir namazın diğer amellerin sağlıklı olmasına vesile olacağı gibi, sağlıksız kılınan bir namazın da diğer amellerin sağlıksız olacağına vesile olacağı düşüncesi ile insanın namaz kılmasıdır…..
"..... عن عبد الله بن قرْط رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : أول ما يحاسب عليه العبد يوم القيامة الصلاة ، فإن صلحت صلح سائر عمله وإن فسدت فسد سائر عمله
{ …… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kulun, kıyamet gününde ilk hesabını vereceği ameli “ namazıdır “ . Eğer namazından salah bulursa, sair amellerin-den de salah bulur. Eğer namazı ifsad olmuş ise, sair amelleri de ifsad olur. }
TABERANİ . KEBİR : 10435.N
AHMED . MÜSNED : 4 / 103
S . SAHİHA : 1358 – 1748.N
SAHİH’İ TERĞİB : 376.N
İşte insanın bu düşünceyle namaza durması da,mutlaka huşuyu yakalamak için bir vesile olacaktır….
ORGANLARIN SUKUNET VE VAKAR ÜZERE OLMASI
Namazdaki huşunun tesisi için en güzel vesilelerden bir tanesi de, azaların sukunet ve vakar üzere olmasıdır.
Yani her aza, namaz içerisinde kendisine tahsis edilen yeri meşkul ederek orada sukunet üzere olmasıdır.
Baş, kıyam’da kendisini yaradanın önünde büyük bir sukunetle öne eğilmiş, ruku halinde yere yaklaşmış ve secde halinde de yere yapışmış olmalıdır…. Tıpkı şu duamızda dediğimiz gibi :
سَجَدَ وَجْهِيَ لِلَّذِي خَلَقَهُ ، وَشَقَّ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ بِحَوْلِهِ و َقُوَّتِهِ
{ Yüzüm, yaratanına,kudret ve kuvveti ile onda görme ve işitme hassesi vere-nine secde etti. }
TİRMİZİ : 1.C.577.N
EBU DAVUD : 2.C.1414.N
Göz, kendisine tarif edilen yerle meşkul olmalı ve tilki gibi oraya buraya bakmama-lıdır…. Onun namaz anında meşkul olacağı yer kıyam’da,ruku’da secde yerine bakmak, Teşehhüd esnasında ise parmağı takip etmektir.
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : أوصاني خليلي صلى الله عليه وسلم بثلاث ونهاني عن ثلاث نهاني عن نُقرة كنقرة الديك وإقعاء كإقعا ء الكلب و التفات كالتفات الثعلب
{ ….. Ebu Hureyre r.a dan. Dedi ki : Dostum s.a.v beni üç şeyden nehyetti : Na-maz’da tavuk gibi yeri gagalamaktan, - kolları - köpeğin ayaklarını yaydığı gibi yay-maktan ve tilki gibi oraya buraya bakmaktan. }
AHMED MÜSNED : 2 / 311.8044.N
EBU YA’LA : 5 / 30 . 2619.N
BEYHAKİ . KÜBRA : 2 / 120
SAHİHU’T TERĞİB : 1.C. 555.N
Eller, kıyam’da hiçbir varlığı olmayan bir dilenci edası ile bağlı durmalıdır….. Ruku’da kendisine boyun eymiş,bel bükmüş aza’ya yardım etmek için dizler üzerinde olmalıdır….. Secde’de yere yapışmış ve teşehhüd’de ise yaradanına diz çöken aza-ların üzerinde olmalıdır.
Hulasa, her aza büyük bir sukunet ve vakar içerisinde,delillerin belirlediği yerlerde i’tidal ve itmi’nan üzere olmalıdır.
İbni Hacer r.h : Fethu’l Bari’de der ki : Alimlerden birisi huşu’yu tarif ederken şöyle demiştir :
“ Huşu,kişinin iç dünyasında var olan manevi bir özelliktir. Bu özellik sayesinde kulun bedeninde – yani azalarında - ibadetin maksat ve tabiatına uygun bir sukunet ve vakar hakim olur. “
Beyhaki de sahih bir senedle Mücahid’in : “ Abdullah İbni Zübeyr namaza durduğu zaman adeta yere çakılmış bir kazık gibi hareketsiz kalırdı “ dediğini nakletmiş ve Ebu Bekir r.a’nun da aynı şekil de namaz kıldığını aktarmıştır.
FETHU’L BARİ : 2.C.292.S
İşte ilim ehli bu ve emsali rivayetlerle huşu’nun, azaların kımıldamadan sukunet ve vakar üzere olmasıyla elde edileceğine işaret etmiş ve kişinin davranışları ve görü-nen hareketleri, iç dünyasının tercümanı ve yansımasıdır demişlerdir.
Ki zaten, konunun baş tarafında zikretmiş olduğumuz delilde de açıkça ifade edil-diği gibi organlar kalbe tabidirler. Dolayısıyla kalbin iyi oluşuyla iyi, kötü oluşuyla da kötü olurlar.
VESVESELERDEN ALLAH’A SIĞINMAK
Namaz’da huşu’yu yakalamak için yapılması gereken en güzel şeylerden bir tanesi de,kalbe doğan vesveselerden Allah’a sığınmaktır.
Çünkü, - biraz önce de ifade edildiği gibi - Kalbin ibadeti gaflet veya vesvese ile fasit olursa, onun halkı ve askerleri konumunda olan azaların ibadeti de fasit ola-caktır. İşte bundan dolayı şeytan, kalbin fesada uğraması için var gücüyle çalışa-caktır. Yani, ona vesvese atarak kalbin en güzel ameli olan huşu’yu ortadan kaldır-maya uğraşacaktır.
Öyleyse namaz kılan bir Müslüman,huşu’yu yakalamak için bu hususa çok dikkat etmeli ve kalbine doğan vesveselerden dolayı da Allah’a sığınmalıdır.
{ ….. Ebu Hureyre r.a’dan. Allah resulü s.a.v şöyle buyurdu : Namaz için nida edil-diği vakit şeytan ezanı işitmemek için arkasını dönüp yellene yellene kaçar. Ezan bitince yine gelir,namaz için kamet edilince yine arkasını dönüp kaçar. Kamet bitince yine gelir ve insan ile nefsi arasına sokulur.Fulan şeyi hatırla, falan şeyi hatırla,diyerek namazdan evvel insanın hiç de aklında olmayan şeyleri hatırına getirir durur. Ta ki insan kaç rekat kıldığını bilmez oluncaya kadar onunla uğraşır. }
MÜSLİM : 2.C.389 / 19.N
{ ….. Osman ibn Ebi’l As r.a dan. Dedim ki : Ya Rasulallah ! şeytan benimle namazım ve kıraatımın arasına perde oldu. Namaz ve kıraatımı karıştırıp beni onlarda şüpheye düşürüyor. Resulullah s.a.v :
- Bu Hınzeb denilen bir şeytandır.Onu hissettiğin zaman,hemen ondan Allah’a sığın ve sol tarafına üç defa tükür, buyurdu.
Osman ibn Ebi’l As dedi ki : Ben bu tavsiyeyi yaptım da Allah o şeytanı benden giderdi. }
MÜSLİM : 7.C.2203.N
Bununla beraber,namaz içerisinde esnemelere de bir müslümanın mani olması ge-rekir. Çünkü bu da namazın huşusunu bozmak için şeytandan olan bir şeydir….Bun-dan dolayıdır ki ;
{ … Allah Resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Esnemek şeytan-dandır.Binaenaleyh sizden herhangi biriniz esneyeceği zaman gücü yettiği kadar ona mani olsun. }
MÜSLİM : 8.C.2994.N
Tacuddin el-Bayburdi
