Şeyh Abdullah YOLCU

ehl-i Sünnet ve’l-cemaat akîdesİne

davetİn şartlarI ve kurallarI



Allah azze ve celle’ye hamd, sevgili Peygamberine, âilesine, ashâbına ve onun yolundan gidenlere salât ve selâm olsun.

Ey Müslüman kardeşim! Şunu bil ki selef-i salihîn, yani Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat, akîdesine davet etmek, ancak şu üç şartın gerçekleşmesiyle mümkün olur:

1- Doğru İ’tikâd:

İ’tikâdımızın; rubûbiyyet tevhidinde, ulûhiyyet tevhidinde, isim ve sıfat tevhidinde, diğer i’tikâd ve îmân meselelerinde bu ümmetin selefinin i’tikâdına uygun olmasıdır.

2- Doğru Yöntem:

Yani Kitap ve sünneti, onların ortaya koymuş olduğu usul ve kaidelerin ışığında anlamaktır.

3- Doğru Amel:

Yani amel ve ibadetlerde herhangi bir bid’at ortaya koymamalıyız. Bilakis yaptığımız bütün ameller, ister i’tikâdî olsun, ister fiilî olsun, isterse sözlü olsun, sadece Allah için olmalı, O’nun şeriatına ve Peygamberi sallallahu aleyhi ve sellem’in sünnetine uygun olmalıdır.

Gerçek İslam’ı tebliğ etmek, insanlara hak dini öğretmek ve saf tevhidi yaymak; işte bu, Allah Teâlâ’ya davet demektir. Allah’a davet, amellerin en değerlilerinden ve ibâdetlerin en üstünlerinden biridir. O, nebi ve rasûllerin en büyük ve en seçkin özelliklerinden, Allah’ın salih ve muttaki dostlarının ve seçkin kullarının en bariz görevlerinden biridir. Nitekim Allah Teâlâ, onlardan söz ederken şöyle buyurmaktadır:



﴿وَمَنْأَحْسَنُقَوْلاًمِمَّنْدَعَاإِلَىاللهِوَعَمِلَصَالِحًاوَقَالَإِنَّنِيمِنَالْمُسْلِمِينَ﴾

“Allah’a davet eden, salih amel işleyen ve: ‘Şüphesiz ben, Müslümanlardanım.’ diyen kimseden daha güzel sözlü kim olabilir?” [Fussilet, 33]

Allah’a davet görevini üstlenenlerin yükü çok ağır ve sorumlulukları çok büyüktür. Çünkü onlar, çok değerli ve çok ulvî bir konumda bulunmaktadırlar. Zira onlar, peygamberlerin vazifelerini yerine getirmektedirler ki o, vazifelerin en üstünü ve en şereflisidir. Hatta o, bu hayattaki en yüce ve en ulvî gayedir. Nasıl olmasın ki? Zira o, yalnızca Allah’a ibadete ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmamaya davettir.

Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

﴿وَمَاأَرْسَلْنَامِنْقَبْلِكَمِنْرَسُولٍإِلاَّنُوحِيإِلَيْهِأَنَّهُلاَإِلَهَإِلاَّأَنَافَاعْبُدُونِ﴾

“Senden önce hiçbir peygamber göndermedik ki ona: ‘Benden başka hak ilâh yoktur, öyleyse yalnız Bana ibâdet edin!’ diye vahyetmiş olmayalım.” [Enbiya, 25]

Allah yolunun davetçileri, ümmetin en seçkin zümresidir. Çünkü üstlendikleri davet görevi; onların, insanların izinden yürüyeceği üstün ve örnek birer şahsiyet olmalarını ve insanlara her konuda önderlik etmelerini gerektirmektedir. Nitekim Allah Teâlâ, davetçilerin önderi ve efendisi Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem hakkında şöyle buyurmuştur:

﴿لَقَدْكَانَلَكُمْفِيرَسُولِاللهِأُسْوَةٌحَسَنَةٌلِمَنْكَانَيَرْجُواللهَوَالْيَوْمَالآخِرَوَذَكَرَاللهَكَثِيرًا﴾

“Andolsun ki Rasûlullah, sizin için, Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için güzel bir örnektir.” [Ahzâb, 21]

Dolayısıyla da davetçilerin, sorumlulukları kadar görevleri de çoktur ve büyüktür. Onlar, ahlak ve erdem bekçileridirler. İnsanların hal, hareket ve gidişatları üzerinde kontrol vazifesi üstlenirler. Onlar, toplumun aynasıdırlar ki Müslümanlar, bu aynada kendilerini görürler. Bu sebeble davetçiler, toplumları için güzel birer örnek olmalıdırlar. Davet ettikleri ilkeleri kendi hayatlarında uygulamalı ve onların izleri attıkları her adımda görülmelidir. Çünkü davetçinin dini dosdoğru yaşaması, Rabbiyle olan bağının kuvvetli olması ve güzel ahlakı, İslamî kimliğin özünü yansıtır ve kalpleri cezbeder. Böylece o, insanların iman etmesi ve davetçiyi örnek almasında belirleyici bir faktör olur. Mü’minlerin annesi Âişe radıyallahu anha’nın, kendisine, davetçilerin önderi Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in ahlakı sorulduğunda verdiği cevap ne kadar güzeldir:

“Onun ahlakı, Kur’ân idi.” [Müslim]

Sanki o, bu cevabıyla Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in şahsını, Kur’ân-ı Kerim’in çağırdığı ve insanî ilişkilerde uyulmasını istediği üstün ahlakın ve yüce erdemlerin somut bir örneği olarak vasfetmiştir. O halde İslam davetinin yayılması için, bakışları üstüne çekecek ve kalpleri cezbedecek örnek şahsiyetlere ihtiyaç vardır. Bu sayede insanlar, onlardan gerçek İslam’ı öğrenir ve benimserler. Nitekim salih selefimizin, tüm insanlığa İslam davetini duyurma vazifesini üstlendikleri zaman yaptıkları da buydu.

Kendini Allah’a davet görevine adayan örnek şahsiyet, bütün işlerinde İslam ahlakını kendine prensip edinmelidir. Her türlü işinde ve sözünde ihtiyatlı davranmalıdır. Çünkü onun etrafında bulunanlar, ona daima açık arayan bir eleştirmen gözüyle bakarlar. Her hareketini onun aleyhinde değerlendirirler. Çünkü onların gözünde o, örnek alınacak bir modeldir.

Allah Teâlâ, bu ümmete, içlerinden hak dine davet vazifesini yerine getirecek bir grup hazırlayıp oluşturmalarını farz kılmıştır. Bu hazırlık, basit bir iş değildir. Aksine yoğun çalışmalara ve uzun süreli fedakârlıklara ihtiyaç duyar. Bu nedenle bu önemli vazifeyi yerine getirecek kimselerin özenle seçilmesi, eğitim ve öğretimden geçirilmesi şarttır. Çünkü davetçinin, sadece âlim olması ya da sadece güzel bir konuşmacı olması tek başına yeterli değildir. Aynışekilde sadece ince, kibar ve sevilen biri olması da yeterli değildir. Aksine onda bütün bu özelliklerin bir arada bulunmasışarttır. Hatta o, vazifesini en mükemmel şekilde yerine getirebilmesini sağlayacak olan nebevî hasletlerin hepsine birden sahip olmalıdır.

Rasûlullahsallallahu aleyhi ve sellem, daveti insanlara nasıl ulaştıracağımızı ve dini nasıl tebliğ edeceğimizi bize öğretmiştir. Bunu öğrenmek isteyenler için onun hayatında pek çok ders ve ibret vardır. Dolayısıyla da selef akîdesine davet eden kimselerin, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in davet metoduna uymaları, onu esas almaları ve ondan ayrılmamaları gerekir. Şüphe yok ki onun metodunda Allah’a davet üslubunun nasıl olacağı konusunda yeterli ve tatmin edici bilgiler vardır. Ki bu bilgiler sayesinde davetçiler, insanların sonradan uydurdukları ve Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in yöntem ve uygulamalarına aykırı olan metotlara başvurmaya ihtiyaç duymazlar.

Bugün bütün dünya, davet konusunda peygamberlerin metodunu kavramış, Allah Rasûlünün izinden giden, İslam’ı ve onun eşsiz öğretilerini yaymaya gayret gösteren ve bunu hayatlarının temel gayesi edinen, bu yüce vazifeyi Allah Teâlâ’ya yakınlaşma vesilesi sayan, hak dine ve saf tevhide davetle yeryüzünü aydınlatmayı amaçlayan samimi davetçilere ve hakiki âlimlere muhtaçtır. Nitekim selef-i salihîn de böyle yapmış, hak dine davetle yeryüzünü aydınlatmış, insanları karanlıklardan çıkarıp aydınlığa kavuşturmuş, dünyayı adalet, medeniyet ve ilimle doldurmuşlardır. Onlar, Allah Teâlâ’nın da buyurduğu gibi, insanların yararına çıkarılmış en hayırlı ümmet olmuşlardır. Saadet, hakimiyet ve önderlik onların olmuştur. İmanları, ihlasları ve hakka uymaları sayesinde İranlılara ve Bizanslılara galip gelmişler, Kisraların ve Kayserlerin tahtlarını sallamışlardır.

İşte bundan dolayıdır ki hak davetçilerinin, Allah’a davette salih selefimizin yolunu izlemeleri, bununla birlikte zaman ve mekân farkını da göz ardı etmemeleri gerekir.

İşte bu dinî esastan ve doğru anlayıştan hareketle biz, davetçilerin uyması gereken birtakım şartlar, kurallar ve hareket noktaları belirlemeye çalıştık. Umarız ki bunlar, hedeflenen ıslahı gerçekleştirmede faydalı olur. Başarı ve doğruya ulaşma, Allah’ın yardımıyladır.





DAVETİN KURALLARI VE DAVETÇİLERİN HAREKET NOKTALARI

1- Allah’a davet, dünya ve ahiret hayatında kurtuluşa ulaşmanın yollarından biridir. Nitekim Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemşöyle buyurmuştur:

«فَوَاللَّهِ لَأَنْ يُهْدَى بِكَ رَجُلٌ وَاحِدٌ خَيْرٌ لَكَ مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ»

“Allah’ın senin vasıtanla bir kişiye hidâyet nasip etmesi senin için kırmızı develere sahip olmaktan daha hayırlıdır.” [Buhârî]

Bu mükâfata nail olmak için sadece davette bulunmak yeterlidir, davetin kabul edilmesi şart değildir. Davetçiden İslam’ı zafere ulaştırması istenmez. Bu, Allah’ın işidir ve O’nun elindedir. Fakat davetçiden istenen, sadece bu uğurda bütün gücünü sarf etmesidir.

Hazırlık yapmak bir davetçi için şarttır. Başarıya ulaştırmak, Allah’ın vaadidir. Davet, cihadın şekillerinden biridir. Savaşarak yapılan cihadla amaç ve sonuç bakımından ortaktır.

2- Bu mübarek ümmetin selefinin yöntemini pekiştirmek ve derinleştirmek. Ki bu yöntem, Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat’in dengeli (itidalli /ifrat ve tefritten uzak) ve kapsamlı olmakla meşhur yönteminde kendini bulmaktadır. Kur’ân ve sahih sünnete bağlı dinî ilimden hareket etmek, Allah’ın izniyle sendelemekten ve düşmekten korur ve peygamberlerin yolunda yürümekte kararlı olan kimselerin yolunu aydınlatır.

3- “Kelime-i Tevhîd, söz birliğini temin etmenin temelidir.” diyen yöntemi esas alarak Müslümanlara ait bir cemaat oluşturmaya ve onların hak üzere söz birliği etmelerini sağlamaya çalışmak. Bununla beraber günümüzdeki Müslüman cemaatleri paramparça eden, Müslümanların birliğini bozan, kalplerinin arasını açan, saflarını dağıtan ve güçlerini zayıflatan hizipçilikten uzak durmak. Allah’a davet için çalışan her topluluğun, Müslümanların cemaatinden bir parça olduğunu, yoksa Müslümanların cemaatinin onlardan ibaret olmadığını doğru bir şekilde anlamak.

4- Bağlılık, -ne kadar üstün olurlarsa olsunlar- şahıslara değil dine olmalıdır. Çünkü hak, kalıcıdır; şahıslar ise gelip geçicidir. Hakkı bilirsen ehlini de bilirsin.

5- Şeriatın izin verdiği ölçüler dahilindeyardımlaşmaya ve buna götüren her şeye davet etmek, ihtilaftan ve ihtilafa yol açan her şeyden de uzak durmak. İhtilaf ettiğimiz konularda birbirimize yardım etmemiz, kin ve nefreti bir kenara atarak birbirimize nasihat etmemiz gerekir.

Mutedil İslam cemaatleri arasında asıl olan, yakın ilişki ve birlik içinde olmaktır. Şâyet bu mümkün olmazsayardımlaşma olmalıdır. Bu da mümkün olmazsa birlikte yaşamaya devam etmeleri gerekir. Aksi takdirde dördüncü şık helak olmaktır.

6- Müslüman bir kişi, mensup olduğu cemaate körü körüne bağlanmamalı, başkalarının gösterdiği herhangi bir güzel çabayı da -şeriata uygun ve ifrat ve tefritten uzak olduğu müddetçe- hoş karşılamalıdır.

7- Müsamahalı dinimizin fer’î/fıkhî meselelerindeki ihtilaflar, düşmanlığı ve savaşmayı değil nasihati, diyalogu ve hoşgörüyü gerektirir.

8- Özeleştiri, sürekli kendini kontrol ve yanlışlarını düzeltme şarttır.

9- Tartışma adabını öğrenmeli, diyaloğun usulünü yerleştirip derinleştirmeli, bunların önemini ve araçlarına sahip olmanın zaruretini kabul etmelidir.

10- Hüküm verirken genellemeden uzak durmalı, bunun afetlerinden sakınmalı ve şahıslar hakkında adâletli hüküm vermelidir. Şekle göre değil muhtevaya göre hüküm vermek adâletin gereğidir.

11- Amaçla aracı birbirine karıştırmamalıdır. Mesela Allah’a davet, bir amaç ve dinî bir hedef; hareket, cemaat, cemiyet, dernek vb. gibi şeyler ise birer araçtır.

12- Amaçlarda sebat etmek, araçlarda ise şeriatın izin verdiği ölçüde esnek olmak gerekir.

13- Önceliklere riâyet edilmeli, işler önemine göre sıraya konmalıdır. Fer’î veya cüz’î bir mesele, zorunlu bir hal aldığı zaman onun; yerinde, zamanında ve uygun şartlarda yapılması gerekir.

14- Öncekilerin tecrübelerinden istifade etmek vedavetçiler arasında karşılıklı bilgi ve tecrübe alışverişi yapmak önemli bir iştir. Davetçi, işe sıfırdan başlamaz. Zira bu dine ilk defa hizmet eden kişi o değildir ve bu işe girişenlerin sonuncusu da o olmayacaktır. Çünkü nasihat ve irşada ihtiyaç duymayan bir kimse hiç olmamıştır ve olmayacaktır da. Yine doğruların tamamını tekelinde bulunduran bir kimse olmadığı gibi bunun tersi de yoktur.

15- Kur’ân ve Sünnete tâbi olmaları,güzel bir akîdeye sahip olmaları ve sünnete sımsıkı sarılmalarıyla tanınan muteber âlimlere saygı göstermeli, ilmi onlardan almalı, onların izinden gitmeli, onlara karşı küstahlık etmemeli, onur ve şahsiyetlerine dil uzatmamalı, niyetlerinden şüphe etmemeli ve onlara ithamlarda bulunmamalıdır. Bununla beraber onlara taassup derecesinde de bağlanmamalıdır. Çünkü her âlim, hata da eder, isabet de. Müctehid bir âlimin fazilet ve değeri devam etmekle birlikte hatası kendine aittir.

16- Müslümanlar hakkında hüsnü zan beslemeli, sözlerini iyiye yormalı, hata ve kusurlarını örtmelidir. Bununla beraber kusur sahibine kusurlu olduğu da usulüne uygun bir şekilde beyan edilmelidir.

17- Bir kimsenin iyi ve güzel yönleri fazlaysa gereği ve yararı olmadıkça kötülüklerinden söz edilmez. Bir kimsenin de kötülükleri fazlaysa halkın kafasını karıştırmamak için iyiliklerinden söz edilmez.

18- İfade ettikleri hassas anlamlar sebebiyle şer’î lafızlar/terimler kullanılmalı, yabancı ve yanlış manalara çekilebilecek lafızlar kullanılmamalıdır. Mesela şura yerine demokrasi kelimesi kullanılmamalıdır.

19- Muteber fıkhî mezhepler karşısındaki doğru bakış açısışudur: Bunlar; büyük, faydalı, araştırma ürünü ve sağlam temellere oturtulmuş zengin bir fıkhî servettir. Onları okuyup incelememiz, hem onlardan hem de onların güzelliklerinden ve fıkhî çıkarımlarından yararlanmamız gerekir. Ancak onlara taassupla bağlanmamalıyız, hepsini toptan da reddetmemeliyiz. Onların zayıf ve şaz görüşlerinden uzak durmalı, Kitap, Sünnet ve ümmetin selefinin anlayışıışığında hak ve doğru görüşlerini de almalıyız.

20- Kâfir Batı ve onun medeniyeti karşısında, sağlıklı bir tutum belirlemeliyiz. Yüce dinimizin hikmetli ilke ve kuralları çerçevesinde onların deneysel ilimlerinden yararlanmalıyız.

21- Allah’a davette, şura’nın önemi kabul edilmelidir. Davetçinin, istişare fıkhını öğrenmesi zorunludur.

22- Davette hikmet ve güzel öğüt yolu izlenmelidir. Allah Teâlâ’nın: “Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele et!” âyeti, davetin terazisi ve davet yolunda yürümenin hikmeti olmalıdır.

23- Davetçi, güzel örnek olmalıdır. Çünkü o, davet ettiği şeyin aynası ve davetini ifade eden bir numunedir.

24- Davetçi, güzel sabırla bezenmeli, sabrın adabını ve ahkâmını öğrenmelidir. Çünkü sabır, nebi ve rasûllerin özelliği ve onların davetlerinin başarıya ulaşmasındaki temel etkendir.

25- Ölçüsüzlükten ve aşırılıktan uzak durup afetlerinden ve olumsuz sonuçlarından sakınılmalı, şeriatın izin verdiği sınırlar içinde kolaylaştırma ve yumuşak davranma yolu tutulmalıdır.

26- Müslüman, hakkı arayan kimsedir. Hak yolunda cesur olmak da davette bir zorunluluktur. Hakkı söylemekten acizsen hiç değilse bâtılı söyleme!

27- Gevşeklikten ve onun davetçinin hayatında yol açacağı olumsuz sonuçlardan kaçınılmalı, onun sebepleri ve tedavi yolları araştırılmalıdır.

28- Dedikodu ve söylentilerden ve bunları yaymaktan kaçınmalı ve bunların İslam toplumunda sebep olacağı olumsuz etkilere karşı uyanık olunmalıdır. Onların kaynağını ve tedavi yollarını araştırmaktan ve zararlarını def etmekten de geri durulmamalıdır.

29- Üstünlük ölçüsü; takva, güzel i‘tikâd ve salih ameldir. Bölge, aşiret, grup ve cemaat taassubu gibi her türlü cahilî tutuculuktan uzak durulmalıdır.

30- Allah’a davette aslolan, açıktan yapılmasıdır. Gizli davete; zaman, mekân ve vaziyet yönünden zaruret miktarınca müracaat edilir.

31- Davette en üstün yöntem, öncelikle İslam’ın hakikatlerini sunmaktır. Yoksa şüpheleri ortaya koyup bunları cevaplandırmak değildir. Sonra insanlara; hakkın ölçüsü verilmeli, dinin temel esaslarına davet edilmeli, saf tevhid öğretilmeli ve anlayışlarına göre hitap edilmelidir. İnsanların gönüllerine hangi yollardan girileceğini öğrenmek, onları Allah’ın izniyle hakka hidâyet etmek için önemli bir vasıtadır.

32- Samimi davetçiler ve samimi İslamî cemaatler, her konuda daima Allah’a bağlı kalmalı, beşerî çalışma ve gayretlerini ortaya koymalı ve sadece Allah’tan yardım istemelidirler. Davetin yönünü ve gidişatını belirleyenler, davetçileri hedefe ulaştıracak olanın Allah olduğuna, dinin ve her şeyin O’na ait olduğuna kesin ve samimi bir şekilde inanmalıdırlar.

Ey müslüman kardeşim! Bütün bu kurallar ve faydalı meseleler, ilimleriyle amel eden âlimlerin ve Allah yolunun samimi davetçilerinin pek çoğunun tecrübelerinin bir ürünüdür. Şu kesin olarak bilinmelidir ki Allah’a davet edenler, şayet bu ilkeleri iyi kavrar ve onları uygulamaya koyarlarsa bu, davetin gidişatı açısından pek çok fayda sağlar.

Bütün samimi İslam davetçileri şunu bilmelidir ki onlar, davetlerinde ve çalışmalarında ancak Allah’a güvenip dayanarak, büyük küçük her işte O’na tevekkül ederek, başarıyı ve hedefe ulaşmayı ancak Allah’tan isteyerek, her işte niyetlerini Allah’a has kılarak, her türlü şekliyle hevaya uymayı terk ederek ve her şeyin Allah’ın emriyle olduğuna inanarak başarılı olabilirler.